पढ्ने तन्नेरी !
पोखराका विक्रम थापाको हातमा अहिले ओह्रान पामुकको पुस्तक 'इस्तानबुल' छ । सिभिल इन्जिनियरिङमा ब्याचलर सकेर मास्टर्सको लागि तयारी गरिरहेका थापा धेरैजसो अंग्रेजी भाषाका पुस्तक पढ्छन् । फिलोसपिकल टेस्ट आउने आख्यान उनको मुख्य रुचिको विषय हो ।
महिनामा तीन/चार हजार पुस्तक किन्न खर्च गर्ने थापाले यसरी पढ्न थालेको चार वर्ष भएछ । 'स्कुल छँदा अलिअलि पढिन्थ्यो पछि कलेजमा पढ्ने साथीहरूको सर्कल बन्यो, झन् धेरै पढ्न थालियो' थापा भन्छन् ।
बुटवलका विक्रम बगदेश भने अहिले इतिहास पढिरहेका छन् । ज्ञानमणि नेपालको 'नेपालको महाभारत' पढिरहेका उनी ज्ञान बढाउन पुस्तक पढ्छन् । 'पुस्तकहरू महँगा छन्' बगदेश भन्छन्, 'चाहे जति नसके पनि पढ्न चाहिँ छोडिन्न' । अर्घाखाँचीमा जन्मे÷हुर्केका उनी सानो छँदा घरमा आउने माओवादी नेता, कार्यकर्ताको प्रेरणाले पुस्तक पढ्न थालेको बताउँछन् ।
काठमाडौंमा आईटी पढिरहेका विवेक मिश्र अहिले 'आउट अफ पोभर्टी' नामक पुस्तक पढिरहेका छन् । विकास र व्यवस्थापनबारे धेरै रुचि राख्ने उनी फेसबुक, ट्विटरजस्ता सामाजिक सञ्जालहरूमा हुने चर्चा, परिचर्चाबाट पुस्तक छान्ने बताउँछन् ।
नेपालीमा अनुदित चिनियाँ साहित्यहरू पढिरहेका जुम्लाका महेश नेपालीलाई भने पुस्तक पाउनै गाह्रो छ । तर पनि नेपालगन्ज वा काठमाडौं आएको बेला उनी सके जति पुस्तक किनेर लैजान्छन् । 'केही जान्न, बुझ्न सकेसम्म पढ्ने प्रयास गर्छु', उनले फेसबुक च्याटमा बताए ।
त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा अर्थशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरिरहेकी भक्तपुरकी सिर्जना सैंजू पनि उस्तै पढन्ते हुन् । 'चिनियाँ सपना' नामक पुस्तक पढिरहेकी सैंजू आफू बाँचिरहेको समय र समाज बुझ्न किताब पढ्ने बताउँछिन् । उनका साथीहरू पनि केही न केही पढिरहेका हुन्छन् ।
बुटवलबाटै व्यवस्थापनमा स्नातकोत्तर गरिरहेका दिलीप ज्ञवाली पनि पुस्तक पढ्न रुचि राख्छन् । चर्चामा आएका प्रायः किताब हम्मेसी नछोड्ने उनी महिनामा ८/१० वटा किताब किन्छन् । पुस्तक पढ्नेहरूको छुट्टै समूह नभए पनि पुस्तक पसलमा हुने चर्चाले पनि पढ्न प्रेरित गर्ने उनको अनुभव छ ।
ब्याग बोकेर कलेज जाँदै गरेकोदेखि कलेज सकेर करिअर खोजिरहेको यो पुस्ताका केही प्रतिनिधिहरूसँग गफिँदा पनि पुस्तक पढ्नेहरूको संख्या बढिरहेको देखिन्छ । किताबको बढ्दो बिक्री, सामाजिक सञ्जालहरूमा हुने चर्चा र किताब बोकेर हिँडिरहेका तन्नेरीहरूको दृश्यले सहरबजारमा पढ्नेहरूको जमात बढिरहेको बताउँछ । तर, कस्तो पढिरहेका छन् त युवा पुस्ता ?
चितवनमा पुस्तक पसल सञ्चालन गरिरहेका लेखराम सापकोटाका अनुसार, प्रेममा आधारित आख्यानहरूमा युवा पुस्ताको बढी रुचि भएको बताउँछन् । शैक्षिक र जीवनदर्शनका पुस्तकहरू पनि युवा पुस्ताको रुचिमा पर्ने उनको अनुभव छ । 'पुस्तक पढ्ने जमात बढेको छ' सापकोटा भन्छन्, 'तर गम्भीर भइसकेको छैन' ।
यस्तै अनुभव छ सगुना शाहको पनि । स्नातकोत्तर तहलाई अंग्रेजी साहित्य पढाउने शाह काठमाडौंमा पुस्तकबारे छलफल हुने फेसबुक समूह 'बुकाहोलिक्स' पनि सञ्चालन गर्छिन् । उनको विचारमा त पढ्ने संस्कृति अझै बसिसकेको छैन । 'कलेज जानेहरूमध्ये बढीमा १० प्रतिशतले पढ्लान्' शाह अनुमान गर्छिन् ।
किताबको बढ्दो बिक्री, सामाजिक सञ्जालहरूमा हुने चर्चा र किताब बोकेर हिँडिरहेका तन्नेरीहरूको दृश्यले सहरबजारमा पढ्नेहरूको जमात बढिरहेको बताउँछ । तर, कस्तो पढिरहेका छन् त युवा पुस्ता ?
पढ्नेहरूमध्ये पनि धेरैले बजारमा हल्ला हुने पढ्ने धेरैजसो छन् । 'तर कोही कोही छक्कै पार्ने गरी सिरियस स्टडी पनि गरिरहेका छन्' उनको अनुभव छ । सानैदेखि पुस्तक पढ्ने बानी बसाल्न सके पठन संस्कृतिको विकास हुने उनको धारणा छ । 'राम्रो लाइब्रेरी भएका र रिडिङलाई महत्त्व दिने राम्रा विद्यालयहरूबाट आएका विद्यार्थीमा भने पढ्ने कल्चर देखिन्छ' उनी भन्छिन् ।
गम्भीर पठनको विकास नभएकोमा भने युवाहरूकै पनि गुनासो छ । 'लहलहैमा पढ्ने धेरै देखिरा'छु' विक्रम भन्छन्, 'बजारमा आएको प्रेम उपन्यास पढिस् भनेर सोध्ने धेरै छन् ।' त्यस्तै अनुभव छ काठमाडौंमा सामाजिक अनुसन्धान गरिरहेका रवीन्द्र ढकालको पनि । 'बजारको हल्लाको पछि लाग्ने धेरै छन्' ढकालको भनाइ छ ।
'सानो कक्षादेखि नै पढ्ने बानी बसाल्ने हो भने र पुस्तकालय पहुँच बढाउने हो भने गम्भीर पठनको विकास गर्न सकिन्छ' शाह बताउँछिन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
