भक्तपुर : २०७२ साल वैशाख १२ को महाभूकम्पपछि ओरालो लागेको भक्तपुर नगरको पर्यटन अझै उक्सिन सकेको छैन। भूकम्पअघि यहाँका पर्यटकीय पसल, रेस्टुराँ तथा होटलहरु साँझ अबेरसम्म खुल्थे। भक्तपुर नगरका पर्यटकीय एवं सम्पदा क्षेत्रमा बाह्य पर्यटकहरुको मात्रै होइन सर्वसाधारणको चहलपहलसमेत बाक्लै हुन्थ्यो।
सर्वसाधारण र पर्यटकहरुको आगमनले गर्दा पर्यटन व्यवसायीहरुलाई पनि आफ्नो पसल व्यवसाय अबेरसम्म खुला गर्न कर लाग्थ्यो। व्यस्तता बढ्थ्यो। केही बढी व्यापार हुन्थ्यो। त्यसमाथि प्रत्येक महिनाको पूर्णिमा तथा एकादशी जस्ता तिथिमा आउने नेपालभाषीहरुको जात्रापर्वसँग साँझको समयमा हुने भजनकीर्तनले सम्पदा क्षेत्रको वातावरण उल्लासमय हुन्थ्यो।
सर्वसाधारणमात्रै होइन पर्यटकहरुसमेत त्यसमा झुम्मिन्थे, रमाउँथे र संन्ध्याकालीन समय बितेको चालै पाउँदैनथे। तर, २०७२ सालको वैशाख १२ को महाभूकम्प र त्यसपछिका पराकम्पले यी सबै चहलपहल, व्यस्तता, रमझममा ‘ब्रेक’ लाग्यो।
भूकम्पले सर्वसाधारणका सयौं घर भत्किए। दर्जनौं सम्पदा क्षेत्र माटोमा मिले। पर्यटक आवागमन निरन्तर ओरालो लाग्यो। सर्वसाधारणको चहलपहल ठप्पै भयो। भूकम्पले घर भत्काएकाले सर्वसाधारणको बसाइ भक्तपुर नगर बाहिर हुन थाल्यो। जसले गर्दा भक्तपुर नगर र सम्पदा क्षेत्रमा सर्वसाधारणको चहलपहल हुनै छाड्यो।
सर्वसाधारणको चहलपहल र पर्यटकहरुको आवागमन कम हुँदै गएपछि पर्यटन व्यवसायीहरुले आफ्नो पसल, रेस्टुराँ र होटलहरु चाँडै बन्द गर्न थाले। जसले पर्यटन उद्योग निरन्तर ओरालो लागेको लाग्यै भयो। अहिले स्थितिमा सुधार आएको छ।
भूकम्पले भत्काएका घरहरु धमाधम बनिरहेका छन्, बन्ने क्रम तीव्र छ। भूकम्पले ध्वस्त बनाएका धेरैजसो सम्पदा पुनः ठडिएका छन्। केही अझै ठडिने क्रममा छन्। सर्वसाधारणको चहलपहल निरन्तर बढिरहेको छ। बाह्य पर्यटकहरुको आवागमन पनि वर्सेनि वृद्धि भएको छ। तर, पर्यटनसम्बन्धी पसल भने साँझ अबेरसम्म खुल्न सकेका छैनन्।
भूकम्पपछि चाँडै बन्द हुने पसल अहिले पनि ढिलो गरी खुल्न सकेका छैनन्। जसले गर्दा भक्तपुरमा बसेका पर्यटकहरु सन्ध्याकालीन पर्यटनको मज्जा लिन पाएका छैनन्। पछिल्लो समय भक्तपुरमा होटल तथा रेस्टुराँ खुल्ने क्रम बढेका छन्। यस हिसाबले भूकम्प पर्यटन उद्योगको लागि अवसर बनेको छ।
भूकम्पले भत्काएका सम्पदा क्षेत्रका अधिकांश घरहरुमा अहिले रेस्टुराँ तथा होटल खोल्ने क्रम बढेको छ। यस हिसाबले भक्तपुर बस्ने पर्यटकहरुको संख्या पनि बढेको छ तर उनीहरु धेरैजसोको गुनासो हुने गर्छ, भक्तपुरमा संन्ध्याकालीन पर्यटकीय गतिविधि छैन।
