दुर्गानाथ शर्मा
अहिले नेपालमा नेताहरू जनतालाई सपना बेच्दैछन् । प्रधानमन्त्री ओलीले हालै जनताका घरघरमा पाइपबाट ग्यास पुर्याइदिने, चीनको सिगात्सेबाट केरुङ हुँदै काठमाडौँबाट पोखरा र लुम्बिनी रेल पुर्याउने आफ्नै मुलुकमा पेट्रोल खानी अन्वेषण गर्ने, नेपालको राष्ट्रिय झण्डावाहक पानीजहाज हिन्द महासागर, प्रशान्त महासागरतिर कुदाउने हावाबाट बिजुली निकाल्ने आदि-आदि सपना बेचेका छन् ।
उनका यी सपनाको चर्चा अहिले नेपालीका घरघरमा भइरहेको छ । कसैले यसलाई सम्भव भनेका छन् भने विपक्षीहरूले ओलीको सपना भनी आलोचना गरेका छन् र अझै गर्दैछन् । यो राजनीति हो ।
तर जहाँसम्म ओलीका सपनाको प्रश्न छ, यी सपना जस्ता लागे पनि विपना पनि हुन सक्छन् । तर नेपालमा होइन । अहिले नेपालको सरकार, निजामती कर्मचारीको जुन संरचना र मनोविज्ञान छ, त्यसलाई हेर्ने हो भने विपक्षीहरूले भनेजस्तो सम्भव छैन ।
यी सपना साकार पार्न बृहत् प्रयास र इमानदारीको आवश्यकता पर्छ, जुन नेपालमा अहिलेसम्म देखिएको छैन । भुइँचालो गएको वर्ष दिन नाघिसक्दा पनि दुर्गम पहाडतिर पीडितहरूको विचल्ली नै देखिन्छ । भ्रष्टाचार कति व्याप्त छ भने सरकारले गरिब र पीडितलाई दिने अनुदानबाट पनि रकम काटेर भ्रष्टाचार गरेको कयौँ उदाहरण छन् ।
प्रधानमन्त्रीको एउटा भिजन रहेछ, राष्ट्रलाई समृद्ध र विकसित बनाऊँ भन्ने । यसअघिका कुनै सरकारले यति सपना पनि देखेका थिएनन्, तर उनकै दलका सांसद, मन्त्री, भ्रष्टाचार र आफ्नो स्वार्थबाहेक केही हेर्दैनन्, बुझ्दैनन् अनि कसले गरिदिने ?
विदेशीले दिएको खाद्यान्न सहयोग कुहिएर फ्याँक्नुपरेको, गरिब र पीडितले सहयोग नपाएका खबर हरेक दिन अखबारहरूमा पढ्न, टेलिभिजनमा हेर्न र सुन्न पाइन्छ । विदेशीहरूले पीडितहरूलाई सहयोगमा दिएका रकम पनि खर्च नभएर उनीहरूले फिर्ता लाने चेतावनी पनि दिएका छन् ।
हामी सानो एउटा काम त गर्न सक्दैनौँ भने प्रधानमन्त्री ओलीका सपना कसले पूरा गरी दिने ? खोइ त्यो संरचना र इच्छाशक्ति ?प्रधानमन्त्रीज्यू, यहाँलाई थाहा छ, छैन नेपालमा प्रधानमन्त्रीको कार्यालयदेखि सबै कार्यालयमा प्रायः सम्पूर्ण कर्मचारी भ्रष्टाचार गर्छन् कसैले भ्रष्टाचार गरेको छैन भने उसले मौका नपाएरै हो ।
एउटा गरिब र ठूलाबडा नचिनेको नेपालीलाई सरकारी कार्यालय संस्थानहरूमा पैसा नखुवाई आफ्नो कामको फाइल एक इन्च पनि अघि सर्दैन । तर बेरोजगार, कालोबजारी र भ्रष्टाचारमा लिप्त राष्ट्रमा कसले यी बेथितिको अध्ययन गरेर जनतालाई मुक्ति दिने ?
त्यसैले जतिसुकै राम्रा सपना (कार्यक्रम र योजना) बाँडे पनि विदेशीबाहेक हााम्रो आफ्नो संरचनाबाट सम्भव हुँदैन । ओलीका विचार राम्रा हुन् । उनको एउटा भिजन रहेछ, राष्ट्रलाई समृद्ध र विकसित बनाऊँ भन्ने । यसअघिका कुनै सरकारले यति सपना पनि देखेका थिएनन्, तर उनकै दलका सांसदहरू, मन्त्रीहरू, भ्रष्टाचार र आफ्नो स्वार्थबाहेक केही हेर्दैनन्, बुझ्दैनन् अनि कसले गरिदिने ?
