नेपालको प्रस्ताव : सार्कबारे गोवामा छलफल गरौं

काठमाडौं: स्थगित सार्क शिखर सम्मेलनको नयाँ मिति र स्थान तोक्नेबारे वर्तमान नेतृत्व नेपालले क्षेत्रीय बैठकका क्रममा हुने साइडलाइन भेटहरूमा सार्क सदस्य देशका सरकार तथा राष्ट्र प्रमुखहरूसँग छलफल गर्ने भएको छ ।

भारतको गोवामा अक्टोबर १५ र १६ मा हुने ब्रिक्स सदस्य देशहरूको सम्मेलन र सोही अवसरमा हुने 'बिमस्टेक आउटरिच समिट' को साइडलाइनमा सार्क सदस्य देशका केही सरकार प्रमुखसँग हुने भेटवार्तामा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले सार्क सम्मेलनको नयाँ मिति र स्थानबारे छलफल गर्ने स्रोतले जनाएको छ ।

नेपाललगायत सार्ककै अन्य सदस्य देशहरू बंगलादेश, भारत, श्रीलंका र भुटान पनि बिमस्टेकका सदस्य छन् । ती देशबाट गोवामा आउने सरकार वा राष्ट्रप्रमुखसँग दाहालले भेटवार्ता गर्नेछन् । बिमस्टेकमा सदस्य नभए पनि माल्दिभ्स र अफगानिस्तानका प्रतिनिधिसमेत गोवा आउने सम्भावना छ ।

'सार्कको नयाँ मिति र स्थानबारे सार्कका सदस्य मुलुकका उच्चस्तरीय प्रतिनिधिसँग गोवामा हुने साइडलाइन भेटवार्तामा प्रधानमन्त्रीले छलफल गर्नुहुनेछ', एक उच्च अधिकारीले भने ।

दाहालले भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी, श्रीलंकाली राष्ट्रपति मैत्रीपाला सिरिसेनालगायतसँग गोवामा भेटवार्ता गर्नेछन् । श्रीलंकाली राष्ट्रपति र दाहालबीच भेटवार्ताका लागि श्रीलंकाली विदेश मन्त्रालयले हालै परराष्ट्र मन्त्रालयलाई पत्र लेखेको छ ।

'पाकिस्तानसँगको बढ्दो तनावका कारण क्षेत्रीय संगठनका तर्फबाट सार्कलाई निमन्त्रणा नगरी बिमस्टेकलाई निमन्त्रणा गरिएको हो जहाँ पाकिस्तान सदस्य छैन', अर्का एक सरकारी अधिकारीले भने । नेपाल अहिले क्षेत्रीय संगठन बिमस्टेकको पनि अध्यक्ष देश हो ।

गोवामा हुने ब्रिक्स सम्मेलनमा सहभागी हुने सरकार तथा राष्ट्रप्रमुखसँग प्रधानमन्त्री दाहालको भेटका लागि पहल भइरहेको बताइएको छ । चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङ, रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन, दक्षिणअफ्रिकाका राष्ट्रपति ज्याकोब जुमा र ब्राजिलका राष्ट्रपति माइकेल टेमेरसँग प्रधानमन्त्री दाहालको अलगअलग भेटवार्ताका लागि नयाँदिल्लीस्थित नेपाली दूतावासबाट पहल भइरहेको परराष्ट्र अधिकारीहरूले बताए ।

प्रधानमन्त्री दाहाल अक्टोबर १४ वा १५ मा गोवा जाने प्रधानमन्त्रीका विदेश मामिला सल्लाहकार ऋषिराज अधिकारीले अन्नपूर्णलाई बताए ।

त्यस्तै थाइल्यान्डको बैंककमा अक्टोबर ८ देखि १० सम्म हुने क्षेत्रीय मञ्च एसिया कोअपरेसन डाइलग (एसीडी) को शिखर सम्मेलनसँगै हुने साइडलाइन भेटवार्तामा सार्क सदस्य देशका उच्चस्तरीय प्रतिनिधिसँग सार्क बैठक स्थगित भएको सम्बन्धमा छलफल हुने भएको छ ।

नेपालले सार्कको नयाँ मिति र स्थानबारे बैंककमा समेत परामर्श गर्नेछ । एसीडीको शिखर सम्मेलनमा सार्कको सदस्य मुलुक पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री नवाज सरिफ पनि सहभागी हुँदैछन् । परराष्ट्रमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले सरिफसँग भेट्ने स्रोतले बतायो । भारतबाट जाने उच्चस्तरीय प्रतिनिधिसँग पनि भेट हुनसक्ने बताइएको छ । सार्कका सदस्य देशहरू पाकिस्तान, अफगानिस्तान, बंगलादेश, भुटान, भारत र श्रीलंका एसीडीका पनि सदस्य छन् ।

'एसीडी शिखर सम्मेलनको साइडलाइनमा पाकिस्तानका प्रधानमन्त्रीसहित सार्कका सदस्य देशबाट जाने उच्चस्तरीय प्रतिनिधिमण्डलसँग सार्कको नयाँ मितिबारे छलफल हुनेछ', मन्त्रालयका अधिकारीले भने ।

सार्कको प्रस्तावित बैठक स्थगित

१९ औं सार्क शिखर सम्मेलन स्थगित भएसँगै यसअघि तय भएका सार्कस्तरीय संयन्त्रका बैठकहरूसमेत स्थगित भएका छन् ।

काठमाडौंस्थित सार्क सचिवालय स्रोतका अनुसार आगामी अक्टोबर १३ र १४ का लागि भारतको महाराष्ट्रमा हुने भनिएको सार्कका पर्यटनमन्त्रीहरूको बैठक स्थगित भएको छ ।

त्यस्तै पाकिस्तानको इस्लामाबादमा अक्टोबर २० र २१ मा हुने भनिएको सार्क योजना आयोगहरूको बैठक पनि नहुने भएको छ ।

परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारीका अनुसार नोभेम्बर ९ र १० मा पाकिस्तानमा हुने भनिएको सार्क शिखर सम्मेलनअघि सार्कका मन्त्रीस्तरीय र सचिवस्तरीय संयन्त्रहरूको बैठक आयोजना गर्ने तयारी भएको थियो ।

यद्यपि सार्कका विदेशमन्त्रीस्तरीय, अर्थमन्त्रीस्तरीय, कृषिमन्त्रीस्तरीय र गृहमन्त्रीस्तरीय बैठकहरू गत एक वर्षयता आयोजना भइसकेका छन् । 'सार्क शिखर सम्मेलन स्थगित भएसँगै अब ऊर्जा र वातावरणमा मन्त्रीस्तरीय बैठकहरू पनि हुने छैनन् । यी दुवै मन्त्रीस्तरीय बैठकहरू नेपालले आयोजना गर्नुपर्ने हो', परराष्ट्र मन्त्रालयका एक अधिकारीले भने । त्यस्तै नेपालले नै आयोजना गर्नुपर्ने सार्क यातायातमन्त्रीस्तरीय बैठक पनि हुनसकेको छैन ।

'अब हामी सार्कको नयाँ मिति र स्थानबारे सार्क सदस्य देशसँग परामर्श गर्छौं', परराष्ट्रमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले अन्नपूर्णसँग भने, 'सार्क पहिले निर्धारण गरेको मितिमा हुन नसके पनि सार्कलाई मर्न दिनु हुँदैन भन्नेमा नेपाल दृढ छ ।' पाकिस्तानमा नोभेम्बर ९ र १० का लागि प्रस्तावित सार्कको १९ औं शिखर सम्मेलन स्थगित भइसकेको छ ।