काठमाडौं : चाबहिलको रामहिटी चोकदेखि थोरै ओरालो झरेपछि छेउमा साहित्य सदनको बोर्ड देखिन्छ । साहित्य सदनभित्र जाने बाटोमा बाँसको चोयाका ससाना टुक्रा सुकाइएका छन् । सँगैको घरको एक छेउमा टिनले छाएको एक पाखो छ । त्यहाँ बाँसबाट बनेका सामान असरल्ल छरिएका छन् । कतै काटेका बाँसका टुक्रा छन् त कतै लामालामा बाँस थुपारिएका छन् ।
एकातिर चोयाका ससाना मुठा चाङ लगाइएको छ भने अर्कातिर तयारी बास्केट, फूलदानी र गमला थुपारिएका छन् । माथिको तखतामा तयार गरिएको नाङ्लाको चाङ छ । त्यही छेउमा एउटी महिला बाँसका चोयालाई विभिन्न आकारमा ढाल्दै छिन् ।
धनकुटा आँखिसल्लाकी रुका राई १५ वर्षदेखि यही उद्योगमा काम गरिरहेकी छन् । उनले बाँसको काम गर्न भने गाउँमै सिकेकी थिइन् । परिवारसँगै काठमाडैाँ बस्न थालेपछि उनले फुर्सदको समयमा बाँसका सामान बनाउन सुरु गरिन् ।
उनको गाउँमा बाँसका कलात्मक सामग्री बनाइन्छ । बाँसको गमला, नाङ्लो, सानाठूला बास्केट, फूलदानी, ढक्की बनाउने सीप उनीसँग छ । अक्सर महिलाहरू बाँसको काममा हात हाल्दैनन् तर उनलाई भने अहिले यो काम सजिलो लाग्छ । काम सिक्दाको समय सम्झँदै उनी भन्छिन्, ‘बाँसले हातमा काट्ने, चोट लाग्ने, जताततै कोतर्ने हुन्थ्यो । बाँसले लागेर धेरैपटक घाइतेसमेत भएँ । अहिले भने बानी पर्यो । फेबिकलको सहायतामा एक दिनमा ६० देखि ७० वटा ओभल बास्केट बनाउने गरेकी छु ।’
४० वर्षीया रुका सासू र दुई छोराछोरीसँग चाबहिलमा बस्छिन् । उनका श्रीमान् साउदी अरब पुगेका छन् । आफूले कमाएर घरखर्च चलाउन र छोराछोरीलाई पढाउन सहयोग पुगेकोमा उनी दंग छिन् । फुर्सदको समयमा घरमा त्यसै बस्नुभन्दा हरेक महिलाले केही न केही काम सिक्नु राम्रो हुने उनी बताउँछिन् । परिवारमा महिला पनि आर्थिक उपार्जनमा लाग्न सकेमा घरपरिवारमा माया र विश्वास बढ्ने उनको अनुभव छ । उनले बनाएका फूलदानी, ओभल बास्केट, नेपालका हरेक ठाउँमा बिक्री हुन्छन् । नारायणगढ, पोखरा तथा देशका प्रमुख सहरमा यी सामानको माग हुन्छ ।
यहाँ बन्ने सामग्रीको कच्चा पदार्थ सबै बाहिरी जिल्लाबाट आउँछ । धेरैजसो धनकुटाबाट आउँछ । नपुगे इलाम, झापा र पाँचथरबाट पनि मगाउने गरेको उनले बताइन् । ‘यो उद्योग गाउँकै छिमेकीको भएकाले पनि काम गर्न सजिलै छ’, उनी सुनाउँछिन् । उनीहरू गाउँको उद्योगबाट विभिन्न आकारका बाँस आयात गर्छन् । धनकुटाको सुखेल गाउँमा यस्ता बाँसका उद्योग छन् ।
उनी ५० देखि चार सय रुपैयाँ सम्मका बास्केट बनाउने गर्छिन् । त्यहाँबाट उनीहरू होलसेल पसलमा सामान पठाउँछन् । विशेष गरी फूल पसलमा बास्केट र फूलदानीको माग बढ्दो छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
