पार्टीभित्रै 'मिटर ब्याजी' जन्मिए, 'क्रसर डन'को हातमा पुग्यो चुरे

काठमाडौं : नेकपा माओवादी केन्द्रको आठौं महाधिवेशनमा पार्टी भित्रै वर्ग जन्मिएको बहस उठेको छ । वर्गिय शोषण, दमन अन्त्य गर्न राजनीतिमा आएका नेता तथा कार्यकर्ताहरु नै 'मिटर ब्याजी' बनेको बहस उठेको हो । गरिबलाई रुवाउन उनीहरुले सुदखोरलाई सघाउने गरेको पनि निष्कर्ष निकालिएको छ । पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको राजनीतिक दस्तावेजमाथि छलफल गर्दै त्यस्ताहरुलाई कारवाहीको माग गरिएको छ ।

३६ जिल्लामा फैलिएको चुरेको अत्याधिक दोहनमा कतिपय ठाउँमा नेताहरुकै संलग्नता रहेको सुझाव पनि पेश भएको छ । चुरे क्रसर डनको हातमा पुगेको र त्यसमा नेताहरुको पनि लगानी रहेको भनिएको छ ।

‘हामीले विशेष रुपमा चुरे दोहन, अवैध नदी उत्खनन रोक्न माग गरेका छौं,’ छलफलको निष्कर्ष पेश गर्दै महोत्तरीकी महाधिवेशन प्रतिनिधि भवानी थापाले भनिन्, ‘चुरे मधेशको लाइफ लाइन हो । चुरे बिनाको मधेश कल्पना गर्न सकिँदैन । तर, डनगिरी, दादागिरी गर्दै चुरे तथा त्यसका नदीबाट अवैधरुपमा बालुवा, गिट्टी बेचेर अकुत सम्पत्ति कमाउने प्रथाको विकास भएको छ ।’ यसले मधेश मरुभूमिकरण हुने खतरा छ । यसलाई नियन्त्रण गर्न माओवादीले ठोस ढंगको नीति लिनुपर्नेमा उनले जोड दिइन् ।

‘चुरे क्रसर डनहरुको हातमा पुगेको छ । दोहनविरुद्ध बोल्ने धनुषाका दिलिप महतोलाई क्रसर डनहरुले हत्या गरेको यसको उदाहरण हो,’ उनले थपिन्, ‘प्राकृतिक दोहनको बिरुद्धमा बोल्नेहरु असुरक्षित बन्दै गएका छन् । जो यसको बिरुद्धमा आवाज उठाउँछन् उनको हत्या गरिन्छ, ज्यान मार्ने धम्की दिइन्छ ।’ 

पार्टी भित्रै नेता र कार्यकर्ताहरु सम्पत्ति कमाउने होँडबाजीमा लागेको समूहगत छलफलका निष्कर्ष छन् । एक लाख रुपैयाँ ऋण दिएर चार लाखको कागज गराउने र मिटर ब्याजीहरुले गरिबको घरजग्गा पास गराएर बेघर बनाउने बिरुद्ध अभियान चलाउन ठोस नीति बनाउनुपर्ने सुझाव आएको छ ।

‘चक्रबती ब्याजले गरिबको जीवन नै बर्वादी गर्ने खालको संस्कारको विकास भयो,’ थापाले भनिन्, ‘गरिबहरु झन् गरिब हुने, धनीहरु झन–झन धनी हुने अवस्था बढेर गएको छ ।’

मधेश भौगोलिक सुगम छ तर गरिबी अभाव शोषणमा परेका जनताको संख्या अत्याधिक छ । यो समस्या समग्र मधेशको समस्या रहेको सुझावमा भनिएको छ, ‘मिटर ब्याजीलाई पार्टीको नेताहरुले संरक्षण गरिरहेको छ । हाम्रै पार्टी भित्र पनि मिटरब्याजी छन् । उनीहरुलाई कडाकारबाही गरिनुपर्छ ।’

