मुस्ताङमा उच्चघनत्वको स्याउ बेर्ना

जोमसोम : स्याउ उत्पादनले महत्वपूर्ण मानिएको हिमाली जिल्ला मुस्ताङमा बुधबार ४ वटा ट्रकमा १० हजार उच्चघनत्वको स्याउ बेर्ना ल्याइएको छ । २ महिनाअघि मुस्ताङका किसानलाई वितरण गर्नुपर्ने बताइए पनि विश्वव्यापी माहामारीको रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरस ( कोभिड–१९) ले सिर्जित लक डाउनका कारण ढिलो गरी जिल्ला भित्रिएको हो । 

प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना, परियोजना कार्यान्वयन इकाई ( स्याउ जोन मुस्ताङ) ले जिल्लाका किसानको मागलाई सम्वोधन गर्दै उच्चघनत्वको ४ जातका कलमी स्याउका बेर्ना उपलब्ध गराएको हो । स्याउ जोन मुस्ताङले इटालीयन उच्चघनत्वको स्याउ बेर्ना ल्याउन मनाङको एग्रो मनाङ प्राइभेट कम्पनीसंग संम्झौता गरेको थियो । स्याउ जोन र एग्रो मनाङको समन्वनमा इटालीदेखि भारतको कोलकत्ता हुँदै उच्चघनत्वको स्याउ बेर्ना मुस्ताङ ल्याइएको परियोजना कार्यान्वयन इकाई स्याउ जोन मुस्ताङले जनाएको छ । जोनका अनुसार मुस्ताङ ल्याइएका स्याउ बेर्नामा गोल्डेन डेलिसियस, रेड डेलिसियस, फुजी र गावा जातका छन् ।

स्याउ किसानले उच्चघनत्वको स्याउ बगैंचा व्यवस्थापन गर्न स्याउ जोनको ५० प्रतिशत अनुदान र किसानको ५० प्रतिशत लगानी रहने गरी स्याउका बेर्ना झिकाइएको स्याउ जोन मुस्ताङका प्रमुख माधव लम्सालले जानकारी दिए । स्थानीय जातका स्याउ बेर्नाभन्दा १० औं गुणा महङ्गो पर्ने उच्चघनत्वको स्याउ बेर्ना विदेशबाट झिकाइएको हो । ढुवानीका कारण महङ्गो पर्ने देखिए पनि यसको उत्पादनले किसानलाई बर्सेनि राहतको महशुस गराउने जोन प्रमुख लम्सालले बताए । मुस्ताङमा स्थानीय जातको स्याउ बेर्नाको मुल्य ७० रुपैयाँ पर्छ भने ईटालीबाट ल्याइएको उच्चघनत्वको स्याउ बेर्नाको मुल्य १ हजार १ सय ५० रुपैयाँ पर्ने देखिन्छ ।

स्याउ जोनले झिकाएको उच्चघनत्वको स्याउ बेर्ना बुधबार नै स्याउ किसान समूहलाई वितरण भएको छ । स्याउ जोन कार्यालयमा सुचिकृत भएका ४ वटा स्थानीय तहका स्याउ किसान समूहलाई बेर्ना वितरण गरेको हो । जसअनुसार लोघेक दामोदरकुण्डमा ३ हजार बेर्ना ,वारागुङ मुक्तिक्षेत्रमा १ हजार २ सय ६० बेर्ना ,घरपझोङमा १ हजार ६ सय ३० बेर्ना र थासाङ गाउँपालिकामा १ हजार ८ सय ६० बेर्ना वितरण गरिएको स्याउ जोन मुस्ताङले जनाएको छ ।

स्थानीय जातका स्याउ बेर्नाको बगैचा व्यवस्थापन गरेको दशौं वर्षपछि फल दिने र त्यसको तुलनामा उच्चघनत्वको स्याउ बेर्नाको बगैचा व्यवस्थापन गरेको दोश्रो वर्षमै फल दिने भएकाले जिल्लाका किसानमा यसको माग बढेको स्याउ जोन मुस्ताङका प्रमुख लम्सालले उल्लेख गरे । परम्परागत स्याउ खेतीभन्दा निकै छिटो र छरितो रुपमा फल दिनसक्ने उच्चघनत्वको स्याउ उत्पादनले किसानलाई व्यवसायिक लाभ दिने उनले बताए । बेर्ना खरिददेखि स्याउ बगैंचा व्यवस्थापनमा सुरुवाति खर्च देखिए पनि यसको उत्पादनले कृषि लाभान्वित हुने जोन प्रमुख लम्सालको भनाइ छ । स्याउ जोनका अनुसार १ उच्चघनत्वको स्याउ बेर्नाले औसत २० केजीदेखि २५ केजीसम्म उत्पादन दिने गर्छ । 

उच्च घनत्वको बेर्ना लगाइएको २५ वर्षसम्म बर्सेनि उत्पादन दिन्छ। १ हेक्टरमा लगाइएको बेर्नाले बर्सेनि ४० टनसम्म स्याउ फलाउँछ । एक हेक्टरमा ३ हजार बेर्ना रोप्न सकिन्छ।  यसपटक जिल्लाका किसानलाई उच्चघनत्वको स्याउ खेतीतर्फ आर्कर्षित गराउन सरकारी तवरबाट पहल भएको जोन प्रमुख लम्साले बताए । मुस्ताङमा करिव १४ सय हेक्टरमा स्याउ खेती गरिएको छ भने ५ सय हेक्टरमा लगाइएको स्याउ बोटले उत्पादन दिने गरेको छ । चालु वर्ष मुस्ताङमा ६५ सय मेट्रिक टन स्याउ उत्पादन भएको थियो ।