काठमाडौं : वीरगन्ज–काठमाडौं रेल निर्माण प्रक्रियाको पूर्वअध्ययन गर्न सहमति भएको छ । प्रधानमन्त्री केपी ओली र उनका भारतीय समकक्षी नरेन्द्र मोदीबीच बिम्स्टेक साइडलाइनमा भएको द्विपक्षीय भेटमा भारतले नेपाललाई बनाइदिने भनिएको वीरगन्ज–काठमाडौं रेलवे लाइनको अध्ययन सम्बन्धी समझदारीपत्र हस्ताक्षर भएको हो ।
ओलीको गत चैतको भारत भ्रमणमा दुई देशबीच रक्सौल–काठमाडौं विद्युतिय रेल निर्माणसम्बन्धी समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो ।
द्विपक्षीय सम्झौतामा भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका सचिव मधूसुदन अधिकारी र नेपालका लागि भारतीय राजदूत मञ्जीवसिंह पुरीले हस्ताक्षर गरेका थिए । सम्झौता अनुसार रेलमार्ग काठमाडौंको चोभारसम्म ल्याउने गरी अध्ययन गरिनेछ । एक वषभित्र विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन (डीपीआर) तयार गरी पा“च वषभित्र रेल निर्माण सम्पन्न गर्ने सहमति अनुसार पहिलो सहकार्य भएको हो । रेलगमार्ग निर्माण भारतीय लगानीमा हुने छ । यसका लागि अध्ययन गर्न कोंकण रेलवे कर्पोरेशन लिमिटेडले नेपाल सरकारको परार्मशमा रेलवेको इन्जिनियरिङ तथा ट्राफिक क्यवस्थापन अध्ययन गर्ने जिम्मेवारी दिइएको भारतीय दूतावासको विज्ञप्तीमा उल्लेख छ ।
बिम्स्टेक सम्मेलन सकिएपछि नेपाली र भारतीय प्रतिनिधिमण्डलस्तरीय वार्तापछि रेलमार्ग अध्ययन सम्बन्धी सम्झौता भएको हो ।
सम्झौताले वीरगन्ज–काठमाडौं रेलमार्ग निर्माण प्रक्रिया एउटा नयाँ बिन्दुमा पुगेको भौतिक योजना सूचिव अधिकारीले जानकारी दिए । ‘यो रेलमार्गले अब व्यावहारिक तहमा गति लिनेछ । यसको काम अघि बढ्नेमा दुईमत छैन’, अधिकारीले भने, ‘पूर्व सम्भाव्यता अध्ययन सकिएपछि सम्भाव्यता अध्ययन तथा विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) निर्माण हुनेछ ।’
अहिलेको सम्झौता इञ्जिनियरिङ तथा ट्राफिक सर्भे हो । रक्सौलबाट वीरगन्ज हँुदै काठमाडौं जोड्ने उक्त रेलमार्गले दुई देशको जनताबीचको सहकार्यलाई थप बल पुग्ने सम्झौतापछि मोदीले उल्लेख गरे । रेलमार्ग बढीमा एक सय ३० किलोमिटर लामो हुनेछ भने अधिकांश स्थानमा टनेल बन्नेछ ।
नेपालले अर्को छिमेकी चीनस“ग केरुङ–काठमाडौं रेलमार्ग निर्माणको अध्ययन थालेको छ । चिनियाँ प्राविधिकले प्रारम्भिक अध्ययन गरिसकेका छन् । उनीहरूले पनि आगामी नौ वर्ष भित्र काठमाडौंसम्म रेल ल्याउन सक्ने बताइसकेका छन् ।
भुगोलको कारण चिनियाँ रेल निर्माण अत्याधिक महंगो पर्ने भन्दै नेपालले चिनियाँ अनुदान खोज्दै आएको छ । रेलमार्ग सम्भाव देखिएपनि महंगो हुँदा नेपालले कूटनीतिक पहल गरिरहेको छ । केही दिन पहिले नेपाली अधिकारी रेलमार्गका विषयमा चिनियाँ अधिकारीसँग द्विपक्षीय छलफलमा बसेका थिए ।
धर्मशाला उद्घाटन
रेल पूर्वअध्ययन सहमति लगत्तै नेपाल–भारत दुबै देशका प्रधानमन्त्रीले गौशालाको पशुपति क्षेत्रमा निर्माण गरिएको धर्मशालाको संयुक्त रुपमा उद्घाटन गरे । धर्मशमाला २२ करोडको लागतमा निर्माण भएको हो । धर्मशाला संयुक्त उद्घाटन समारोहमा प्रधानमन्त्री ओलीले भारतीय सहयोगको सरहना गरे ।
मोदीले नेपाल–भारतबीच जनस्तरको सम्बन्ध विस्तार गर्न सके मात्र सम्बन्ध साच्चै उच्चस्तरमा रहने उल्लेख गरे ।
भारतले यतिबेला जनस्तरको सम्बन्ध विस्तारमा ध्यान दिएको भन्दै नेपाली जनताको साथमा भारत रहने मोदीले बताए ।
चार वर्षे कार्यकालमा आफू चौथौपटक नेपाल भ्रमणमा आएको बताउँदै मोदीले भने, ‘पशुपतिनाथले मलाई नेपालमा बारम्बार तानिरहनु भएको छ । म उहाँको चरणमा पर्न पाइरहेको छ ।’