काठमाडौंका महेश्व फुँयालले भने पार्टी शान्ती पक्रियामा आएपछि भित्र थुप्रै खालमा विकृति विसंगती मौलाएको छ । छिटफुट रुपमा पार्टी भित्र मिटर ब्याजीको रुप पनि देखिएको छ । यसलाई नियन्त्रण गर्ने नीति लिनुपर्ने उनले सुझाव पेश गरेका छन् ।

सर्लाही जिल्लामा मिटर ब्याजी बिरुद्ध लड्ने पार्टीका नेता डाचाराज वाग्लेको रहस्यमय मृत्यु भयो । उनको हत्या हो कि दुर्घटना हो पार्टीले छानबिन गरेर ठोस ढंगले सार्वजनिक गर्न माग गरिएको छ ।

प्रदेश-२ का ४८ पालिका अन्र्तगतको १५० वटा सीमानासंग जोडिएका वडामा पार्टीको जनआधार निकै कमजोर रहेको निष्कर्ष निकालिएको छ । ‘त्यहाँ पार्टीको संगठनात्मक अवस्था असाध्यै कमजोर छ । पार्टी बलियो बनाउन विशेष कार्यक्रम ल्याउनुपर्छ,’ नाम नबताउने शर्तमा एक महाधिवेशन प्रतिनिधिले भने ।

नेपाली समाज भित्रको अन्तरविरोधबारे दस्तावेजमा विस्तृत चर्चा गर्नुपर्ने माग रहेकोछ, रामेछापका राजकुमार लामाको । उनी भन्छन्,‘ भूमण्डलिकृत पूँजीवादी संस्कृतिबारे विस्तृत बहस गर्नु पर्छ । यस विरुद्धको नयाँ नीति माग गरेका छौं । यसलाई सशक्त रुपमा कार्यान्वयन गर्नुपर्छ ।’

पार्टीको स्कूलिंग विभाग निकै कमजोर भएको अर्को निष्कर्ष आएको छ । बाराबाट आएका महाधिवेशन प्रतिनिधि युवराज लामा भन्छन्,‘ त्यसकारण नेता तथा कार्यकर्ताका समान धारणा बन्न सकेको छैन । प्रत्येक सदस्यले ३ देखि ५ दिनसम्म स्कूलिंग विभाग अन्तर्गत स्कूलिंगको काम गर्नुपर्छ ।’ समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली र प्रत्यक्ष राष्ट्रपति अपरिहार्य ठानिएको सुझाब पेश गरिएको उनले बताए ।

खेलकुदलाई महाअभियानको रुपमा अगाडि बढाउँदै लानुपर्ने आवाज उठेको छ । पार्टी भित्र वर्ग, पुँजीवादी जन्मिएकोबारे पनि बहस उठेको पूर्व कृषि मन्त्री रहेका महाधिवेशन प्रतिनिधि उमेश यादवले बताएका छन् ।

‘पहिलाको माओवादी र अहिलेको माओवादीलाई जनताले हेर्ने दृष्टिकोणमा फरक आइसकेको छ,’ दस्तावेजमा गरिएको छलफल बारे बताउँदै उनले अन्नपूर्णसंग भने, ‘एउटा चरण थियो माओवादी भन्ने बितिकै जनताको मनमा सम्मान बढेर आउँथ्यो । अहिले माओवादी फोहोर भयो भन्छन्, सुँगुरको खोर सफा गर्न गएका यिनीहरु नै सुँगुर नबनिदिए हुन्थ्यो नि भन्ने कुरा उठेको छ । यो व्यक्ति विशेषसंग होइन् विचारसंग हो । विचार, संगठनको स्वरुप नफेरिए पार्टी गम्भीर दुर्घटनामा फस्छ ।’ पार्टी भित्र निषेधको राजनीति मौलाएको उनले बताए । ‘पार्टी एकतालाई नरुचाउने शक्ति र प्रवृत्ति हावी भएको उनले बताए ।