जोमसोम : चीन,पाकिस्तान र भारत लगायतका देशमा पाईने दुर्लभ प्रजातीको जंगली गधा(क्याङ)उपल्लो मुस्ताङमा भेटिएको छ । एक्याप लोमान्थाङका स्वास्थ्य सहायक रामबहादुर गुरुङले लोमान्थाङ आसपासमा दुई वटा जंगली गधा (क्याङ)देखा परेकाे पुष्टि गरेका छन् ।
केही हप्ता अघिदेखि उपल्लो मुस्ताङको लोमान्थाङ वरपर क्याङ देखा परेको हो । यसअघि पनि लोमान्थाङमा क्याङ देखा परेको हल्ला चलाईएपनि त्यो पुष्टि हुन सकेको थिएन । गत मंसिर १ गते उपल्लो मुस्ताङको चराङ खोलामा क्याङ भेटिएको थियो ।
समून्द्री सतहको ३६२६ मिटर उचाईको चराङ खोला र चराङ गाउकोबीचमा एक्याप स्वास्थ्य सहायक रामबहादुर गुरुङले क्याङ देखेका हुन् । उनले चराङमा भेटिएको क्याङको तस्विरसमेत कैद गरेका छन् । लोमान्थाङ-५ का स्थानीय ८३ वर्षीय टसी गुरुङले तिब्बती पठारमा क्याङ देखेपनि उपल्लो मुस्ताङमा क्याङ देखेका थिएनन् । उनले ५० वर्षपछि छोजुङ गुम्बा भन्ने स्थानमा गोठ बस्दा क्याङ देखेको बताए । जंगली क्याङ उच्चलेंकबाट बस्तीमा झर्दा ठूलो हिमपात हुन्छ भन्ने भनाई छ । लोमान्थाङमा जंगली गधा (क्याङ)देखा परेसंगै भारी हिमपात भएको स्थानीयबासीको भनाई छ ।
हिमाली तथा उच्चपहाडी क्षेत्रमा पाईने यसप्रकारको जंगली गधालाई स्थानीय भाषामा 'क्याङ' भन्ने गरिन्छ । तिब्बती पठारको २७ सय देखि ५४ सय मिटरको उचाईमा क्याङको मुख्य बासस्थान रहेको छ । लोमान्थाङमा भेटिएको क्याङ पनि तिब्बती पठारबाट भित्रिएको हुनसक्ने एक्याप लोमान्थाङका स्वास्थ्य सहायक गुरुङले उल्लेख गरे । यद्यपी नेपालको विभिन्न हिमाली जिल्लामा पाईने गर्छ ।
नेपालको मकालु बरुण राष्ट्रिय निकुञ्ज, शे-फोकसुन्डो राष्ट्रिय निकुञ्ज र अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्रमा क्याङ पाईने तथ्य प्रमाणित भइसकेको उनले बताए । उपल्लो मुस्ताङमा करिब एक सय बढी क्याङ रहेको उनको भनाई छ । एक्याप स्वास्थ्य सहायक गुरुङका अनुसार उपल्लो मुस्ताङमा देखापर्ने क्याङ तिब्बत र उपल्लो मुस्ताङमा आहोर-दोहोर गरिरहेका हुन्छन् ।
बन्यजन्तु विशेषज्ञ तथा प्रोफेसर करण शाहका अनुसार क्याङ बस्तीमा झर्नु सामान्य बिषय भएको तर ठूलो हिमपातपछि सुरक्षित गन्तब्यको खोजीमा क्याङ बस्तीमा झर्ने सम्भावना रहन्छ । क्याङले आफ्नो बासस्थानमा चरनक्षेत्रको अभाव हुने, बसाईको क्रममा बाटो बिराउने र बीच बाटोमा घोडा खच्चड देखेपछि त्यसको पछि लाग्दै गर्दा बस्ती नजिक आउने प्रोफेसर शाहले उल्लेख गरे ।
विश्वमा ६ हजार देखि ७ हजारसम्म क्याङ रहेको अनुमान गरिएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
