चितवन : मकवानपुरको राक्सिराङ गाउँपालिका मैसिराङकी २२ वर्षीया अनुष्का चेपाङ राहत लिन एक वर्षकी छोरी बोकेर मनहरी झरिन्। भीरको बाटो छिचोलेर खोला तर्दै पूर्व–पश्चिम राजमार्गमा आइपुग्न झन्डै पाँच घण्टा लाग्यो।
घरमा खाद्यान्नको चरम अभाव छ। मजदुरी गर्न रोल्पा गएका उनका श्रीमान् नआएको चार महिना भयो। कमाइ नभएपछि किनेर खान सक्ने अवस्था छैन। ‘घरमा खानेकुरा केही छैन। गिठ्ठा खाएर बसेका थियौं। दुःखै भए पनि राहत पाइन्छ कि भन्ने आशमा आएको’, उनले भनिन्, ‘राहत पाएँ, अब ढुक्क भयो।’
सँगै आएका साथीसँग सल मागिन्। ३० किलो चामलको बोरा, नुन, तेल, दालको झोला अनि काखमा छोरी बोकेर उकालो लागिन्। ५ बजे मनहरीबाट उकालो लागेका उनीहरूले मध्यरात घर पुग्ने बताए।
अनुष्कासँगै मैसिराङका ७० परिवार मंगलबार बिहानै मनहरी झरेका थिए। घरमा छाक टार्ने विकल्प नभएपछि उनीहरू राहत लिन आएका हुन्। अञ्जली चेपाङ पनि छोरो बोकेर आएकी थिइन्। ‘खोला तर्दै पहिरोको डर मानेर आउनुपर्छ। घरमा खानेकुरा कमजोर भएर राहत दिन्छ भनेर आशमा आको हो’, उनले भनिन्, ‘राहत पाइयो अब केही दिनलाई ढुक्क भयो।’ अञ्जलीका चार सन्तान छन्। उनका अनुसार यसपटक पानी ढिलो परेर मकै पनि राम्रो भएन। अहिले जोहो भयो। उनी खुसी हुँदै फर्किन्।
ग्रामीण क्षेत्रमा बस्ने प्रायः चेपाङ परिवारमा बर्सेनि खाद्यान्न संकट हुने गरेको छ। फागुनदेखि भदौ पहिलो सातासम्म अनिकाल लाग्छ। पाखो बारीमा लगाएको मकैले मुस्किलले ६ महिना धान्छ। यसपटक निषेधाज्ञाका कारण मजदुरी गर्न नपाएपछि उनीहरू थप समस्यामा परेका थिए।
राहत लिन चार घण्टा हिँडेर शक्तिखोर झरेका थिए इच्छाकामना गाउँपालिका १ डिङलाङका चन्द्रबहादुर चेपाङ। ‘खानेकुरा नभएको बेला दुःखै गरेर भए पनि आको हो’, उनले भने, ‘अब केही दिन मीठो खान पाउने भयौं।’
चेपाङ समुदायमा खाद्यान्न संकट भएको समाचार अन्नपूर्ण पोस्ट् र एपीवान टेलिभिजनमा प्रकाशन÷प्रसारण भएको थियो। त्यसका कारण ‘सुमो माया गर्छु’ संस्थाले विकट बस्तीका चेपाङलाई राहत वितरण गरेको हो। चितवनको इच्छाकामना गाउँपालिका–१ का ८० परिवार र राक्सिराङ गाउँपालिकाको मैसिराङका ६० परिवारलाई राहत वितरण गरिएको हो।
चेपाङ समुदायले दुःख पाइरहेको समाचार आएपछि खाद्यान्न सहयोग गरेको उक्त संस्थाका प्रोजेक्ट म्यानेजर पेम्बा छिरी शेर्पाले बताए। ‘सुमो माया गर्छु’ संस्थाले कोरोना भाइरसका कारण प्रभावितलाई सहयोग गरेको छ। भूकम्पमा ज्यान गुमाएकी नेपाली चेलीको सम्झनामा स्विस नागरिक क्यारिन क्सले संस्था स्थापना गरेकी हुन्। लाङटाङ हिमाल आरोहणका क्रममा सहयोगी सुमो लामाको मृत्यु भएको थियो। पछि पर्वतारोही क्यारिन लामाकै नाममा संस्था स्थापना गरेर सामाजिक गतिविधिमा सक्रिय हँुदै आएकी छन्।
‘लकडाउनमा रोजिरोटी नहुँदा गिठ्ठा र भ्याकुर खाएको कुरा थाहा पाएपछि सहयोग चाहिएको रहेछ भन्ने थाहा पाएपछि हामी आएका हांै’, शेर्पाले भने, ‘महामारीले सबैलाई पीडा भएको छ। नेपालीले नेपालीलाई सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने भावनाले सहयोग गरेका हांै।’
अन्नपूर्ण पोस्ट्का सम्पादक अखण्ड भण्डारी र एपीवान टेलिभिजनका सिनियर प्रोड्युसर फुर्वा शेर्पाले राहत वितरणमा समन्वय गरेका हुन्। उनले सामाजिक संस्थाको सक्रियताले विपतमा परेकाहरूले राहत पाएको बताए। समाचारकै प्रभावले खाद्यान्नको चरम अभाव भोगेका चेपाङ बस्तीमा करिब ३५ लाखभन्दा बढीको राहत सहयोग जुटेको छ।
यसअघि नेपाल हेल्पले राप्ती नगरपालिका–१३ का ३ सय १८ घरधुरीलाई राहत वितरण गरेको थियो। संस्थाका कार्यकारी निर्देशक कृष्ण ढकालले अनिकालबाट प्रभावित परिवारका लागि सहयोग गरेको बताए। ‘चेपाङ बस्तीमा दयनीय अवस्थाको समाचार आएपछि हामी अघि सरेका हौं। अहिलेसम्म पाँच सय घरधुरीलाई राहत बाढेका छौँ। अझै केही गाउँमा पुग्ने योजना बनाएका छौं’, उनले भने। उक्त संस्थाले कालिका र राप्ती नगरपालिकाका ५ सय १८ घरपरिवारलाई राहत वितरण गरेको जनाइएको छ।
चेपाङ अभियन्ता केपीकिरण शर्माले समाचारकै कारण चेपाङ बस्तीमा राहत जुटेको बताए। ‘समाचारले खान नपाएर भोको भएका गरिबले खान पाएका छन्’, उनले भने, ‘चेपाङको घरमा चुलो बलेको छ। उनीहरू एकैछिन् भए पनि रमाउन पाएका छन्।’
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
