जोमसोम : संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालय अन्तर्गतको पर्यटन विभाग र पुरातत्व विभागबीच कार्यसम्पादनमा नीतिगत समन्वयकारी भूमिका नहुँदा धार्मिक तथा सांस्कृतिक धरोहरको संरक्षण र विकासमा समस्या र चुनौति बढेको मुस्ताङका संघीय सांसद प्रेमप्रसाद तुलाचनले बताएका छन् । सोमबार अन्तरराष्ट्रिय सम्बन्ध समितिको बैठकमा सांसद तुलाचनले यस्तो धारणा राखेका हुन् ।
समिति बैठकमा सांसद तुलाचनले नेपालका ऐतिहासिक तथा धार्मिक सम्पदा संरक्षण र विकास गर्ने दायित्व नेपाल सरकारले लिएको उल्लेख गर्दै उनले एउटै मन्त्रालयका २ फरक विभागबीच आपसमा क्षेत्रधिकार तय नहुँदा कार्यान्वयन पक्षमा चुनौति थपिएको बताए । उनले धार्मिक तथा ऐतिहासिक सम्पदा संरक्षण र विकास गर्न दुबै विभागले मास्टर प्लान बनाएर अघि बढ्नु पर्ने समितिलाई सुझाए । पर्यटन र पुरातत्वले के काम कसले र कहाँ गर्ने विषय पूर्व तयारी हुनु पर्ने बैठकमा जनाए ।
धर्मिक तथा सांस्कृति धरोहरण जोगाउन तथा यसको संरक्षण र विकासमा बजेट विनियोजन भएअनुसार दुई विभागको टसलले ४० प्रतिशत पनि काम हुन नसकेको उल्लेख गरेका छन् । सांसद तुलाचनले पूननिर्माणको क्षेत्राधिकार तथा नीतिगत सहमति भएको खण्डमा मात्र दुबै विभागबाट अघि बढाएको कामले पूर्णता पाउने उनले जनाए । पूरातत्वले अघि बढाएका पून निर्माणका काममा पर्याप्त जनशक्ति अभाव रहेकाले कार्यान्वयन पक्ष प्रभावकारी बन्न नसकेको सांसद तुलाचनको भनाइ छ । उनले पूरातत्व विभागका पूननिर्माण तथा विकासका काम सशक्त रुपमा अघि बढाउन ७ वटै प्रदेशमा शाखा विस्तार गरिनु पर्ने धारणा राखे । बजेटको खाका तयार हुँदा अरबौंको प्रस्ताव गरिने भए पनि यसको कार्यान्वय पक्ष फितलो हुने गरेको उनले समितिमा सुनाए । पर्यटनसँग सम्वन्ध दुबै विभागले लाखौं खर्च गरेर डिपिआर किताब सार्वजनिक गरे पनि सो अनुसारको काम नभएको बताए ।
सांसद तुलाचनले पर्यटन विभागले मुक्तिनाथको बृहत्तर विकास गुरुयोजना अन्तर्गत ५ करोड बजेट विनियोजन गरेपनि २ वर्षमा २ करोडको पनि कामअघि बढ्न नसकेको स्पष्ट पारे । सरकारले धार्मिक तथा सांस्कृति सम्पदाको विकासको कामलाई गम्भीर भएर अघि बढाउनु पर्नेतर्फ जोड दिए ।
यता संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्यन मन्त्रालय अन्तरगतको पर्यटन विभागले आर्थिक वर्ष २०७६ मा मुक्तिनाथ बृहत्तर विकास गुरुयोजना निर्माणको काम अघि बढाएको हो । धार्मिक सम्पदाको संरक्षणबाहेक मन्दिर भित्रको भौतिक सम्पदा संरक्षण स्तरोन्नति र पुननिर्माणका लागि पर्यटन विभागले गुरुयोजना निर्माणको कामअघि बढाएको विभागका इन्जिनियर सचिन्द्र यादवले जानकारी दिए । उनले गुरुयोजनाका लागि ५ करोड बजेट नभइ २ करोड बजेट विनियोजन भएको स्पष्ट पारे । उनका अनुसार बृहत्तर विकास गुरुयोजना अन्तरगत मुक्तिनाथ छेउको २ वटा आनी क्वाटर भवनको एकतला सम्पन्न भएको र मन्दिर परिसरको क्षेत्रफल वृद्धि गर्ने काम अघि बढेको बताए । यस्तै कागबेनीमा श्राद्धस्थल संरक्षणका लागि तटबन्ध निर्माणको एक चरणको काम पूरा भएको जनाए ।
उनले गुरुयोजना अन्तर्गत मन्दिर परिसर भित्रका दर्जनौं पूर्वाधार निर्माणमा गुरुयोजनाले समेट्ने गरी डिपिआर भएको उल्लेख गरे । इन्जिनियर यादवका अनुसार विश्व व्यापी माहामारीको रुपमा फैलिएको नोवल कोरोना भाइरस ( कोभिड—१९) ले सिर्जित लक डाउन तथा स्थानीयमा कोरोना त्रास बढेकाले गुरुयोजनाको काम रोकिएको जानकारी दिए ।यस्तै पर्यटन मन्त्रालय अन्तर्गतको पुरातत्व विभागले २ वर्षअघि २०७२ सालको महाभूकम्पले चिरा परेको जीर्ण मुक्तिनाथ मन्दिरको पूननिर्माण गरेको थियो । पूननिर्माणका लागि १ करोड ४५ लाख बजेट विनियोजन भएको थियो । त्यसपछि मुक्तिनाथ मन्दिरसँगै जोडिएको होम गर्ने र बत्ती बाल्ने घरको स्तरोन्नति गरेको थियो ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
