पोस्टमार्टम सहयोगीको पारिश्रमिक ८५ रुपैयाँ
स्याङ्जा: जिल्ला अस्पताल होस् वा वालिङ प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, राज्यले शव चिर्ने सहयोगीलाई प्रतिशव एक सय रुपैयाँमात्र अतिरिक्त पारि श्रमिक दिने गरेको छ । तर ती सहयोगीले भने मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) कटाएर प्रतिशव जम्मा ८५ रुपैयाँमात्र पाउने गरेका छन् ।
कुखुराको मासु किन्न हिँडेका सन्तबहादुर दमै ५ दिनपछि मृत अवस्थामा भेटिए । पुतलीबजार नगरपालिका वडा नं. ९ लामागेका ४२ वर्षीय दमै केही महिनाअघि स्याङ्जा सदरमुकाममा मासु लिन आउँदै गर्दा चिप्लिएर खरबारीमा खसे । बटुवाले गनाइरहेको अवस्थामा उनको शव देखेपछि प्रहरीलाई खबर गरे ।
गनाएको शव जिल्ला अस्पताल लगियो । अनि चिरफार पनि भयो । मास्कको त के काम, नाकमा गलबन्दी नै बाँधेर चिरफार गर्नुपरेको कार्यालय सहयोगीको भनाइ छ । यी त एक पात्रमात्र हुन् । बाढीपहिरोमा पुरिएका, खोलाले बगाएका, बेवारिसे शव अत्यन्तै गनाउने र चिरफार गर्नसमेत अन्त्यत कठिन मानिन्छन् ।
असहज मृत्युको शव होस् वा दुर्घटनामा परी मृत्यु भएकाको शव पोस्टमार्टमका लागि ल्याइनेजति सबै शव कार्यालय सहयोगीले चिर्ने र सिलाउने गर्छन् । तर त्यसबापतको रकम भने ८५ रुपैयाँ भएको सहयोगी तिलकप्रसाद लामिछाने बताउँछन् ।
पोस्टमार्टमका लागि चिरफार गर्न राज्यले कुनै व्यक्ति खटाएको छैन । २०४८ सालमा स्याङ्जा अस्पताल स्थापना भएदेखि आजसम्म शव चिरफारको काम कार्यालय सहयोगीले नै गर्दै आएका छन् । जिल्ला अस्पताल स्याङ्जामा ५ जना स्थायीसहित २ जना करारका कार्यालय सहयोगी छन् । वर्षभरिमा स्याङ्जा अस्पतालमा आउने करिब एक सयभन्दा बढी शवको चिरफार तिनै सहयोगीले नै गर्ने गरेको अर्का कार्यालय सहयोगी लेखबहादुर रानाले बताए ।
'सबै चीजको महँगी बढेको छ । सरकारी तलब पनि बढेको छ । तर शव चिर्ने सहयोगीको भत्ताबापतको रकम भने अत्यन्त कम छ', अस्पताल प्रमुख डा. भेषराज गौतमले भने ।
मृतकको अवस्था हेरेर चिरफारका लागि समय लाग्ने गर्छ । बर्सौं पुराना केही कार्यालय सहयोगी अनुभवी र दक्ष भए पनि केही सहयोगीले त राम्रोसँग चिरफार गर्न नसक्दा चिरफारसहितको जाँचको काम पनि आफैंले गर्नुपर्ने बताउँछन् अस्पतालका डा. लेखनाथ लम्साल । एउटा शव चिरफार गर्न कम्तीमा ४५ मिनेटदेखि २ घन्टासम्म लाग्ने गरेको र टाउको नै खोल्नुपरे अझै धेरै समय लाग्ने लम्सालले बताए ।
त्यसो त डाक्टरका लागि पनि एउटा शव जाँचबापत राज्यले ४ सय ७५ रुपैयाँ अतिरिक्त पारि श्रमिक दिँदै आएको छ । उक्त रकम भ्याटसहितको हो । स्याङ्जामा भने जिल्ला अस्पताल र वालिङ प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा मात्र पोस्टमार्टम हुन्छ ।