महाधिवेशन मिति सकियो, सुरु भएन नेविसंघको बन्दसत्र

काठमाडौंः तीन दिनअघि उद्घाटन भएको कांग्रेसको भ्रातृसंस्था नेपाल विद्यार्थी संघको बन्दसत्र अधिवेशनको निर्धारित मिति सकिँदासम्म सुरु हुन सकेको छैन । साउन २३ देखि २५ गतेसम्म तोकिएको संघको महाधिवेशनको मिति सकिएको छ तर प्रतिनिधि विवादका कारण बन्दसत्रलगायतका महाधिवेशनको कार्यतालिका अघि बढ्न सकेको छैन ।

मंगलबार अपराह्न दुई बजे सुरु हुने भनिएको बन्दसत्र साँझ सात बजेतिर मात्रै स्थगित भएको घोषणा गरिएको छ । आयोजक समितिले बुधबार अपराह्न १२ बजेदेखि बन्दसत्र सुरु हुने बताए पनि त्यसको कुनै टुंगो छैन । ‘बुधबार बिहान १२ बजे बन्दसत्र सुरु हुने गरी स्थगित भएको छ', संघका प्रवक्ता यूपी लामिछानेले भने, ‘विवाद मिलाउन पार्टीका नेताहरू लागिरहुनभएको छ तर पनि के हुन्छ अहिले भन्न सकिने अवस्था छैन ।'

संघले महाधिवेशनका लागि भृकुटीमण्डपमा साउन २३ देखि २५ सम्मका लागि मात्रै बुक गरेको थियो र सोहीअनुसार खर्चको चाँजोपाँचो मिलाएको थियो । तर दुई दिनसम्म बन्दसत्र नभई खेर गएपछि साउन २६ देखि आयोजकलाई आर्थिक रूपमा पनि भार बढ्ने भएको छ । संघका अनुसार एक दिनको महाधिवेशन खर्च २५ लाखभन्दा बढी छ ।

पार्टीले केन्द्रीय सदस्य प्रकाशशरण महतको संयोजकत्वमा गठन गरेको पाँच सदस्यीय निर्देशक समितिले मंगलबार रातभरसम्म पनि विवाद मिलाउन नसके बुधबार सहमतिको अन्तिम प्रयासका लागि सभापति शेरबहादुर देउवा, नेताहरू रामचन्द्र पौडेल र कृष्णप्रसाद सिटौलाले समाधानको पहल गर्ने भएका छन् । उक्त पहलमा पनि सहमति हुन नसके संघको अधिवेशन केही समय स्थगित हुन सक्ने देखिएको छ ।

के हो विवाद

प्रत्येक दुईदुई वर्षमा नियमित अधिवेशन हुनुपर्नेमा नेविसंघको अधिवेशन विगत नौ वर्षदेखि हुन सकेको छैन । २०६४ सालमा चितवनमा भएको १० औं महाधिवेशनपछि पटकपटक पार्टीले महाधिवेशन आयोजक समिति गठन गर्दै आए पनि महाधिवेशन हुन सकेको थिए । महाधिवेशन आयोजक समितिको सभापतिमा रञ्जित कर्णलाई ल्याएर ६ महिनाको समय तोकिएको थियो ।

तर उनले त्यो अवधिमा केन्द्रीय अधिवेशन होइन जिल्ला अधिवेशन पनि सम्पन्न गर्न सकेनन् । त्यसपछि संविधानसभाको निर्वाचन भएको कारण संघको अधिवेशन प्रभावित भए । ६४ जिल्लाको अधिवेशन २०७१ सालमै भए । बाँकी ११ जिल्लामा भने विवाद, समानान्तर समिति आदि कारणले अधिवेशन हुन सकेको थिए । अहिले देखिएको विवादको मूल चुरो यही ११ जिल्लामा हुन नसकेको अधिवेशनमा प्रतिनिधिहरूको कसरी भागबन्डा गर्ने भन्ने हो । ११ जिल्ला र केही क्याम्पसमा झन्डै ६ सय ४० प्रतिनिधिमा नेता रामचन्द्र पौडेल पक्षले ५१ प्रतिशत प्रतिनिधि भएको दाबी गरेको छ ।

