जीतको खुसियालीमा खेलाडीले रक्सी खाँदा कस्ता असर पर्छन् ?
अवश्य पनि काठमाडौँ उपत्यका र अन्य ठूला सहरको जीवनस्तरमा वृद्धि भएको छ । समाजका विभिन्न वर्गका मानिसमा रेस्टुराँ संस्कार पनि वृद्धि भइरहेकोमा दुईमत हुँदैन । मध्यम र उच्च वर्गका मानिस विभिन्न लन्च, डिनर पार्टीमा गएर चिल्लो मसलादार खाना खाने र मादकपदार्थ सेवन गर्ने गर्दछन् ।
त्यसका साथसाथै साथीभाइसँगै मिलेर हरेक बिहान मर्निङ वाक र फिटनेस सेन्टरमा जाने संस्कारमा पनि विकास भइरहेको देखिन्छ । यस्तो संकार साधारण जनमानस मात्र भएको नभएर नियमित खेलकुदको अभ्यास गर्ने खेलाडीका बीचमा पनि भएको पाइन्छ ।
मानिस/खेलाडी लोकल पबमा, रेस्टुराँ वा पार्टी प्यालेस जाँदा साथीभाइको करकापमा मादक पदार्थ सेवन गर्नुपरेमा तीस–चालीस एमएल वा एक पेग वा एक ग्लास वाइन लिए पनि खासै नकारात्मक असर गर्दैन ।
विभिन्न वैज्ञानिक अनुसन्धानले प्रस्ट गरेको छ– सीमित रक्सी पिउनाले मानिसको मांसपेशीय सहनशीलता र केही ताकत वृद्धि हुने गर्छ, तर बिर्सन नहुने कुरा के हो भने यो मात्र २० मिनेटको लागि मात्रै हुन्छ र पछि हराउने हुन्छ ।
तर समस्या आरम्भ हुन थाल्छन् । हामीले यो पनि बिर्सनु हुँदैन कि रक्सी/अल्कोहल भनेको एक प्रकारको विषालु पदार्थ नै हो र धेरै मात्रामा पिए शरीरभित्र धेरै विकारले आवास बनाउने हुन्छ ।
यसको बढी सेवनले शारीरिक बल (मस्तिष्क र मसल्सको कम अन्तरसंवादका कारण) र सहनशीलतामा ह्रास आउने, शारीरिक थकानबाट आराम पाउन धेरै समय लाग्ने, अक्सिजन प्राप्त गर्न सक्ने क्षमतामा ह्रास आउने, मानिसको स्नायु प्रणालीमा नकारात्मक असर गर्ने, मस्तिष्कमा असर पर्ने आदि हुन्छ ।
लामो समय धेरै मात्रामा पिएमा मानिसको मुटु र रक्तसञ्चार प्रणालीमा समेट असर गर्ने हुन्छ ।
रक्सी सेवनको कारण ससाना रक्तनली खुम्च्याउने हुनाले शरीरबाट तापक्रम बढी निस्कासन हुने भएकाले मासपेसीमा ठण्डापन वृद्धि हुने र शारीरिक कमजोर हुने गर्दछ ।
यसको लामो समय निरन्तर सेवनले पाचन प्रणाली कमजोर हुने जसले गर्दा कुपोषण सिकार हुने गर्छ ।
मानिसको कलेजोले रक्सीमा भएका विषालु पदार्थ डिटक्सिफाइ गर्ने भएकाले जति बढी रक्सी सेवन गर्यो कलेजोले त्यति नै बढी काम गर्नुपर्ने हुन्छ र केही सेललाई हानि पुग्ने हुन्छ । यसको बढी सेवनले मिर्गौलामा पनि नकारात्मक असर पुग्छ ।
हाम्रो देशमा होस् वा विदेशमा, खेलाडी र रक्सी, बियर, वाइन जस्ता पेय पदार्थ खेल सकेपछि वा खेल जितेपछि उत्सव मनाउने क्रममा जोडिन आउने गर्छ । कहिलेकाहीँ त्यस्ता उत्सवका फोटा पत्रपत्रिकमा छापिँदा यसले समाजमा नकारात्मक सन्देश जान्छ ।
नेपाली खेलकुद समाजमा खेल समापनपछि विजयी पक्षका खेलाडीले मादकपदार्थ सेवन गर्ने र उत्सव मनाउने जुन परम्परा छ, त्यसबाट खेलाडीलाई क्षणिकका लागि आनन्द प्राप्त होला, तर दीर्घकालको लागि हानि गर्छ ।
नेपाली खेलकुद समाजमा खेल समापनपछि विजयी पक्षका खेलाडीले मादकपदार्थ सेवन गर्ने र उत्सव मनाउने जुन परम्परा छ, त्यसबाट खेलाडीलाई क्षणिकका लागि आनन्द प्राप्त होला, तर दीर्घकालका लागि हानि गर्छ ।
