प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमणको पूर्वतयारीका लागि आइतबार नयाँ दिल्ली पुगेका परराष्ट्रमन्त्री प्रकाशशरण महतले नेपालमा संविधान लागु भएपछि चिसिएको नेपाल–भारत सम्बन्ध प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको भारत भ्रमणपछि सुमधुर हुने आशा राखेका छन् ।
दुई देशबीच विगतमा उत्पन्न असमझदारी हटाई विश्वासको वातावरण तयार पार्न सरकार लागिपरेको उनले बारम्बार दोहर्याएका छन् । दुई देशबीच जनस्तरमा विश्वास सिर्जनाका लागि सरकारले पुरानै परियोजनाको निरन्तरता तथा कार्यान्वयनलाई महत्व दिनेमा उनको जोड छ ।
सम्बन्ध सुधारमा निकै संवेदशील भएर अगाडि बढिरहेको बताएका महतले जनताको बीचमा विवाद सिर्जना गर्ने विषयमा सरकार जानै नचाहेको स्पष्ट पारे । दुई देशबीच उत्पन्न असमझदारीका बुँदामा भने उनले स्पष्ट बोलेनन् । सम्बन्ध सुधारको मापदण्डबारे पनि उनको जवाफ घुमाउरो नै थियो ।
परराष्ट्रमन्त्री डा. महतसँग सोमबार बिहान बारखम्बा रोडस्थित नेपाली दुताबासमा अन्नपूर्ण पोष्टका लागि आशा थपलियाले गरेको कुराकानीः
प्रधानमन्त्रीको यो भ्रमणपछि भारतले नेपालको संविधान स्वीकार गरेको घोषणा गर्छ ?
संविधानमा आवश्यक परिमार्जन गर्ने नेपालले निर्णय गर्छ, यो भारत सरकारले राम्ररी बुझेको छ । नेपाली जनताको आवश्यकताअनुरुप संविधानमा गर्नुपर्ने परिवर्तन हामीलाई राम्ररी थाहा छ । यसलाई भारतका ओपिनियन मेकरहरु लगायत हाम्रा मित्रहरुले राम्ररी बुझेका छन्, एकदम राम्ररी बुझेका छन् ।
भारतले औपचारिक रुपमा संविधान स्वीकार गर्छ त ? त्यसो नहुँदासम्म नेपाल भारत सम्बन्ध सम्बन्ध सुध्रिएको भन्न मिल्ला ?
संविधानलाई कसरी परिमार्जन गर्ने, लागु गराउने भन्ने आफ्नो प्रक्रिया छ नि, सबै स्टेकहोल्डरलाई सहमतिमा ल्याएर गर्नुपर्छ, त्यसका लागि समय लाग्छ भन्ने भारत सरकारलगायत यहाँका बौद्धिकवर्ग सबैले बुझेका छन्।
अविश्वासको वातावरण हटाउने कुरा आएको छ । स्पष्ट पारिदिनुस् न ? के नेपालले एकतर्फी रुपमा उब्जाएको हो यो वातावरण ?
विगतका घटनाक्रमले दुई देशबीच अविश्वास सिर्जना भयो, कसरी भयोभन्दा पनि आगामी दिनमा कसरी विश्वासको वातावरण स्थापित गर्नेतर्फ नयाँ एप्रोच सरकारले लिएको छ । भारतमा पनि सम्बन्ध सुधारलाई लिएर विचारविमर्श भइरहेको छ। विश्वासको वातावरण स्थापित हुनेबित्तिकै अरु धेरै सहज हुँदै जान्छ ।
विश्वासको आधार के हो र त्यसलाई नेपाली जनताले कसरी बुझ्ने ?
हेर्नुस्, यसलाई यसरी बुझौँ, भारतसँग पावर ट्रेड एग्रिमेन्ट भएको छ तर त्यसको कार्यान्वयन पक्षमा अवरोध आइरहेका छन् । नेपालमा उत्पादित बिद्युत निर्वाध रुपमा आयातनिर्यात गर्न पाउने सुनिश्चित भयो भने जनतामा ठूलो सन्देश जान्छ । यस भ्रमणको मुख्य एजेण्डामा यो पनि समाबेश छ । त्यस्ता अवरोध हटाउन भारतीय पक्ष पनि सकारात्मक छ ।
सीमा नाकामा बाढीको प्रभावमा पर्ने क्षेत्र र त्यहाँका बासिन्दाका लागि कसरी राहत पुर्याउन सकिन्छ, पञ्चेश्वर परियोजना अगाडि बढेमा जनस्तर लाभान्वित हुन्छ । प्रत्यक्ष प्रतिफल दिने पुरानै परियोजना लागू भयो भने जनतामा विश्वास सिर्जना हुन्छ । त्यसैले हामी पुरानै विषयको कार्यान्वयनमा केन्द्रित छौँ । त्यस्ता विषयमा जानै चाहदैँनौ जसले विवाद सिर्जना गरोस्।
विगतमा राजनीतिक अस्थिरता, नाकाबन्दीलगायत कारणले गर्दा भारतीय लगानीकर्ता नै निराश भएका छन् । लगानी झिकेर निस्किरहेका छन्, होइन र ?
विदेशी लगानीबिना नेपालको आर्थिक विकास सम्भव छैन । अन्य देशको लगानीकर्ता भन्दा पनि छिमेकी मुलुक भारत र चीनको लगानी नेपालका लागि महत्वपूर्ण छ । अझ भारतीय लगानीकर्ताले नेपाली परिवेश राम्ररी बुझेका छन् । व्यापार घाटा कम गर्न पनि नेपालमा भारतीय लगानी अपरिहार्य छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
