संविधान संशोधन किन ?

आजभोलि संविधान संशोधनको बहसले मुलुक तातेको छ । संशोधनका पक्षधरहरूले जुन प्रस्ताव अगाडि सारेका छन्, त्योभन्दा पनि कुख्यात प्रावधान राखेर अन्तरिम संविधान जारी गर्दा र पछिल्लो संविधानसभाले विखण्डनकारी हर्कत गरिरहँदा पनि यति विवाद र बहस भएको थिएन । त्यो बेला र आजका पनि निर्णायक राजनीतिक शक्तिहरू कांग्रेस-कम्युनिस्टले बाह्रबुँदे दिल्ली सम्झौता गर्दा ब्वाँसो निकाल्ने धुनमा बाघलाई घरभित्र हुल्ने काम गरेका थिए ।

मुलुक बाह्रबँदेको रोडम्याप कार्यान्वयनको प्रारम्भिक चरणमा थियो र भ्रम दिने तथा भ्रममा पर्ने दुवैथरीको निम्ति नयाँ नेपाल निर्माणको यात्रा यस्तै नै हो भन्ने आभास परेको थियो । तर समय बित्दै जाँदा यो भ्रममाथिको पर्दा उठ्दै गयो र आज सामान्य नागरिकलाई पनि छर्लंग भयो कि बाह्रबुँदेका डिजाइन नेपालको अहित गर्नेतिर उन्मुख छ ।

नेपाली राजनीतिका दुई झन्डा प्रजातन्त्र र राष्ट्रवादमध्ये गणतन्त्र स्थापनाबाट प्रजातान्त्रिक आन्दोलनले निकास पायो भने बाह्रबुँदेले राष्ट्रवादको समस्या समाधान गर्नुभन्दा नेपाली राजनीतिक आन्दोलनको हातबाट राष्ट्रवादको झन्डा नै फ्याँकिदियो । विदेशी हस्तक्षेप र चलखेलको विरोध गर्नु नै प्रतिगामी, दरबारिया करार गरेर दुत्कार्ने जमाना थियो त्यो । पहिचानको नाममा नेपाल राष्ट्रको पहिचान सिध्याउने ढंगले जातिगत र क्षेत्रगत पहिचान स्थापना गराउने जमाना थियो त्यो ।

राजतन्त्र विस्थापित भएर कांग्रेस-कम्युनिस्ट निर्णायक बनेको नेपाली राजनीतिमा त्यसैभित्रबाट कसैले बगावत नगरी राष्ट्रवादको आवाज पुनर्जीवित हुन सक्ने थिएन । राष्ट्रिय स्वाधीनताको आवाज उठाएर माओवादीभित्रैबाट मोहन वैद्यले विद्रोह गरेपछि पुनः राष्ट्रवादले पुनर्जीवन प्राप्त गर्‌यो । वैद्य समूहले गरेको यो ऐतिहासिक भूमिकाप्रति सम्मान गर्नैपर्छ । त्यसैले उनीहरूले गठन गरेको ३३ दलीय मोर्चामा वामपन्थी प्रजातन्त्रवादी, राजावादी सबैखाले राष्ट्रवादीहरू सामेल हुन पुगे ।

विदेशी हस्तक्षेपको विरोधमा आवाज उठाएर संगठित भएको शक्तिले जातीय राज्य, स्वायत्त मधेसका नाराजस्ता विदेशीले लादेका एजेन्डाहरू बोकेर हिँड्नाले विदेशीले पनि त्याग्ने जनताले पनि नबोक्ने स्थिति पैदा भयो ।

नेपाली राजनीति, नेपाल राज्य, नेपाली धर्म-संस्कृति र नेपाली अर्थतन्त्रमाथि भइरहेको विदेशी हस्तक्षेपको बढ्दो प्रक्रियाविरुद्ध जनमत तीव्र रूपमा बढिरहेको छ । नेपाली संविधान निर्माण र कार्यान्वयनको विषय भारतको सहमतिको विषयभित्र पार्ने प्रयास भइरहेछ आज । षड्यन्त्रमूलक तवरले भारतद्वारा तयार गरिएको कांग्रेस माओवादीको सरकारले भारतकै निर्देशनमा आज जुन संविधान संशोधनको एजेन्डा अगाडि सार्दैछ, त्यसले देशलाई तीव्र गतिमा ध्रुवीकरणतर्फ लैजाँदै छ ।

प्रदेशको बनोट, नागरिकता, भाषा र संसद्को संरचानामा प्रभावित गर्ने गरी जुन संशोधन प्रस्ताव अगाडि सारिँदैछ, त्यसबाट चिन्तित भएर केही कांग्रेस र वामपक्षका स्वतन्त्र चिन्तक बौद्धिक व्यक्तिहरूले मलाई पनि छलफलमा बोलाएर भन्नु भो कि साना वाम र राष्ट्रवादीलाई संगठित गरी मोर्चा बनाएर यो संशोधन रोक्न दबाब दिनुपर्छ । मैले भनेँ, अहिले हामीले आशा गर्ने एउटै चीज केपी ओली हुन् । उनलाई दह्रो खुट्टा टेक्न भन्नुपर्छ ।