त्यस्तै नेता कृष्णप्रसाद सिटौला पक्षको कुन्दनराज काफ्ले समूहले प्रतिनिधिमा कम्तीमा पनि आफूहरूले ३३ प्रतिशत प्रतिनिधि पाउनुपर्ने दाबी गर्दै आएको छ । ‘अनशन बसेर प्रतिशत प्रतिनिधि चाहियो भनेकाले विवाद समाधन हुन नसकेको हो', निर्देशक समितिका एक सदस्यले भने, ‘अनशनकारीलाई भागबन्डा लगाउने हो भने भोलि अर्को अनशन बसे के गर्ने ? '

यसरी यी दुई समूहलाई ५१ र ३३ प्रतिशत दिने हो भने सभापति शेरबहादुर देउवा पक्षले झन्डै १७ प्रतिशत मात्रै प्रतिनिधि ती विवादित ११ जिल्लाबाट पाउँछ । यसरी भागबन्डा हुँदा संस्थापन वा देउवा पक्ष अधिवेशनमा कमजोर हुने निश्चित छ । यही विवादलाई कसरी मिलाउने भन्नेमा विशेष गरी पौडेल र सिटौला पक्ष लचक नहुँदा प्रतिनिधि छनोटमा देखिएको विवाद समाधान हुन नसकेको हो ।

भागबन्डा गर्दा पनि संघको विधानको परिधिभित्र रहेर प्रतिनिधि छनोट गर्नुपर्ने भएकाले पनि सहमति हुन नसकेको हो । एउटा क्याम्पसबाट तीनजना प्रतिनिधि महाधिवेशनका लागि चयन हुन्छन् र त्यसमा क्याम्पस एकाइको अध्यक्ष अनिवार्य महाधिवेशन प्रतिनिधि हुन्छ । तर त्यो विधानको प्रावधानविपरीत क्याम्पसबाट तीनभन्दा बढी प्रतिनिधि बनाउन मिल्दैन । अहिले भागबन्डा गर्ने हो भने एउटै क्याम्पसबाट दर्जनसम्म प्रतिनिधि हुने भएकाले पनि विवाद सुल्झाउन समस्या देखिएको हो ।

विवाद अधिवेशन सम्पन्न भएका ६४ जिल्लामा पनि छ । ती जिल्लामा दुई वर्षअघि नै अधिवेशन भएको र त्यो अधिवेशनबाट चयन भएका कतिपय प्रतिनिधि महाधिवेशनमा सहभागी नभएकाले नक्कली प्रतिनिधि आएको पनि संघमा उजुरी परेको छ । दुई वर्षअघि अधिवेशन भएकाले त्यहाँबाट चुनिएका कतिपय प्रतिनिधि कोही विदेश गएका, कोही आफ्नो पेसाव्यवसाय गरेर बसेका र कोही राजनीतिमा निस्क्रिय भएकाले पनि अधिवेशनमा प्रतिनिधि विवाद झनै बढेको हो ।

अनशनकारी आईसीईयूमा

नेविसंघको महाधिवेशन विधिवत् रूपमा हुनुपर्ने माग गर्दै आमरण अनशन बसेका विद्यार्थी नेता गणेश सापकोटा र रत्नहरि ढुंगेलको अवस्था गम्भीर बन्दै गएपछि उनीहरूलाई आईसीयूमा राखेर उपचार सुरु गरिएको छ । पार्टी कार्यालयमा आमरण अनशन बसेका दुवैजना बिरामी भएपछि केही दिनदेखि काठमाडौं मोडेल अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो । मोडेल अस्पतालमा आईसीयू खाली नभएकाले ओम अस्पतालमा सारिएको अनशनको नेतृत्व गर्दै आएका बलदेव तिमल्सिनाले बताए ।