उनले काठमाडौंलाई हिन्दु–बुद्धको संगमस्थालका रुपमा चित्रण गरे । ‘बुद्ध र हिन्दु धर्म मान्नेबीचको मेलमिलापले यहाँको हरेक पक्षलाई उजागर गर्छ । जुन साघुरा सडकमा हिड्ँदा समेत प्रस्तुत हुने गरेको छ’, मोदीले भने ।
उनले यो प्रशंगलाई लुम्बिनीले गौतम दियो भने भारतको बोधगयाले बुद्ध दिएकोतर्फ लग्दै भने, ‘गौतम बुद्धले दिएको सन्देशले आतंकवाद र अतिवाद जस्तो समस्या हल गर्ने संगम दिएको छ ।’
ओलीले लुम्बिनी भ्रमणको निम्ता गर्दै गौतम बुद्ध बारे धारणा राखेपछि मोदीलेको यस्तो अभिव्यक्ति आएको हो ।
साइडलाइन वार्ता
बिम्स्टेक साइडलाइनमा नेपाल–थाइल्याण्डबीच भएको वार्तामा थाइल्याण्डले भूकम्पपछि उपलब्ध गराउने भनेको करिब १७ करोड रुपैया“ बराबरको मेडिकल सहायता शुक्रबार हस्तान्तरण गरेको छ । प्रधानमन्त्री ओलीस“ग थाइल्याण्डका प्रधानमन्त्री प्रयुट चान ओ चाबीच शुक्रबार द्विपक्षीय भेटवार्ता भएको परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवालीले पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी दिए ।
भेटमा थाइल्याण्डका प्रधानमन्त्री चान ओ चाले नेपाललाई १५ लाख डलर (करिब १६ करोड ८० लाख रुपैया“) बराबरको औषधि तथा मेडिकल उपकरण हस्तान्तरणको प्रतिकात्म्क सामग्री हस्तान्तरण गरे ।
अोली–मोदी वार्ता
ओली–मोदी दुईपक्षीय छलफलमा नेपाल–भारतको सम्बन्ध र आपसी सहयोगका बारेमा छलफल भएको छ । भारतीय प्रधानमन्त्रीले नेपालको पछिल्लो राजनीतिक अवस्था र विकास बारे चासो राखेका थिए । आवश्यक साथ र सहयोग गर्न आफूहरू तयार रहेको पनि बताएको परराष्ट्र अधिकारीले जानकारी दिए ।
बिम्स्टेक सम्मेलनमा आएका पाहुनाले पनि एक आपसमा साइडलाइन भेटवार्ता गरेका छन् । भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले सबै भन्दा बढी भेटवार्ता गरेका छन् । उनले सबैजसो समकक्षीसँग दुईपक्षीय वार्ता गरेका थिए । कतिपयले रिट्रिटलाई नै दुईपक्षीय वार्ताको माध्यम बनाए । उनीहरूले रिट्रिटमा बिम्स्टेकमा पर्यवेक्षक थप्ने विषयमा पनि अनौपचारिक छलफल गरे । सदस्य मुलुकसँग जोडिएका र बंगालको खाडी तथा हिन्दमहासागर छेउका मुलुकबारे सोच्दै अघि बढ्ने विषयमा पनि छलफल भएको छ ।
फर्किए पाहुना
भारतीय प्रधानमन्त्री मोदी, बंगलादेशी प्रधानमन्त्री शेख हसिना, म्यानमारका राष्ट्रपति यु मिन्ट र थाइ प्रधानमन्त्री प्रत्युचान बिम्स्टेक सम्मेलन सकिए लगत्तै स्वदेश फर्केका छन् । हसिना र ओचालाई उपप्रधानमन्त्री ईश्वर पोखरेलले बिदाइ गरेका थिए । म्यानमारका राष्ट्रपति मिन्टलाई गृहमन्त्री रामबहादुर थापाले बिदाइ गरे । मोदीलाई उपप्रधानमन्त्री उपेन्द्र यादवले बिदाइ गरे । सबैको स्वागत भने उपप्रधानमन्त्री पोखरेलले गरेका थिए । मोदी, शेख र ओचा बिहीबार काठमाडौं आएका थिए ।
म्यानमारका राष्ट्रपति यु मंगलबार नै काठमाडांै आएका थिए । उनले लुम्बिनीको भ्रमण पनि गरे ।
राष्ट्रपति युले नेपाल–म्यानमारको सहकार्य र सम्बन्ध जनस्तरमा समेत रहेको बताउँदै काठमाडांै बसाइ महत्वपूर्ण रहेको बताए । मोदीले छोटो समयमा शिखर सम्मेलन गरेर नेपालले राजनीति स्थायित्वको सन्देश दिएको बताए ।
भुटानमा अन्तरिक सरकार प्रमुख शनिबार बिहान फर्कने छन् । श्रीलंकाका राष्ट्रपति मैत्रीपाला सिरिसेना शनिबार लुम्बिनी पुग्नेछन् । उनले प्रधानमन्त्री ओलीसँग पनि दुईपक्षीय भेटवार्ता गर्नेछन् । उनी आइतबार स्वदेश फर्कने कार्यक्रम छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
