काठमाडौं : कोभिड १९ का कारण सञ्चार क्षेत्र थिलथिलो भएको छ । करिब ३० अर्ब रुपैयाँको नेपाली मिडिया उद्योग करोनाको कारण धराशायी बन्न पुगेको छ ।
पत्रकारलाई स्वास्थ्य र पेशा दुबैको सुरक्षा छैन । २० प्रशित सञ्चारकर्मीले रोजगारी गुमाएका छन् । आमदानीको मुख्य स्रोत विज्ञापनमा ८० प्रतिशत कटौती भएको छ । ३१ सय बढि पत्रकार बेरोजगार भएको प्रेस काउन्सिल नेपालका कावा अध्यक्ष गोपाल बुढाथोकीले जानकारी दिए । ४ सयलाई कोरोनाको संक्रमण भएको छ । ५ जना पत्रकारको मृत्यु भएको छ । पत्रकारहरुलाई मनोवैज्ञानिक र आर्थिक रुपमा गम्भीर असर पारेको र सञ्चार माध्यममा सामग्रीको उत्पादन घटेको देखिएको छ ।
कोभिडका कारण पत्रकारिकाको ९० प्रतिशत विज्ञापन घटेको छ । टेलिभिजनको ४०, रेडियोको ५० र अनलाइन ३० प्रतिशत विज्ञापन घटेको छ । जबकि कुल विज्ञापनको कोभिड भन्दा पहिले २.७५ अर्ब(४० प्रतिशत) विज्ञापन पत्रपत्रिकाले पाउने गरेका थिए । भने टेलिभिजनले २.५ अर्ब(३५ प्रतिशत),रेडियोले ७५ करोड (१०प्रतिशत)र अनलाइनले १ अर्ब (१५ प्रतिशत) विज्ञापन पाउँदै आएका थिए ।
नेपाल पत्रकार महासंघका अध्यक्ष गोविन्द आचार्यले कोभिडका कारण पत्रकारिताको अवस्था दयनीय बनेको बताए । ‘कोभिडका कारण धेरै रोजगारी गुमाएका छन्, बेतलबी बस्नु परेको छ,’ उनले भने । सञ्चार माध्यमलाई मात्रै नभएर पत्रकारलाई पनि राहत दिनुपर्ने उनले बताए ।
नेपाली पत्रकारहरुको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्जाल(इन्जा)को ग्लोबल वेबमिनारमा कोरानाका सञ्चार क्षेत्रमा परेको असरमा बारेका व्यापक छलफल गरिएको छ । दास्रो इन्जा ग्लोबल मिडिया कन्फेरेन्सको भर्चयल उद्घाटन गर्दै सूचना, सञ्चार तथा प्रविधि मन्त्री पार्वत गुरुङले नेपाली पत्रकारहरु जिम्मेवार हुनु पर्ने बताए । पत्रकारिता क्षेत्र गरिमा बढाउन र सञ्चार क्षेत्रमा क्रान्ति ल्याउन सक्नु पर्ने बताए । पत्रकारिताको वर्तमान अवस्थाको बारेमा गम्भीर समीक्षा गर्ने बेला आएको उनले बताए ।
मन्त्री गुरुङले भने, ‘जनतालाई जागृत र सुसूचित गर्दै पत्रकारिता क्षेत्रको गरिमा बढाऔँ, समाजमा रहेका अनियमिता, बेथितिलाई अन्त्य गरौँ, सूचना कपोकल्पित र तथ्यहीन ढङ्गबाट प्रवाह नहोस् ।’
परम्परागत सोच र दृष्टिकोणबाट पत्रकारिता क्षेत्र रूपान्तरित हुनुपर्नेमा जोड दिँदै उनले भने, ‘सकारात्मक सोचका साथ सभ्य र सुसंस्कृत समाज निर्माण गर्नु पत्रकारिता क्षेत्रको दायित्व हो। आग्रह र पूर्वाग्रबाट नभई ‘मिसन’ पत्रकारिताका लागि रूपान्तरित सोच बनाउनुपर्छ ।’ विश्वमा छरिएर रहेका नेपाली पत्रकारलाई एकीकृत गर्दै सङ्कटमा परेका पत्रकारको हकहित र व्यावसायिक लागि इन्जाले पुर्याउँदै योगदानका मन्त्री गुरुङले प्रशंसा गरे ।
इन्जाका अन्तर्राष्ट्रिय अध्यक्ष गुणराज लुइँटेलले कोरानाको महामारीमा प्रभावित ७८ जना पत्रकारलाई फेलोसिप उपलब्ध गराएर सहयोग गरेको जानकारी दिए । अठ्यारोमा परेका पत्रकार सहयोग गर्न सधैँ इन्जा तयार रहेको प्रतिबद्धता पनि जनाए । लोकतन्त्र र प्रेस स्वतन्त्रताका लागि विश्वभर छरिएर रहेका नेपाली पत्रकारको एकजुट हुनेमा दुई मत रहेको उनले बताए ।
न्यूनतम पारिश्रमिक निर्धारण समितिका संयोजक राजेन्द्र अर्यालले कोभिडका कारण पेशागत र व्यवसायिक संकटमा रहँदै आएका पत्रकारमा स्वास्थ्यको जोखिम थपिएको बताए । उनले पत्रकारहरुले अहिलेसम्म न्यूनतम परिश्रमिक लागि पनि लड्नु दुख पक्ष रहेको बताए ।
पत्रकार महासंघमा १३ हजार ५ सय आबद्ध छन् । इन्जा एसियाका अध्यक्ष टंक पन्त, इन्जा अन्तर्राष्ट्रियका वरिष्ठ उपाध्यक्ष विष्णु शितल, सञ्चारिका समुहकी अध्यक्ष नितु पण्डित लगायतले विश्वभर छरिरहेका नेपाल पत्रकार वर्तमान अवस्थाको बारेमा अवगत गराएयका थिए ।
यो ग्लोबल वेबमिनारमा विश्वभर छरिएर रहेका करिब ९० पत्रकारको सहभागिता रहेको थियो । कार्यक्रममा त्रिभुवन विश्वविद्यालयका घमराज लुइँटेल र विष्णु शर्माले कार्यपत्र प्रस्तुत गरेका थिए । प्रेस काउन्सिल नेपालका अनुसार नेपालमा ७८६९ पत्रपत्रिका दर्ता भएका ७४६ नियमिति सञ्चालन भइरहेका छन् भने ११२७ रेडियोमा ७ सय चलिरहेका छन् । २०२ टेलिभिजनमा १ सय सञ्चालनमा छन् । २२०० अनलाइनमा २०७७ सञ्चालनमा छन् । सञ्चारमध्याममा १ लाख जनशक्ति छन् । २५ हजार बढि पत्रकार छन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
