राहतले दियो पीडितलाई सास्ती
सिन्धुलीः राहात लिन जिल्ला सदरमुकाम आउँदै गर्दा जिनाखु गाविस ३ का ६५ वर्षीय पृथ्बीबहादुर सुनुवारको लडेर बाटोमै ज्यान गयो । जलकन्या १ का पृथ्वीबहादुर श्रेष्ठ पहिलो किस्ता रकम बुझ्न खुर्कोटस्थित बैंकमा लाम बस्दाबस्दै बेहोस भएर ढले । रानीचुरीका अपांग केशरबहादुर भुजेललाई आफन्तले बोकेर सिन्धुलीमाढीसम्म ल्याउनु पर्यो ।
यी भूकम्पले ध्वस्त घर पुनर्निर्माणका लागि सरकारले पहिलो किस्ताबापतको रकम दिने भनेपछि जिल्ला सदरमुकाम र आसपासका बैंकमा पैसा लिन जाने क्रममा पीडितले बेहोर्नु परेको सास्तीका केही उदाहरण हुन् ।
यस्ता समस्या जिल्लाका प्रायः भूकम्पपीडितले नझेलेको दिन छैन । भूकम्प गएको १८ महिनासम्म टहरो र त्रिपालमुनि सास्ती बेहोरेका पीडितहरूले सरकारले दिने भनेको अनुदान रकमको पहिलो किस्ताबापतको ५० हजार रुपैयाँ लिन निकै सास्ती खेप्नु परेको बताए ।
दुई दिनसम्मको बाटो हिँडेर सदरमुकाम पुग्नुपर्ने, घन्टौं लाम बस्नुपर्ने, गाविस या प्राधिकरणका कर्मचारीको लापरबाहीका कारण कुनै लिखत बिग्रे पुनः गाविस सचिवको सिफारिसका लागि गाउँ नै फर्कनुपर्ने बाध्यता छ । रकम लिएर घर फर्कंदा बाटो र जंगलमा पैसानै लुटिएला भन्नेसम्मको त्रास बोक्नु परेको पीडितको भनाइ छ ।
‘वर्षाले गर्दा गाउँका सडकमा गाडी गुड्दैनन् । दिभर हिँडेरै बंैकसम्म पुग्नुपर्छ । बल्ल बैंकमा पुग्यो । खाता खोलेर पैसा लिने बेला कहिले नाम मिल्दैन, कहिले ठेगना मिल्दैन, कहिले जन्म मिति नै फरक हुन्छ । गाविस÷नगरपालिकामा लेख्ने कर्मचारीले सही नलेखिदिँदा त्यसलाई सच्याउन मुस्किल हुने गरेको छ,' कमलामाई नगरपालिका ४ का सोमबहादुर साहशंकरले भने ।
राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले आवास पुनर्निर्माणको पहिलो किस्ताबापतको रकम सेवाग्राहीको खातामा हालिदिएपछि उक्त रकम झिक्न जिल्ला सदरमुकामस्थित बैंकमा आउनुपर्ने हुन्छ । अनुदान लिन दुई दिन लगाएर आएकाहरू तातो घामले गर्दा रिंगटा लागी ढल्ने र पानीमा चिप्लेर लड्ने अवस्था छ ।
‘जिल्लाका पीडितले पहिलो किस्तामै सास्ती बेहोर्नु परेको छ', रानीचुरी ५ का पीडित शेरबहादुर कार्कीले भने, ‘जिल्लाका विकट क्षेत्रबाट पहिलो किस्ताबापतको रकम लिन सदरमुकाम आउनु पर्ने बाध्यताका कारण वृद्धवृद्धा तथा अपांगले यस्तो सास्ती बेहोर्नु परेको हो । दुई दिनसम्म पैदल हिँडेर आएका पीडितहरू घन्टौं बैंकमा लाम बसेर पैसा बुझ्नु पर्दा कतिपय बेहोससमेत हुने गरेका छन् ।'
जिल्ला सदरमुकाम माढीका विभिन्न ८ वटा बंैकमार्फत लाभग्राहीलाई पहिलो किस्ताबापतको ५० हजार वितरण गर्ने भएपछि हजारौं पीडित विगत एक महिनादेखि दैनिक सदरमुकाम धाइरहेका छन् । वर्षात्का कारण जिल्लाका प्रायः ग्रामीण क्षेत्रका सडक अवरुद्ध हुँदा पैदल हिँड्न बाध्य भएको खाङसाङका भूकम्पपीडित दीपक नेपाली बताउँछन् ।
