झापा : झापामा फड्के किराले धान सखाप पारेपछि किसानले खेतमा आगो लगाएका छन्। फड्के कीराले जरैदेखि काटिदिएपछि पोटाउँदा पोटाउँदै सुकेको पराल आगो लगाएर डढाउन थालेका हुन् ।
२८ कठ्ठा खेतमा धान लगाएका मेचीनगर नगरपालिका ९ का कमलमणि पौडेलले फड्के कीराले धानको जरा काटेर सखाप पारेपछि अहिलेसम्म १० कठ्ठामा आगो लगाएको बताए । मेचिनगरकै अर्का कृषक धनमायाले ९ कठ्ठा जति धान खेती डढाएको बताइन् । उनले डेढ बिघामा धान लगाएकी थिइन् । 'धान पोटाउँदै थियो, गहुँको बाला सुकेझै सुक्न थाल्यो,' उनले भनिन् ।
धनमायाले विगतका वर्षमा सय मन धान भित्राउने गर्थिन् । यो पटक ४० मन पनि होला कि नहोला भएको छ ।'घरको अरु आम्दानीको स्रोत छैन, वर्षैपिच्छे बेचेको धानले नै फेरि खेती लगाउन र यसो घर खर्च पनि चलाउने गरिन्थ्यो,' उनको दुखेसो छ, 'छोराछोरी जत्तिकै स्याहार गरियो अब पाक्यो भनेर थन्काउने बेलामा यस्तो बिपत आइलाग्यो । मन बलियो बनाएर आगो लगायौँ ।'
झापाको गौरिगञ्ज गाउँपालिका ३ नम्बर वडाका कृषक पदम ठाकुरले करिब १ कठ्ठा जग्गा बराबरको धानमा आगो लगाए । उनी भन्छन्, 'एक कठ्ठामा एउटै दाना देखिएन । यसले अरु बाँकीलाई पनि असर गर्ला कि भन्ने डरले डढाएँ, यो त खाँदै जाँदो रैछ । भित्रभित्रै खाएर सकेको पत्तो नपाइने रैछ ।'
धान खेतिमा देखिएको फड्के जातको किरा जिल्ला भरीका क्षेत्रमा धेरथोर मात्रामा फैलिएको कृषि विज्ञ बताउँछन् । हालसम्म झापा जिल्लाभरी २ सय १५ बिगाहा क्षेत्रफल बराबरको धानखेतीमा फड्के किराको समस्या देखिएको कृषि ज्ञानकेन्द्र झापाका कृषि प्रसार अधिकृत शेषराज पौडेलले बताए ।
झापामा पछिल्लो समय धान खेतीमा विभिन्न समस्या देखिएको छ । कहिले फौजी कीरा त कहिले फड्के कीराले किसानलाई हैरान पारेको छ ।मेचीनगर नगरपालीका वडा ९ का अध्यक्ष गोपाल खड्काका अनुसार वडाको पहुँचमा किसानको सहयोगका लागि केही छैन । 'हामी नगरपालिकालाई सिफारिस मात्र गर्न सक्छौं, अरु हाम्रो पहुँचको बाहिरको कुरा हो,' उनले भने ।
कृषि प्रसार अधिकृत पौडेल भने बेलैमा किसानले जानकारी नदिएको बताउँछन् । 'चाडबाडको रन्कोले छपक्कै छोपेको बेला कीराले धान खाइसकेको किसानलाई पत्तै भएनछ,' उनले भने । पछिल्लो एक सातामा मात्र कृषकको गुनासो स्थानीय तह मार्फत आउन थालेपछि कृषि ज्ञान केन्द्रले फड्के किराको आक्रमणबारे खोजी गरेको ज्ञानकेन्द्रका प्रमुख निलकमल सिंहले बताए ।
सिंहका अनुसार झापाका मेचिनगरका ९, १४, ४, २, ३ वडा, भद्रपुर २, हल्दीबारी, ५, बिर्तामोड १०, गौरीगञ्ज ३, शिबसताक्षी ८ र ६ वडा लगायतमा फड्केले धानमा असर गरेको छ । सिंहले भने सबैतिर अलि अलि समस्या छ तर पनि यसलाई प्रकोपको रुपमा लिन नमिल्ने उल्लेख गरे । 'थोरै खेती हुने किसानलाई यो समस्याको रुपमा देखिएको हो,’ उनले भने ।
स्थानीय निकायबाट राहतका लागि सिफारिस आएमा प्रदेश सरकार समक्ष पुर्याउन सकिने उनले बताए । झापामा गत वर्षभन्दा यसपालि शून्य दशमलब एक प्रतिशतले धानको उत्पादकत्व घटेको अनुमान छ । कृषि प्रसार अधिकृत पौडेलका अनुसार पर्याप्त वर्षा नहुनु, युरिया मलको अभाव र सुरुवाती चरणमा देखिएको फौजी र पछिल्लो चरणमा देखिएको फड्के कीराको कारणले उत्पादकत्व घटेको हो ।
गत वर्ष चार लाख दुई हजार पाँच सय मेट्रिकटन धान उत्पादन भएको झापामा यो वर्ष तीन लाख ८१ हजार ९ सय ३७.५ मेट्रिकटन उत्पादन हुने अनुमान छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