संसद्मा एमालेको बलियो उपस्थितिलाई उनले ठीक ठाउँमा उभ्याउन सके भने राष्ट्रघाती यात्रातर्फको संविधान संशोधन रोक्न सकिन्छ । त्यसबाट फुत्क्यो भने विप्लवलाई पनि भन्नुपर्छ- सडकको कारबाही निम्ति । विप्लवले नेपाली जनतासामु प्रस्ट हुने दिन आएको छ । तिम्रा औजार चन्दाआतंक मच्चाउन वा विगत झैँ विदेशी प्रायोजनमा नेपाललाई क्षत्विक्षत् पार्ने हो कि राष्ट्र बचाउन हो ? यो यक्षप्रश्न अहिलेको राजनीतिले विप्लव सामु पनि खडा गरिदिएको छ । वैद्य समूहबाट तिम्रो विद्रोह राष्ट्रिय स्वाधीनताको आन्दोलनलाई पछाडि धकेल्ने हो कि अरू सशक्त बनाउने हो ?

सबैको खातापाता अप टु डेट राखेर बस्ने चित्रगुप्त दक्षिणतिरै छन् । तर केपी ओलीलाई इतिहासले एउटा मौका दिएको छ- एमाले भएर हैन राष्ट्र भएर सोच्ने !

नेपाल राष्ट्रलाई क्षत्विक्षत् बनाएर ब्रह्मनालतिर लगिँदै छ । यसलाई रोक्नु सबै नेपालीको कर्तव्य हो । नेपालका कुनै क्षेत्रमा बस्ने कुनै जातजातिको असन्तुष्टिको बहाना बनाएर नेपालको अस्तित्व नै समाप्त पार्ने दिशामा गतिविधि अगाडि बढाइँदै छ । मधेस-पहाड अलग्याएर प्रदेश निर्माण गरिनु हुन्न । षड्यन्त्रमूलक तवरले विदेशीलाई वितरीत नागरिकता जफत गरी अंगीकृत नागरिकलाई राज्यका प्रमुख पदमा जानबाट रोकिनुपर्छ ।

नागरिकता, प्रदेश संरचना, संसद् संरचना र भाषाको प्रश्नमा राष्ट्रवादी अडान छोडिनु हुन्न । दुई राप्रपा मिलाएर संसद्मा दुईतिहाई पुर्‌याउने साजिसमा केपी ओलीमाथि दबाब सिर्जना गर्ने प्रयास भइरहेको छ । एमालेभित्र विदेशी प्रभावलाई दबाबको रूपमा प्रयोग गर्ने, एमालेको संरचनालाई अड्याउने, आर्थिक आधार पारदर्शी नभएको सर्वविदितै छ । त्यसलाई नाकाबन्दी गर्ने वा अनि कैयन् व्यक्तिहरूलाई ब्ल्याकमेलिङ गर्ने काम तीव्र गतिमा हुने नै छ ।

सबैको खातापाता अप टु डेट राखेर बस्ने चित्रगुप्त दक्षिणतिरै छन् । तर केपी ओलीलाई इतिहासले एउटा मौका दिएको छ- एमाले भएर हैन राष्ट्र भएर सोच्ने ! इतिहासमा यो मौका विरलै आउँछ तर जोखिम भरिएर आउँछ । केपी ओलीले अडान कायम राखुञ्जेल राष्ट्रवादी जनमतले साथ दिइरहनेछन् ।

सत्तामा बसेका दलालहरूको घुर्की र विदेशी हस्तक्षेपविरुद्ध लड्नैपर्ने दिन निकट छ । एकपटक प्रतिरोधको संघर्ष गर्नैपर्छ । कांग्रेस, माओवादीभित्रका राष्ट्रवादी, देशभक्तहरू विदेशी दलाल नेतृत्वलाई साथ नदेऊ । राजावादीहरू राजा ल्याउन विदेशी गुहार्ने हैन कि विदेशी हस्तक्षेपविरुद्ध लड्न अगाडि आऊ । राप्रपाभित्रका राष्ट्रवादीहरू विदेशी दलाल नेतृत्वलाई साथ नदेऊ । मधेसवासी मधेसी-पहाडी दाजुभाइ दीदिबहिनीहरू दक्षिणले खडा गरिदिएको बुख्याचा मधेसी मोर्चाको भ्रम चिर्दै मधेस-पहाडका एकीकृत स्वरूप नै नेपालको भूगोल, इतिहास र संस्कृति हो भन्ने ऐतिहासिक यथार्थ मनन गर्नोस् ।

नेपालको विखण्डनको माग मधेसको हैन भन्ने बुलन्द आवाज गर्नोस् । कांग्रेस र माओवादीका विदेशी दलाल नेतृत्वको आत्मसमर्पणवादविरुद्ध सम्पूर्ण राष्ट्रवादी-देशभक्तहरू एकजुट होऔँ । दल, जात, क्षेत्र र धर्मको संकीर्णताबाट माथि उठौँ । वर्तमान संकटलाई कुनै प्रदेशका जिल्ला यताउति गरिने समस्याका रूपमा नबुझौँ । मधेस र पहाड अलग्याएर देश विखण्डनतर्फ लैजाने दुष्प्रयासलाई असफल बनाऔँ । त्यसो गरे मात्रै अन्तरिम संविधान, पहिलो र दोस्रो संविधानसभाले रोपेको विखण्डनकारी विषवृक्षबाट मुलुकको अस्तित्व बचाउन सकिनेछ ।