बन्द भएको ४ वर्षपछि विद्युतगृह संचालनमा
लुलाङ(म्याग्दी) : धवलागिरी गाउँपालिका २ लमसुङकी होममाया पुनको दैनिकी फेरिएको छ । मोबाइलमा चार्ज नभएर कुराकानी गर्न नपाउने, उज्यालोका लागि सोलार र टुकी बाल्नुपर्ने बाध्यताबाट मुक्ति पाएकोमा पुन दंग छिन् ।
'बिजुली भएपछि मोबाइल चार्ज गर्न, टिभि हेर्न, रेडियो सुन्न र बालबच्चालाई पढ्नलाई सजिलो भएको छ,' पुनले भनिन् 'बिजुली हुँदा र नहुँदा आकाश जमिनको फरक छ।' २०७२ साउनमा जुगेपानीमा आएको पहिरोले विद्युतगृह र नहर बगाएर बन्द भएको दरखोला दोस्रो लघु जलविद्युत परियोजना पुनःनिर्माण भएपछि लुलाङबासीमा खुसीयाली छाएको छ ।
एक करोड ५२ लाख रुपैयाँको लागतमा पुननिर्माण भएको ४२ किलोवाटको परियोजनाबाट लुलाङ, खोरीया, मेरनी र लमसुङका ३६५ घरधुरी लाभान्वित भएका उपभोक्ता समितिका सचिव लालबहादुर खड्काथोकीले बताए ।
'वैकल्पिक उर्जा प्रर्वद्धन केन्द्रले ८५ लाख र धवलागिरी गाउँपालिकाले पचास लाख रुपैयाँ सहयोग गरेका थिए,' खड्काथोकीले भने, 'प्रतिघर उपभोक्ताले दश दिनका दरल श्रमदान गरेका छन् ।'
घरायसी काम, विद्यार्थीको पठनपाठन र विद्युतबाट चल्ने उपकरणमा आधारीत साना उद्योग सञ्चालन गर्न सहज भएको स्थानीय केशर पुर्जाले भने । 'बिजुली भएपछि बन्द भएको नेपाली कागज उद्योग पुनःसञ्चालनमा ल्याउने तयारीमा छौ,' उनले भने ।
म्याग्दी जिल्लामा सबैभन्दा धेरै दलित समुदायको बसोबास भएको वडा लुलाङमा नेपाली कागज, आरन, पाउरोटी जस्ता उद्योग छन् । उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष टेकबहादुर पुर्जाले परियोजना सञ्चालन भएपछि गाउँ झिलीमिली भएको र गाउँलेमा खुसीयाली छाएको बताए ।
'बाँध, नहर, विद्युतगृह नयाँ ठाउँमा बनाइएको छ । पुराना काठका जोखिमयुक्त पोल फेरिएको छ,'पुर्जाले भने, 'मुख्य र वितरण लाइनको तार पुरानै हो । २५ मेगावाटको परियोजनाको क्षमता बढाएर ४२ बनाइएको हो ।'
खबाङको दोभानमा बाँध बनाइएको छ । ७२५ मिटर लामो पाइपलाइन मार्फत ल्याइएको पानीलाई ६२ मिटर अग्लो हेडबाट विद्युतगृहमा खसालेर बिजुली उत्पादन गरिएको छ । ८६ मिटर फलामे र ६६३ मिटर प्लाष्टिक पाइप जडान भएको छ ।
मरेनीको फेदी र दरखोलाको किनारमा विद्युतगृह बनाइएको छ । भौगोलिक विकटता र यातायातको असुबिधाका कारण लुलाङ घर भई हाल काठमाडौमा ब्यवसाय गर्दै आएका कलीराम पुर्जाको सहयोगमा हेलिकप्टरबाट जेनेरेटर र टर्वाइन ढुवानी गरिएको थियो ।
परियोजनाको आइतबार उद्घाटन गर्दै प्रतिनिधिसभा सदस्य भुपेन्द्रबहादुर थापाले लुलाङमा केन्द्रीय प्रशारण लाइनको समेत विस्तार गर्न लागिएको बताए । गाउँपालिकाका अध्यक्ष थमसरा पुनले लघुजलविद्युतको प्रयोग गरेर आयआर्जन र उत्पादनमुलक उद्यम व्यवसाय सञ्चालन गरेर आत्मनिर्भर बन्न सुझाव दिइन् ।