पाँच महिनाको उपचारपछि नयाँ जीवनमा श्याम भुजेल

काठमाडौँः मानसिक स्वास्थ्य समस्या अन्य सामान्य समस्या जस्तै उपचार गरे निको हुन्छ भन्ने एक उदाहरण हुन् दोलखाका श्याम भुजेल ।

फलामको खोरमा थुनिएका ४० वर्षीय श्यामलाई २०७२ फागुन ४ गते दोलखाको जुँगु गाविसबाट राष्ट्रिय मानसिक स्वास्थ्य स्वबलम्बव संगठन (कोशिस)का सदस्यले उद्धार गरी काठमाडौँ ल्याए ।

अमानवीय शैलीमा फलामको खोरभित्र राखिएको खबर अन्नपूर्ण अनलाइनमा पढेपछि कोशिसको टोली श्यामको उद्धारका लागि जुँगु पुगेको थियो । लामो समयदेखि मानसिक स्वास्थ्य समस्यामा रहेका श्याम ७२ वैशाख १२ को भूकम्पपछि अझ बढी बिरामी परेका थिए । मानसिक समस्या बढ्दै जाँदा परिवार र समाजमा उपद्रो मच्चाउन थालेपछि परिवारले स्थानीय सहकारी संस्थाबाट ऋण लिएर उनलाई फलामको खोर बनाएर थुनेका थिए ।

उद्धार गरेर काठमाडौँ ल्याएपछि पाँच महिनाको अवधिमा श्यामको स्वास्थ्यमा उल्लेख्य सुधार आएको कोशिसका अध्यक्ष मातृका देवकोटा सुनाउछन् ।
उद्धार गरेर राजधानी ल्याउदा एक्कलै बरबराउने र सबैलाई गालीगलौज गर्ने श्यामको व्यवहारमा अहिले पुरै परिवर्तन आएको छ । कोशिसको अल्पकालिन आवासीय गृहमा हुने दैनिक उपचारमा श्याम सहभागी हुन थालेका छन् ।

‘कोशिसको अल्पकालिन आवासमा हुने थेरापेटिक क्रियाकलमा स्वतस्फूर्त सहभागी हुनुहुन्छ,’ देवकोटाले भने, ‘उहाँले आफ्नो व्यक्तिगत सरसफाई दैनिक गर्नुका साथै मानसिक समस्याको औषधि समेत नियमित आफैँ खान थाल्नुभएको छ ।’

६ महिनाको उपचार पछि मानसिक रुपमा स्वास्थ्य भइसकेका श्यामलाई कोशिसले घर पठाउने तयारी गरेको छ । तर, उनको परिवारले भने घरपरिवारमा लान नचाहेको देवकोटाले बताए । ‘स्वास्थ्यमा सुधार भएपछि श्यामलाई घर पठाउने प्रयास भइरहेको छ तर उनका परिवारले लान चाहँदैनन्,’ देवकोटाले भने, ‘हाम्रो पटक–पटकको प्रयासपछि उनका परिवारले एकपटक भेटेका छन् तर अझै पनि पुर्नस्थापनामा कठिनाइ आइपरेको छ ।’

कोशिसले श्यामको अवस्था सुधारका लागि उनको परिवारलाई थुप्रै धनराशी सहयोग प्राप्त भए पनि त्यसको सदुपयोग श्यामको नाममा नभएकोप्रति समेत चिन्ता व्यक्त गरेको छ । स्थानीय समुदायले उनको स्वास्थ्यलाई मध्यनजर गर्दै प्राप्त सहयोग उनको औषधि उपचारमा खर्च गर्न पहल गर्नुपर्ने देवकोटाको भनाइ छ ।

उनको स्वास्थ्यमा पूर्ण ठिक भए पनि निरन्तर औषधि खानुपर्ने भएकाले परिवारले विशेष ख्याल गर्नुपर्ने देवकोटा बताउछन् । ललितपुरको बागडोलमा रहेको कोशिसले मानसिक स्वास्थ्य समस्याका बिरामीलाई उपचारपछि परिवारमा पुर्नस्थापना गर्दै आएको छ ।