नागरिकता शिविरमा माघुलाल
– बीपी अस्तु
राम राम ! हजुर म माघुलाल
माघुलाल थारू
हजुर, म्वाँर नागिरटा बनाइदिनुस्
छक्क नपर्नुस्
मेरा गालाका चाउरीहरू
म धर्तीपुत्र हुनुका प्रमाणहरू हुन्
यही धर्तीले लगाइदिएको हो यहाँ ल्याप्चे
यो कुप्रिएको ढाडले भनिरहेछ
म पहाडलाई बहुत प्यार गर्छु।
नपत्याए जम्दार सापको गोठमा गएर हेर्नुस्
उहाँले ६० वर्ष पहिले पहाडबाट ल्याउनुभएको डोको
दलिनमा झुन्ड्याएर मैले
आफ्ना थाङ्नाहरू राख्ने गरेको छु
यो भेग्वामा यहीँको पानीको युगौं पुरानो बास्ना छ
यी हातहरू हेर्नुस् अनो र फरुवाका बिँडका छाप प्रस्ट छन्
जुन अनो र फरुवाले यो मुलुकको पेट भर्न
आफ्नो पेटमा कछाड बाँधेर
खेट्वा जोत्दा जोत्दै कुप्रिएँ म
एक छावालाई शीतले खाइदियो
अर्काे छावालाई बहियाले बगाइदियो
जन्नीलाई सपुवाले निलिदियो
म बिल्कुल एक्लो छु हजुर
नागिरटाले सहारा दिन्छ भन्ने सुनेर यहाँ आएको
मलाई मेरो उमेर ठ्याक्कै थाहा छैन।
मानिलिनुस्, जम्दार सापले त्यो डोको ल्याउनुभन्दा
ठीक १० वरष पहिले म जन्मिएको हुँ
मलाई मेरा बाबा र दाइको नाम पनि याद छैन
लेखिदिनुस्, मेरी दाइ धर्ती हुन्
मेरा बाबा किसान हुन्
बुडुले जंगल फाँडेर बसाएको यो बस्ती
कतिबेला कसरी अर्कैको भो पत्तै पाएनौं
बचेको पाँच कठ्ठा जग्गा पनि जिम्दार सापको नाममा गरेपछि
उहाँको गोठ मेरो घर बनेको हो
ठेगानामा त्यही जिम्दार सापको गोठ लेखिदिनुस्
हजुर म्वाँर नागिरटा बनाइदिनुस्
हाम्रा जिम्दार साप जो अहिले मन्त्री हुनुहुन्छ,
उहाँको पछि पछि लागेर
टीकापुर र धनगढीमा
जिन्दावाद र मुर्दावाद
कैयौं पटक गरेको छु।
मेरो भाइ फागुराम
पुलिसको डन्डाको घाउ पाकेर
परार साल मरेको हो
साक्षीमा जिम्दार सापका मान्छेहरू बोलाइदिनुस् हजुर म्वाँर नागिरटा बनाइदिनुस्
– अछाम
शब्द र अर्थ
राम रामः नमस्कार, म्वाँरः मेरो, नागिरटा : नागरिकता, वरषः साल, भेग्वाः लँगौटी, खेट्वाः खेत, छावा : छोरा, जन्नीः श्रीमती, बहियाः बाढी, सपुवा : साँप, डाइः आमा बुडुः बाजे