करिब १७ हजार मानिस मारेर सत्तामा आएको तात्कालीन माओवादीका वरिष्ठ नेता तथा पूर्व प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले दलबाट आफ्नो उन्नति नहुने देखेर छुट्टै ‘नयाँ शक्ति' नाउँको दलको घोषणा गरे । देश सानो छ । यहाँका जनता धेरै गरिब र थोरै धनी छन् ।
जुन देशमा ठूलाबडाले जे गरे पनि, जति अन्याय गरे पनि न्याय हुँदैन त्यही देशमा राजनीतिक दलहरूको संख्या १८१ पुगेको छ । सबै जनता पार्टीका कार्यकर्ता भएपछि, अब काम गर्ने कसले ? कर्मचारी पनि युनियनमार्फत राजनीति गर्छन्, काम गर्दैनन् । त्यहाँ ‘नयाँ शक्ति' को शक्ति कति बलियो हुन्छ ? तामझामका साथ केही वर्षअघि नयाँ नेपाल बनाउने यस्तै आकर्षक नारा लिएर आएको माओवादी दल, अहिले चोइटिएर टुक्राटुक्रा भइसक्यो । त्यसैको एक टुक्रा हो ‘नयाँ शक्ति' ।
एउटी सिने कलाकारलाई ‘कलश' बोकाएर अघि लागेको यो नयाँ दलले घोषणा समारोहमै करोडौँ रुपैयाँ खर्च गरेको समाचार सुनियो । त्यत्रो रकम कहाँबाट आयो ? जनतालाई हिसाब दिनुपर्दैन ?दलहरूमा पारदर्शिताको कुनै महत्व हुँदैन ? राजनीतिका आदर्श, नीति नियम नमान्ने दलहरू हजारौँ पुगे पनि जनतालाई के फाइदा ?
डा. भट्टराई प्रधानमन्त्री बन्नुअघि उहाँसँग अन्तर्वार्ता गर्ने अवसर पाएको थिएँ । मैले उहाँलाई प्रश्न गरेँ, पढाइमा कहिल्यै दोस्रो हुनुभएन, तपाईंकै जिल्लाका उपेन्द्र देवकोटा कहिल्यै तेस्रो भएनन् ।
तपाईंले २२ हजार नेपालीको हत्या गर्ने खलको नेतृत्व गर्नुभयो, देवकोटाले त्यति नै संख्याभन्दा बढी बिरामी निको पार्ने काम गर्नुभएको छ, तपाईंलाई अलिकति पनि पश्चात्ताप भएन ? उहाँले भन्नुभयो, ‘हेर्नोस्, युद्ध, क्रान्ति र लडाइँमा मानिस मर्छन्, त्यो स्वाभाविक मानिन्छ ।' उहाँले त्यति धेरै मान्छे मार्नुपरेकोमा दुःख व्यक्त गर्नुभएन र तिनका परिवारजनसँग माफी पनि माग्नुभएन ।
यो उहाँलाई राम्रो अवसर पनि थियो – आफ्नो गल्ती स्वीकार गर्ने । अर्को एउटा प्रश्न थियो, ‘तपाईंहरूले ल्याएको यो राजनीतिक प्रणालीमा योग्य, सक्षम र पढेलेखेका व्यक्तिले जागिर पाउँदैनन् तर तपाईंको राजनीतिक भागबन्डाको नीतिअन्तर्गत अयोग्य, असमर्थ र नपढेको सामान्य राजनीतिक कार्यकर्ताले पनि माथिल्लो पद तथा कूटनीतिज्ञको जागिर पाउँछन् । तपाईं प्रधानमन्त्री भएपछि यो प्रणालीबारे केही परिवर्तन गर्ने सोच राख्नु हुन्छ ?यो प्रणालीले देश बिग्रिँदैन ? जनता यो अवस्थामा काम खोज्न विदेश जानुपर्ने स्थिति आउँदैन ?