क्युरियो पसल तथा रेस्टुराँहरु साँझ अबेरसम्म खुल्दैनन्। प्रकाश तथा उज्यालोको व्यवस्था नहुँदा सम्पदा क्षेत्रमा साँझ दृश्यावलोकन गर्न सम्भवज छैन। शान्ति सुरक्षाको दृष्टिले भक्तपुरमा संन्ध्याकालीन पर्यटनको लागि कुनै समस्या नभएको उनीहरुको भनाइ छ तर संन्ध्यामा हामी भक्तपुरमा के गरेर बस्ने? के होटल समय बिताउन भक्तपुरमा बस्ने? भन्ने उनीहरुको प्रश्न हुने गरेको छ।
भक्तपुर पुग्ने पर्यटकहरुको यहीं प्रश्नको उत्तर खोज्ने क्रममा भक्तपुरमा संन्ध्याकालीन पर्यटन प्रवद्र्धन भक्तपुर बाई नाइट्स भन्ने सोच आएको भक्तपुर पर्यटन विकास समितिका अध्यक्ष रामसुन्दर भेले बताउँछन्।
पर्यटकहरुलाई भक्तपुरमै बसाउन पहिले स्थानीय तह, पर्यटन उद्योगी व्यवसायी एवं सर्वसाधारण सक्षम हुनुपर्ने उनको भनाइ थियो। ‘राम्रा होटलमात्रै भएर भक्तपुरमा पर्यटकहरु बस्दैनन्’,उनी भन्छन्,‘उनीहरुलाई भक्तपुरमा बस्ने वातावरण बनाउनुपर्छ।’
यसको लागि यहाँका पर्यटन उद्योगी तथा व्यवसायीहरु उत्तरदायी हुनुपर्ने उनको भनाइ छ। त्यस्तै पर्यटन व्यवसायीहरुको क्षमता बढ्नुपर्नेमा उनी जोड दिन्छन्।
‘पर्यटन व्यवसायीहरुले यहाँका मौलिक वस्तु उत्पादन गर्ने घरेलु तथा साना उद्योगहरुको संरक्षण र सम्बद्र्धनमा टेवा दिनुपर्छ’,समितिका महासचिव दीपेशराज शर्माले भने,‘यहाँका मौलिक एवं पराम्परागत नाचगान, सांस्कृतिक समूह, भजनभण्डलीहरुको प्रवद्र्धन गर्नुपर्छ।’
भक्तपुर बस्ने पर्यटकहरुलाई संन्ध्याको समयमा यहाँका मौलिक उत्पादन गर्ने घरेलु उद्योगमा अवलोकन भ्रमण गराउने र परम्परागत नाचगान देखाउने व्यवस्था गर्नुपर्ने उनको जोड थियो।
सन्ध्याको समयमा भक्तपुरका हरेकजसो मठमन्दिरमा भजनकीर्तनको व्यवस्था गरेर यहाँ आउने पर्यटकहरुलाई सम्पदा पदयात्रा गराउन सकिने महासचिव शर्मा स्पष्ट पार्छन्।
‘यसले बाह्य पर्यटकहरुले मात्रै होइन यहाँका युवा पुस्तालेसमेत भक्तपुरको जीवनशैली, रहनसहन, कला–संस्कृति, मौलिक उत्पादन र सम्पदाबारे प्रत्यक्ष अन्तरक्रिया गर्न पाउँछन्’,उनले थपे,‘त्यस्तै सर्वसाधारणले पनि पर्यटनको महत्व र आवश्यकता बुझ्नेछन्।’
पर्यटनमा सर्वसाधारणलाई प्रत्यक्ष सहभागी गराएर उनीहरुलाई पर्यटनबाट हुने फाइदा अनुभूति गराउन भक्तपुर बाई नाइट्सअघि बढाइएको समितिका अध्यक्ष भेले बताउँछन्।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
