मतदाता भन्छन्: कसरी भोट हाल्ने थाहा छैन
जाजरकोट: छेडागाड-२ साल्मा मझेरीकी ५६ वर्षीय अम्बादेवी खड्कालाई कति ठाँउमा मत हाल्नु पर्छ र कसरी हाल्नु पर्छ भन्ने बारे अहिलेसम्म थाहा छैन । उनलाई कसैले अहिलेसम्म सिकाएको पनि छैन ।
भोट माग्न उम्मेदवार पुगेनन् । अनि मतदाता शिक्षा दिन पनि कोही आएन । नेता गाँउमा आएर भाषण गरेर जाने गरे पनि भोट यसरी हाल्ने कसैले सिकाएनन् । अम्बादेवी भन्छिन्, ‘दुई ठाँउमा तल र माथि मत हाल्नु पर्छ भन्ने सुनेकी छु । तर कसरी हाल्ने र कति मतपत्रमा मत हाल्ने केही थाहा छैन ।’
सोही ठाँउकी ६७ वर्षीया आइती नेपालीलाई पनि मत हाल्ने बारे केही थाह छैन । उनलाई कसैले सिकाएका पनि छैनन् । भन्छिन्, ‘चुनावको अघिल्लो दिन श्रीमान र छोराले फलानो उम्मेदवारलाई भोट दिने भनेर निर्णय गर्छन । भोट पनि आफैँ हालिदिन्छन् । मैलै अहिलेसम्म मत हाल्न पाएकी छैन । मेरो नङ्गमा मसि लगाइदिन्छन् । म आँखा देख्दिन भन्छु अनि श्रीमान र छोराले मत हालिदिन्छन म नजिकै गएर उभिने मात्र हो । मत हाल्न नपाउने भएकोले कसरी हाल्ने भनेर सिक्ने इच्छा पनि भएन र कोही सिकाउन पनि आउँदैनन् ।’
मत माग्नसमेत आफुसंग नआउने गरेको उनले सुनाइन । श्रीमान र छोराहरुसंग भोट मागेर नेताहरु फर्कन्छन् । हामी संगै मत नै माग्दैनन् ।
जिल्लाका धेरैजसो महिला आफैँ भोट हाल्दैनन् । अशिक्षित महिलाको संख्या पनि जिल्लामा निकै छ । अशिक्षित महिला र पुरुषले मत बदर गर्ने संभावना धेरै रहन्छ । गत स्थानीय तहको निर्वाचनमा करीब १२ प्रतिशत मत बदर भएको थियो ।
मत कसरी हाल्ने भन्ने बारे मतदाता शिक्षा प्रभावकारी नहुँदा मत कसरी हाल्ने भन्ने बारे अनभिज्ञ छन् । मत कति ठाँउमा हाल्नु पर्छ भन्ने बारे अहिले सम्म पनि छेडागाड नगरपालिका ४ दशेरा जेवा कि ५७ वर्षीया कलसी चदारालाई जानकारी छैन । एउटा मत केन्द्र र अर्को मत प्रदेशमा दिनुपर्छ भन्ने सुनेकी छु । अरु केही थाहा छैन ।
प्रत्यक्षमा चुनाव लडेका उम्मेदवारको गाउँघरमा चर्चा परिचर्चा भएपनि समानुपातिक मत बारे स्थानीयलाई खासै जानकारी छैन । चार ओटा मतपत्रमा भोट हाल्नुपर्छ भन्ने बारे धेरै मतदाता अनभिज्ञ छन् । सरकारले जिल्ला निर्वाचन कार्यालय मार्फत मतदाता शिक्षामा करोडौ रुपैया खर्च गरेको भएपनि ग्रामिण भेगमा मतदाता शिक्षा पुग्न नसकेको स्थानीयको गुनासो छ ।
जिल्ला निर्वाचन कार्यालयले स्वास्थ्य स्वयमसेविका मार्फत मतदाता शिक्षा दिएको दावी गरेपनि उनीहरुले मतदाता शिक्षा प्रदान नगरेको स्थानीयको भनाइ छ । निमित्त जिल्ला निर्वाचन अधिकारी नविन कठायतले समयमा स्वास्थ्य स्वयमसेविकालाई मतदाता शिक्षा तालिम दिएर खटाउन ढिलाई भएका कारण समस्या देखिएको बताए ।
उनले मतदाता शिक्षा प्रभावकारी बनाउन निर्देशन दिएको बताए ।