उहाँको जवाफ थियो, ‘यो भागबन्डाको म विरोधी हुँ । यस्तो हुनु हँदैन । म प्रधानमन्त्री भएँ भने निश्चित रूपमा यसलाई हटाउँछु ।'
त्यसपछि उहाँ नौ महिना नेपालको प्रधानमन्त्री हुनुभयो । त्यसबेला उहाँ कुनै भ्रष्टाचारमा संलग्न भने हुनुभएको सुनिएन । उहाँले एउटा राम्रो काम गर्नुभयो, राजधानीका साँघुरा सडकको विस्तार गर्नुभयो ।
राजाहरूले पनि योजना बनाएर गर्न नसकेको काम उहाँले गर्नुभयो । तर त्यही बाटो बन्दा आधा पारिएका पेटीहरूमा मोटरसाइकल मर्मतका कारखाना र सोरुम अनि पार्किङ खडा गरिएको छ । पेटीको आधा भाग ओगटेर चिया, तरकारी, फलफूल र फूलका पसल खोलिएका छन्, जसले गर्दा यात्रुलाई हिँड्न कठिन हुन्छ । यसको व्यवस्थापन कसले गर्छ ?
सडक चौडा गरे पनि सडकमा धेरै सवारी साधन गुड्ने नै भए । काठमाडौँमा यति धेरै मोटर र मोटरसाइकल छन्, त्यो हेर्दा नेपाललाई कसैले गरिब राष्ट्र भन्न मिल्दैन । तर मोटर र मोटरसाइकल हाँक्नेहरूलाई बाटामा हिँड्ने यात्रु त केही होइनन् भन्ने लाग्छ ।
‘जेब्राक्रस' आउनु अलि अगावैदेखि आफ्नो गति घटाएर यात्रीलाई बाटो काट्न दिनुपर्नेमा यति वेगमा आउँछन् कि बाटो काटिरहेका यात्री नै भाग्नुपर्ने अवस्था छ । ट्राफिक प्रहरी धेरै देखिँदैनन्, जापानले बनाइदिएका ट्राफिक लाइट पनि देखिँदैनन् । सौर्य शक्तिबाट बिजुली दिने कुरा गर्ने प्रधानमन्त्रीले यी साना काम मात्र गरे हुँदैन ? ट्राफिक प्रहरी एकदुईजना हुन्छन् नेपालीको प्रवृत्ति नियम कानुन मान्नुभन्दा आँखा छलेर नियम मिच्दा ठूलो भएको ठान्छन् । प्रहरीले केही गरी कारबाही ग¥यो भने एकै दिनमा कुनै नेता वा सांसदको फोन आउँछ । प्रहरी त्यसबेला निरिह बन्छ।
काठमाडौँ सहर विश्वको गन्तव्यस्थलको यति स्थानमा पुग्यो, उति स्थानमा पुग्यो जस्ता हावादारी गफ समाचार हुन्छन् तर काठमाडौँको यो ट्राफिक र ठूलाबडाको सवारीको समयमा बज्ने साइरन र गाडीको लर्कोले सहरै प्रदूषित बनाइरहेको देख्दा लाग्छ यो देशमा ‘ल एन्ड र्अडर' नै छैन ।
यस्ता विकृति थुप्रै छन्, थपिँदैछन् । जनतालाई ठूलाठूला ‘सपना' बाँड्नुभन्दा पहिले महानगरपालिकालाई सक्रिय बनाएर यी विकृतिको व्यवस्था मात्र गर्न सके पाइपबाट ग्यास, रेल चलाउनेजस्ता ठूला काम गर्न अलि सजिलो हुने थियो कि ?
नयाँ शक्तिका नेता डा. भट्टराईले वचन पूरा गरेनन् । नेताहरूमा आफूले जनतासमक्ष सार्वजनिक रूपमा बोलेका कुरा पूरा गर्दैनन् भने २५ वर्षमा आर्थिक समृद्धिको सपना पूरा हुन्छ भन्ने के ग्यारेन्टी ?
जनतामा नेताप्रतिको घट्दो विश्वसनीयताको यो एउटा सानो उदाहरण हो, गर्न सकिँदैन भने बरु नबोल्नु, नि ! तर बोलेका कुरा पूरा गर्नु नेताको गुणभित्र पर्छ । तर हाम्रा नेताहरूमा त्यो गुण छैन, त्यसैले तिनलाई सपनाका सौदागर भन्दा फरक पर्दैन ।
पैसा कमाउने मात्र तिनको धन्दा भएको देखिन्छ । पहिले यो प्रवृत्ति र मनोविज्ञानमा परिवर्तन ल्याउनुपर्छ, अनि मात्र प्रधानमन्त्री ओलीका सपना साकार हुनसक्छ र नेपाल एउटा बस्नलायक र गर्व गर्नलायक हुन्छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
