भक्तपुर : आज दसैंको आठौं दिन अर्थात महाअष्टमी। देशभरका नेवार समुदाय प्रत्येक वर्षजस्तै कुछी भ्वय (भोज) खाँदैछन्। नेपाल भाषामा कुछीको अर्थ दुई माना हो भने भ्वयको अर्थ भोज।
यस अर्थमा कुछी भ्वयको अर्थ दुईमाने भोज हो। भोज खाँदा नापेर दुई माना चिउराका साथ भोजका अन्य परिकार राखेर यो भोज खाने गरिन्छ। यो भोज खाँदा थाल वा प्लेटमा नभई केराको पातमा राखेर खाने गरिन्छ।
नेवार समुदाय प्रत्येक वर्ष दसैको महाअष्टमीको दिन कुछी भ्वय खाएर महाअष्टमी मनाउने गर्दछन्। केराको पातमाथि विभिन्न परिकार राखी कुछी भ्वय खाने गर्दछन्।
कुछी भ्वय खानका लागि तरकारीका परिकार मात्रै १२ थरीको चाहिन्छ। साथै छोयला पनि १२ टुक्रा गरिन्छ। केराको पातमा दुई माना चिउराका साथै साग, आलु, छोयला, बारा, अण्डा, माछा, फर्सी, ख्यपी च्यपी (काँचो फर्सीका स-साना दुई थरी चाना), अदुवा, बोडी, केराउ, मस्याङ, घिरौँला, भटमासलगायतका परिकार राखेर कुछी भ्वय खाने गरिन्छ।
दुई माना चिउरा राखेर खाने भएकाले यस भोजको नाम कुछी भ्वय रहन गएको भनाइ भक्तपुरका केही स्थानीयको छ। तर संस्कृतविद् ओम धौँभडेलले कुलका सबै एक ठाउँमा भेला भएर खाने भोज भएकाले यसको नाम कुलछी भ्वय रहेको तर पछि अपभ्रंश भएर कुछी भ्वय हुन गएको बताउँछन्।
नेवार समुदायमा जुठो परे पनि कुछी भ्वय खानुपर्ने मान्यता रहेको छ। जुठो परेको घरमा मासु खान नहुने भएकाले मासुको सट्टा अदुवा राख्ने र मासको बाराको सट्टा केराउको बारा राख्ने प्रचलन रहेको उनले बताए।
केराको पात शुद्ध हुनुका साथै वैज्ञानिक रूपमा स्वास्थ्यका लागि उपयुक्त भएकाले केराको पात भ्वयमा प्रयोग हुने गरेको उनले बताए। त्यसैले आज भक्तपुरका चोकचोकमा केराको पातको व्यापार पनि हुँदैछ।
महाअष्टमीको दिन बिहान नेवार समुदायले घरघरमा दसैंको मासु भित्याएका छन्। नेवार समुदायमा टोल छिमेक मिलेर संयुक्त रूपमा राँगो काटेर भाग लगाउने र घरघरमा मासु भित्याउने प्रचलनअनुसार दसैंको मासु भित्याइएको हो।
मासु भित्याउँदा घरको मूलढोकामा रगत छर्कने गरिन्छ भने मासुलाई मन्छाएर मात्र घर भित्याउने प्रचलन रहेको छ। यो भोज खाँदा सपरिवार लहरै जेष्ठता अनुसार बसेर खाइन्छ।
अरू जुनैबेलाको भोजमा आवश्यकताअनुसार चिउरा लिएर खाने गरे पनि यो भोजमा भने अनिच्छाए पनि दुईमाना नै नापेर चिउरा राखेर भोज खानुपर्ने चलन छ। यही कारण यसलाई कुछी भ्वय भनिएको बताइन्छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
