अभाव देखाउँदै सुन कालोबजारी
बुटवल : सुनको सिजन भएकाले अभाव देखाएर कालोबजारी भइरहेको पाइएको छ । रुपन्देहीका गहना व्यापारीले प्रति तोलमा ३ हजार २ सय रुपैयाँ बढी लिने गरेका छन् । सरकारी निकायबाट बजार अनुगन नभएकाले दुई महिनायता कालोबजारी मौलाएको हो । केही दिनअघि मात्रै सुन नपाएको भन्र्दै तीन दिन पसल बन्द गरेका सुन तथा गहना व्यापारीले उपभोक्तालाई बढी मुल्य लिने गरेका छन् । ‘सुन किन्दा प्रतितोला ३२ सयदेखि ३५ सय बढी तिर्नु परेको छ । ग्राहकलाई कसरी तोकिएको मुल्यमै सुन दिने ? ’, बुटवल अमरपथका एक ब्यापारीले भने ।
नेपालमा मागभन्दा कम सुन आपूर्ति भएको तथा चाडपर्वले माग बढी हुदा कालोबजारी मौलाएको साना व्यापारी बताउछन् । बुटवलमै रहेका केही होलसेलरहरुले प्रतितोला ३५ सय रुपैयासम्म बढी असुल्ने गरेका हुन् । सुनको खास मुल्य अहिले साढे ५६ हजारको हाराहारीमा चलिरहेको छ । तर बुटवलका ब्यापारीले ६० हाजार प्रतितोलमा सुनका गहना बेच्दै आएका छन् । ‘नभई नहुने भएर गहना किन्नु प¥यो । सुनको मुल्य घटेको भन्थे तर ६० हजार तोला लिए, शंकरनगरकी निर्माया क्षेत्रीले भनिन् । उनले सुन पसलको पनि अनुगमन हुनुपर्ने बताइन् ।
सुनचादी व्यवसायीहरु भने उपभोक्ताबाट बढि मुल्य नलिएको दाबि गर्छन । सुनचादी व्यवसायी संघ बुटवलका अध्यक्ष दीपक कुमार विश्वकर्माले आफूहले बढी मुल्यमा खरिद गरे पनि उपभोक्तालाई तोकिएकै दररेटमा दिइएको दाबि गरे । ‘अहिले त हामीले सेवा मात्रै गरेका छौं, ज्याला वापतको नाफा पनि बचेको छैन, उनले भने । सुनको अभाव यस्तै भए उपभोक्ताको माग धान्न नसकिने बताउछन् ।
बुटवलमा मात्रै अहिले दैनिक २ किलो सुनको माग छ । तर अहिले सातामा ३ किलो मात्रै सुन उपलब्ध भएको विश्वकर्माले बताए । तीन केजी सुन जिल्लाभरका लागि हो । रुपन्देहीका सुनचाँदी व्यवसायीले सातामा एक तोला सुन समेत पाउन नसकेको उनले बताए । जिल्लामा साढे ३ सय व्यवसायी छन् । सुनचादी व्यवसायीले उपभोक्ताकै पुरानो सुनबाट काम चलिरहेको दावि गर्छन । बुटवलमा विशेषरी चोरीको सुन बढी बिक्री हुदै आएको बताइन्छ । ब्यापारीले भने भारतमा सुन तस्करी भइरहेकाले अभाव भएको दाबि गर्छन् । यसअघि विदेशबाट नेपाल आउनेहरुले ५० ग्राम सुन ल्याउन पाउदा बजार थेगेको थियो । त्यो सुन पनि आयात नहुँदा साना लगानीका व्यापारीहरु मारमा परेको विश्वकर्माले बताए ।
राष्ट्रबैंकबाट उपलब्ध हुने सुनको ६० प्रतिशत काठमाण्डौं उपत्यकामा खपत हुने गरेको छ । बाकी रहेको ५० प्रतिशत सुनचादी व्यवसायी संघ माफर्त ५२ जिल्लामा पुराउने गरिएको छ । काठमाण्डौंमै पनि प्रतितोला २ हजार ९ सय बढी मुल्य असुलिएको ब्यापारीहरु नै बताउछन् । सामान्य अवस्थामा मात्रै मुलुकभरलाई दैनिक २० किलो सुनले पुग्छ । सिजनको समयमा भने दैनिक ४५ किलोसम्म सुन चाहिने व्यवसायीहरु बताँउछन् । सिजनको समयमा पनि सुन नआएकाले व्यवसायीले पसल बन्द गरेर बिरोध जनाएका थिए ।
‘उपभोक्ताको माग बढेको बढ्यै छ, गहना बनाउने सुन छैन, अव पसल बन्द गर्नु बाहेक अर्काे विकल्प भएन, सुनचाँदी व्यवसायी गोकुल विश्वकर्माले बताए ।
बुटवलका साना ब्यापारीलाई बिक्री गर्ने होलसेरलबाटै कालो बजारी शुरु भएको छ । तर सुन बेच्नेहरुले बढी पैसा लिएको मात्रै नभई सुन नै नबेचेको दाबि गर्छन । बुटवलमा धम्म ज्वेलर्स, बालाजी, चादनी ग्रुप, गोल्ड स्पोटजस्ता होलसेलरहरु छन् । यद्यपि उनीहरु आफू होलसेलर भएको स्विकार गर्दैनन् । होलसेलरहरुले चिनजानको व्यवसायीलाई मात्रै सुन बेच्ने गर्दछन् । त्यसरी खरिद हुने सुनको बिल समेत व्यवसायीले पाउदैनन् । ‘सुन किने पनि हामीले बिल पाउदैनौं, एक व्यवसायीले भने ।