रक्सी वा अन्य त्यस्तै पेय पदार्थ खेलाडीलाई हरेस पार्ने औषधि हुन् र यसको सेवनले मानिसलाई सोचेजस्तो उत्तेजक बनाउँदैन, बरु यसले मानिसको केन्द्रीय स्नायु प्रणाली र दिमागलाई ढिलो पार्ने काम गर्छ । मान्छे हरेस भएपछि ध्यान एकाग्रता गर्न नसकिने र उसका शारीरिक क्रियाकलापमा सामाञ्जस्य ल्याउन नसक्ने हुन्छ ।
मादक पदार्थ सेवनले मानिसलाई बद्नाम र हीनताबोध गराउँछ, जसले गर्दा उसको खेलकुद प्रदर्शन क्षमतामा नकारात्मक असर पार्दछ । यसका साथसाथै मादक पदार्थको सेवनले खेलाडीको सोच्ने विचार गर्ने गतिलाई पनि सुस्त बनाउँछ ।
खेलाडीको शारीरिक सन्तुलन बिग्रने, प्रतिक्रियात्मक समय, आँखाले देखेपछि हातखुट्टाको प्रतिक्रिया गर्ने सामाञ्जस्यता आदि क्षमतामा नकारात्मक असर पार्दछ । विभिन्न वैज्ञाानिक अनुसन्धानले के सिद्ध गरेको छ भने मादकपदार्थको सेवनले शारीरिक शक्ति, ताकत र सहनशीलता क्षमतामध्ये कुनैको पनि विकास हुँदैन ।
आजभोलि केही अन्तर्राष्ट्रिय खेल प्रतियोगिता हुँदा मदिरा सेवनलाई पूरै निषेध गरिएको हुन्छ । त्यसो भए पनि खेलाडीले हप्ताको अन्त्यमा हुने पार्टीमा मादक पदार्थ सेवन गर्ने गर्दछ । जसको प्रभाव प्रशिक्षण वा अर्को दिनको प्रतियोगिताको लागि थकान कम गर्ने प्रक्रियामा नकारात्मक असर पर्ने हुन्छ । यसरी हप्तान्तको पार्टीमा खेलाडीले मादक पदार्थ सेवन गर्ने बानी गरेमा अल्प र दीर्घकालमा विभिन्न नकारात्मक असर पर्ने हुन्छ ।
अल्पकालको नकारात्मक असर
मादक पदार्थ सेवनले खेलाडीको शरीरबाट निकै विजल नहुने गर्दछ । कडा रक्सी वावियरको उपभोगले शरीरभित्र निकै पानी खर्च हुने गर्दछ ।
हप्ताको अन्त्यमा हुने पार्टीमा खेलाडीले बढी मादकपदार्थ सेवन गरेको खण्डमा उसलाई घाउ चोटपटक लागेको छ भने त्यस भागमा अझ बढी रक्तप्रवाह हुन गई झन् बल्झिने हुन्छ र पूरा निको हुन घेरै समय लाग्ने हुन्छ । खेलाडीले दुईतीन पेग मादकपदार्थ सेवन गरेको खण्डमा ठीक समयमा प्रतिकार र ठीक निर्णय लिन नसक्ने हुन्छ ।
दीर्घकालको नकारात्मक असर
खेलाडी बारम्बार पार्टीमा मादक पदार्थको सेवन गर्ने बानी हुन थाल्यो भने यसको लत लाग्ने र शरीरमा धेरै शक्ति/इन्धन जम्मा हुन थाल्ने हुन्छ । बियरमा कमै मात्रामा कार्बोहाइड्रेट हुन्छ तर सेवन गरिसकेपछि त्यसमा भएको चिनी रक्सीमा परिवर्तन हुने हुन्छ । जसले गर्दा उसको शरीरिक तौल विस्तारै वृद्धि हुँदै जान्छ ।
धेरैजसोले मादक पदार्थ सेवन गर्दा धेरै चिल्लो पदार्थ (बोसोयुक्त) अन्य खाद्य पदार्थ पनि खाने हुन्छ, जुन शक्तिको रूपमा खर्च नभई बोसो भएर शरीरमा जम्मा हुन्छ । खेलकुद प्रशिक्षण वा म्याच सकिएपछि खेलाडीले पार्टी गर्न थाले भने त्यसको निम्नलिखित परोक्ष नकारात्मक असर पर्ने हुन्छः
१. आराम छिटो नहुने, पुनर्जलीय प्रक्रिया र मांसपेशीलाई पुनर्निर्माण गर्ने प्रक्रिया ढिलाइ हुने
२. चोटपटकबाट ठीक हुने/निको हुने प्रक्रियामा ढिलासुस्ती हुने
३.मादकपदार्थ सेवन गरेपछि हिंसात्मक भएर साथीहरूसँग झगडा गर्ने बानी हुन थाल्छ र खेलकुद समाजमा नकारात्मक छाप पर्न जानेछ ।
४. एसियन गेम्समा जाँदा हाम्रा केही खेलाडी अनि पदाधिकारीले गरेको अभद्र व्यवहारका कारणले देशकै बद्नाम भएका घटना पनि छन्
-अमात्य खेलकुदविद् हुन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
