क्यूआर कोड र यसको प्रयोग
क्विक रेस्पोन्स कोड अर्थात् 'क्यूआर कोड'को प्रयोग खासै नगरे पनि बजारमा पाइने ब्रान्डेड सामानको प्याकमा पक्कै देखिन्छ । चारपाटे सानो बक्सभित्र कालो जाली फिँजाएजस्तो देखिने यो म्याट्रिक्स बारकोडको एउटा ट्रेडमार्क हो जसलाई स्मार्टफोन अथावा क्यामरामार्फत स्क्यान गरी त्यसमा प्रयोग भएको लिंकमा पुग्न सकिन्छ । हिजोआज त कतिपय पत्रपत्रिकाले पनि यसलाई प्रयोगमा ल्याएका छन् ।
अन्नपूर्ण पोस्ट्मा आएका कतिपय समाचारको बीचमा क्यूआर कोड प्रयोग गरेको तपाईंले पक्कै देखेको हुनुपर्छ । समाचारको बीचमा क्यूआर कोड किन भन्ने प्रश्न आउन पनि सक्छ । क्यूआर कोडको माध्यमबाट पत्रपत्रिकाले आफ्ना पाठकलाई सूचना प्रभावमा नयाँपन दिन खोजेको हो । पत्रिकामा दिइएका समाचार तथा सूचना शब्दमा मात्र सीमित नहोस् भन्ने सोचका साथ क्यूआर कोडमार्फत भिडियो र तस्बिर पाठकमाझ पुर्याउने प्रयास गरिएको हो ।
क्यूआर कोड प्रयोगमा सीमितता छैन । यसको प्रयोग अहिले हरेक कुरामा पाइन्छ । ब्रान्डहरूले आफ्नो उत्पादनका बारेमा जानकारी दिन यसको प्रयोग गरेका छन् । सामान नक्कली र सक्कली के हो भेर छुट्याउन पनि यसको प्रयोग भएको छ । कतिपयले सामानको मूल्यलाई पनि क्यूआर कोडमा राखेको पाइन्छ । यसलाई विशेषतः कुनै पनि वस्तु वा उत्पादनका बारेमा जानकारी लिने छोटो माध्यमका रूपमा लिने गरिन्छ ।
कोडलाई स्क्यान गरेर कुनै पनि कम्पनीको वेबपेजमा सहज रूपमा पुग्न सकिन्छ । कम्पनीको उत्पादनका बारेमा जानकारी हासिल गर्न सकिन्छ । पछिल्लो समय यसको बढ्दो प्रयोगले एपस्टोरमा विभिन्न कम्पनी तथा व्यक्तिले निर्माण गरेका सयौंको संख्यामा क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानर रहेको छ । कतिपय क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानरको डाउनलोड संख्या लाखौंमा पुगेको छ । त्यतिमात्र नभएर अहिले सामाजिक सञ्जालले पनि आफ्नो मेन्युमा क्यूआर कोड राखेका छन् ।
आफ्नो स्मार्टफोनमा प्रयोग गर्दै आएको म्यासेजिङ एप्स 'भाइबर' र 'विच्याट'को मेन्युमा गएर त्यसमा पनि क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानर पाउन सकिन्छ । 'भाइबर' र 'विच्याट'मा राखिएको क्यूआरकोडले सहजै कोडलाई स्क्यान गर्न सकिने भएकाले छुट्टै क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानर डाउनलोड गर्नुपर्ने बाध्यता छैन । तर, त्यसमा भएको क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानरलाई कसरी प्रयोगमा ल्याउने भन्ने विषय हो ।त्यसका लागि निम्न प्रक्रिया अपनाउन जरुरी छः
स्क्यान प्रक्रिया
क्यूआर कोड स्क्यानका लागि सबभन्दा पहिले क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानर एप्स आवश्यक पर्छ । आफ्नो स्मार्टफोनमा पहिल्यै क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानर भएमा झन्झट भएन । यदि छैन भने एन्ड्रोइडका लागि गुगल प्ले स्टोर र आईओएसका लागि एप स्टोरमा गएर क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानर डाउनलोड गर्न सकिन्छ । अथवा म्यासेपिङ एप्स 'भाइबर' र 'विच्याट'को मेन्युमा भएको क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानर पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । यसपश्चात् अब क्यूआर कोड भएको कुनै वस्तुलाई लिएर क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानरले स्क्यान गर्नुपर्छ ।
स्क्यान गर्दा कोडलाई क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानरमा रहेको चारकुने बक्सको बीचमा राख्नुपर्छ । यसो गर्दा क्यूआर कोड रिडर/स्क्यानरले कोडलाई स्क्यान गर्नेछ । स्क्यान भएपछि मोबाइल स्क्रिनमा एउटा लिंक आउँछ । त्यो लिंकमा थिचेपछि कुनै वेबपेजमा पुग्न सकिन्छ, जहाँ कोडमार्फत प्रदान गर्न खोजिएको आवश्यक जानकारी राखिएको हुन्छ । यो सम्पूर्ण प्रक्रियाका लागि मोबाइलमा इन्टरनेटको पहुँच भने हुनुपर्छ ।