‘हिँडेर आउँदा दुई दिनसम्म लाग्छ, पानी परेपछि गाउँमा यातायातका साधन चल्दैनन् । सदरमुकाम पुगेर आउँदा बाटोमै पहिरोले लैजाने हो कि खोलाले बगाउने हो भन्ने त्रास हुन्छ,' उनले भने । सरकारले ढिलै भए पनि आवास निर्माणका लागि पैसा दिए पनि पैसा लिन झन्झटिलो र कष्टपूर्ण भएको उनको गुनासो छ ।
५० हजार रुपैयाँ लिन सदरमुकाम जाँदा एक हप्तासम्म कुर्नुपर्ने बाध्यता रहेको कतिपय पीडितले बताए । उनीहरूले ५० हजार झिक्न सदरमुकामका बंैकहरूमा जाँदा ५ देखि १० हजार रुपैयाँसम्म बाटोमै खर्च गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको बताए ।
दुई दिनसम्मको बाटो हिँडेर सदरमुकाम पुग्नुपर्ने, घन्टौं लाम बस्नुपर्ने, गाविस या प्राधिकरणका कर्मचारीको लापरबाहीका कारण कुनै लिखत बिग्रे पुनः गाविस सचिवको सिफारिसका लागि गाउँ नै फर्कनुपर्ने बाध्यता छ ।
उनीहरूले गाउँमै पैसा दिने व्यवस्था मिलाई दिन सरकारसँग आग्रह गरेका छन् । प्राधिकरणले गाउँमा बैंक पठाउन नसकेको र गाविसका सचिवले गाउँमै पैसा लगेर वितरण गर्ने अवस्था नहुँदा पीडितहरू बैंकबाट पैसा बुझ्न सदरमुकाममै आउनुपर्ने बाध्यता रहेको जिल्ला विकास समितिका डिजास्टर फोकल पर्सन बपिन्द्रलाल माझीले बताए ।
जिल्लका दुई नगरपालिका र ५० वटै गाविसका भूकम्पपीडितले सदरमुकाममा आएर पैसा बुझ्नु पर्ने बाध्यता छ । बैंकले एकैपटक धेरैको संख्यामा रहेका पीडितलाई रकम वितरण गर्नुपर्ने हुँदा लाम बसेर पैसा बुझ्ने गरेका छन् । जसको नाममा घरजग्गा छ उसैको नाम लाभग्राहीको सूचीमा परेकाले एकल, महिला, वृद्ध तथा अपांगहरू स्वयं रकमका लागि सम्झौता गर्न र बैंकमा खाता खोल्नदेखि पैसा झिक्नसमेत आउनुपर्ने हुन्छ ।
पीडितका लागि गाउँगाउँबाटै रकम वितरण गर्ने व्यवस्था मिलाउने प्रयत्न गरिएको भए पनि ग्रामणी क्षेत्रमा बैंक नहुँदा समस्या भएको राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणका उपसचिव भीष्मकुमार भुसालले बताए । ‘सकेसम्म पीडितलाई पाएक पर्ने गरी बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट रकम वितरण गर्ने प्रयत्न गरिएको छ तर सबै जिल्लामा सबैलाई सुविधा पुगेको छ भन्ने होइन । प्राविधिक कारणले पीडितलाई समस्या भएकै छ,' भुसालले भने ।
जिल्लामा हालसम्म १९ हजार ६ सय ५८ जना लाभग्राहीले मात्र ५० हजार रुपैयाँ पाएका छन् । अझै १४ हजार ६ सयभन्दा बढीले सम्झौता गरी पहिलो किस्ता रकम पाउन सकेका छैनन् भने ८ हजार २ सयसँग सम्झौतासमेत हुन सकेको छैन ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
