‘विप्लव' को राजनीति
क्रान्तिको आवरणमा ‘दलाल' राजनीतिको प्रक्षेपण भएको मान्नेहरू अहिले धेरै छन् मुलुकमा । समकालीन राजनीतिलाई नजिकबाट देखेका, भोगेका र त्यसबाट मुलुकको सार्वभौम हैसियत, स्वाभिमान र स्थायित्वमा पुगेको खतरा देखेर राजनीतिज्ञप्रति नकारात्मक धारणा बनाएका अधिकांश नेपाली ‘क्रान्ति', ‘जनयुद्ध' र ‘अग्रगमन' जस्ता उनीहरूलाई झुक्याउनका लागि ‘गोयवल' शैलीमा या प्रोपागन्डाका रूपमा प्रयोग गरिएका शब्दहरू भएको अर्थ निकालेका छन् । संक्षेपमा ‘क्रान्तिकारी' र प्राय सबै दलका नेतृत्वले विश्वसनीयता गुमाएका छन् ।
त्यस्तो पृष्ठभूमिमा ०५२ सालमा माओवादी सशस्त्र विद्रोह सुरु भएलगतै चार वर्षअघि या माओवादी हेटौंडा सम्मेलनसम्म पुष्पकमल दाहाल—बाबुराम नेतृत्वसँगै सहकार्य गर्दै आएका नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव' ले अहिले फरक पार्टी बनाएका छन् । परेमा फेरि बन्दुक उठाउने घोषणा गरेका छन् । नेपालको वर्तमान संविधानले एक किसिमले हतियार र हिंसाको राजनीतिलाई वैधानिकता दिएको छ, तर अर्कोतिर जनताको नजरमा र भोगाइमा त्यो प्रत्युत्पादक बनिसकेको छ ।
सशस्त्र विद्रोह सुरु भएदेखि दिल्लीमा भएको बाह्रबुँदेमार्फत बिर्सजन भएको माओवादी आन्दोलनको नेतृत्वपंक्तिमा रहेका विप्लवले त्यस आन्दोलनका विकृति र त्यसबाट भित्र्याइएका अनेक विकृति र बाह्य हस्तक्षेपप्रति जिम्मेवारी नलिई जनताको विश्वास जित्न सक्ने छैनन् । किनकि ‘क्रान्ति' का अगुवाहरूबाट मुलुक र जनता ठगिएको छ ।
अर्कोतिर विप्लवले आफूलाई सीके राउतसँग तुलना नगर्न पनि चेतावनी दिएका छन् राज्यका शक्तिहरूलाई । हो, विप्लवले राउतजसरी मुलुकको विखण्डन र अर्को पक्षविरुद्ध घृणाका अभियान चलाएका छैनन् । तर जातीयताको तथा अनियन्त्रित पहिचानको राजनीति अनि कुनै जमानामा आत्मनिर्णयको अधिकारको माग उठाउने काम माओवादीले नै गरेकोले त्यस्ता प्रसंगहरू कोट्याइएका हुन सक्छन् ।
त्यसबारे आगामी दिनमा विप्लवका गतिविधि र अभिव्यक्तिले उनको नयाँ राजनीतिको परिचय खोल्दै जाला जनतासमक्ष । तर तत्काल केही आसा र अविश्वासका साथ आम जनताले विप्लव र उनको दललाई परीक्षणकालमा राख्ने छन्, तर उनीप्रति विश्वास गरिहाल्ने छैनन् ।
बन्दुक उठाउनुले मात्र क्रान्ति र परिवर्तन संस्थागत हुँदैन । त्यस अर्थमा विप्लवको भोगाइ शीर्ष माओवादी नेतृत्व अरूभन्दा फरक छ । र त्यो ‘फरकपन' भित्र कसरी उनले नेपाली राष्ट्रियताको जगेर्ना तथा जनताको स्वाभिमान संरक्षण गर्छन्, त्यसले उनको राजनीतिलाई प्रभावित गर्ने छ । तर हिंसाको राजनीतिलाई नेपालमा अब जनताले स्वीकार्ने या बन्दुके नेताको पछि लाग्ने सम्भावना अत्यन्तै न्यून छ ।
‘उग्र नारा' बीच विदेशी शक्तिहरूले आफ्नो उपस्थिति सुनिश्चित गर्दा रहेछन् भन्ने स्पष्ट भइसकेकोले ‘क्रान्ति' र ‘क्रान्तिकारी' अपहेलित भएका छन् । यो पाठलाई सकारात्मक रूपमा लिएर विप्लवले केही रचनात्मक कार्यक्रम तथा ‘राजनीति' प्रतिपादन गरेमा यसले एउटा सुखद् ‘विकल्प' जनतासामु पुर्याउन सक्छ ।