नदीको बहाव बंग्याएर अवैध उत्खनन गर्दा डुवानको जोखिममा विराटनगर
असार १९, २०७८ शनिबार १५:१:०
विराटनगर: प्रदेश १ को राजधानी विराटनगर प्रत्येक वर्षा यामसँगै डुवानमा पर्ने गरेको छ । विराटनगरको पूर्व भएर बग्ने सिंघिया खोला र पश्चिम भएर बग्ने केशलीया खोलाको पानीले डुवानमा पर्ने गरेको हो ।
दुवै खोलामा समान्य रुपमा पानीको सतह बढ्ने बित्तिकै विराटनगर महानगरपालिकाका आधा दर्जन वडा डुवानमा पर्दा ठूलो संख्यामा सर्वसधारण विस्थापित हुनु परेको छ ।
विराटनगगर महानगरपालिका र कटहरी गाउँपालिकाको सीमा भएर बग्ने सिंघिया खोलाको प्राकृतिक बहावलाई थुन्ने गरी जग्गा धनीले बाँध निर्माण गरेका छन् ।
नम्बरी जग्गा भएको भन्दै जग्गाधनीहरुले खोलाको प्राकृतिक बहावलाई फर्काउने गरी निर्माण गरेको बाँधले खोलाको पुल संगै विराटनगर महानगरपालिका वडा नम्बर १ र २ मा रहेका बस्ती जोखिम जोखिममा परेका छन् ।
खोलाको पानी बग्ने प्रमुख धारमा नै नम्बरी भएको भन्दै तारजाली र ढुंगाबाट ग्याबिङ गरेर बाँध बनाएपछि स्थानीयबासीले विरोध जनाएका हुन् । तर जग्गाधनीले नम्बरी जग्गा भएको भन्दै आफुखुसी खोलाको प्राकृतिक बहावलाई परिवर्तन गरेर बनाएको बाँधमाथि धार समेत बनाएको छ ।
स्थानीहरुले खोलाको जलाधार क्षेत्रमा बांध बनाएर खोलाको जग्गा अतिक्रमण गर्न खोजिएको भन्दै विरोध जनाए पनि जनप्रनिधिहरुले वेवास्ता गर्दा डुवान रोकिएको छैन् । पश्चिमतर्फ विराटनगर महानगरपालिका र पूर्वतर्फ कटहरी गाउँपालिका छन् ।
विराटनगर १ गंगा टोलकी स्थानीय लक्ष्मी रायका अनुसार खोलाको पूर्वपट्टी तटबन्ध बनाइएको कारण वर्षायाममा खोलाले धार परिवर्तन गर्ने र टोल नै डुवानमा पर्ने गरेको हो ।
सिंघिया खोलाको पूर्व–उत्तरतर्फ ढुंगा र तारजाली प्रयोग गरेर १ सय ६५ मिटरको बाँध बनाइएको बताइएको छ । ६५ मिटर कटहरीतर्फका जग्गाधनीले निजी खर्चमा बाँध बनाउन लगाएका हुन् । बाँध बनाएर खोला क्षेत्र अतिक्रमण गर्न खोजिएको स्थानीयको दावी छ ।
यससँगै डुवानका कारण हरेक वर्ष विराटनगर महानगरपालिका वडा १ का ५० भन्दा बढी सुखुम्बासीको घर र २ का नम्बरी जग्गामा बनाइएका सयौँ घर डुवानमा पर्ने गरेको स्थानीय बताउँछन् । तर जनप्रतिनिधिले यसबारे समयमै ध्यान नदिए विराटनगरले ठूलो क्षति बेहर्नु पर्ने सरोकारवालाले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।
विराटनगर २ का वडाध्यक्ष कुमार पोखरेलले भने स्थानीयको गुनासो आएपछि खोलाको स्थलगत निरीक्षण गरेर जोखिम रोक्न पहल गरेको समेत बताए । उनले एक्लैले बाँध रोक्न नसक्ने भन्दै सरोकारवाला पक्षलाई एकजुट भएर लाग्न आह्वान गरेका छन् ।
कटहरी गाउँपालिका वडा नं १ का वडाध्यक्ष कपुरलाल माझीले जग्गाधनीहरुले सरसल्लाह नगरिकनै खोलामा बाँध बनाएको भन्दै वडाका दुईवटा बस्ती डुवानमा परेको बताए ।
बगरमै प्लटिङ
नदीको बहाव फेरिदिएपछि बनेको जमिनमा प्लटिङ गरेर विक्री गर्ने क्रम समेत सुरु भएको छ । सस्तोमा लिएको यस्तो जग्गा हाल ४ देखि ६ लाख रुपैयाँ धुरका दरले बच्ने गरिएको स्थानीले बताउँछन् ।
कटहरी गाउँपालिका वडा नम्बर १का वडाध्यक्ष कपुरलाल माझीका अनुसार विराटनगरको पश्चिम भएर बग्ने केशलीया खोलामा अवैध रुपमा बर्षेनी हुने गरेको माटो कटानले वडा नम्बर ६, १२ र १६का बस्तीहरु डुवानमा परेका छन्।
केही दिनअघि सुरु भएको वर्षाले ती बस्तीहरुमा पानी पस्दा स्थानीयहरु भागेर सुरक्षित स्थानमा आश्रय लिन पुगेका थिए । विराटनगर ६मा कोशलीया खोलको पानी पस्दा ५ दर्जन घर परिवार र १ सय जना भन्दा बढी प्रभावित भए ।
यस खोलामा विराटनगर ४ स्थित इकराहीमा माटो ठेकेदारले खोलाको प्राकृतिक बहावलाई प्रभावित गरेर १५ फिट गहिरो सम्म माटो निकाल्ने र खोलाको बहाव भन्दा बाहिर रहेको नम्बरी जग्गाको माटो पनि प्रति ट्रिपका दरले जग्गाधनी दिएर माटो निकाल्ने गरेका छन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
