छलिया नृत्य जोगाउन महोत्सव

बैतडीः सांस्कृतिक तथा ऐतिहासिक मानिने छलिया नृत्य जोगाउन बैतडीको रोडीदेवलमा ‘छलिया महोत्सव' आयोजना गरिएको छ । डेउडा गायक सागर भण्डारी (स्वराडी)को पहलमा भएको महोत्सवमा बैतडीलगायत सुदूरपश्चिमका केही पहाडी जिल्लामा चलनचल्तीमा रहेका छलिया नाच देखाइयो । पछिल्लो समय लोप हुने अवस्थामा पुगेको छलिया नृत्य जोगाउन महोत्सव सञ्चालन गरिएको गायक भण्डारीले बताए । ‘छलिया नृत्यमा धेरै संस्कृति अटाएको छ । यो लोप हुन थालेकाले यसको संरक्षणका लागि महोत्सवको आयोजना गरेका हौं', उनले भने ।

परापूर्वकालमा राजारजौटाहरूले लडाइँमा जित हासिल गरेपछि देखाइने छलिया नृत्य पछिल्लो समय शुभकार्यमा देखाउने प्रचलन छ । तर हिजोआज पाश्चात्य संस्कृतिको प्रभावले छलिया लोप हुन थालेको देउडा गायक महेशकुमार औजीले बताए । छलिया भनेको छलेर खेल्ने नृत्य हो । यसमा हातहतियारले सुसज्जित जोडी खेल्ने गर्छन् । दमाहामा छलिया बाजाको ताल बजेसँगै उनीहरूले छलिया नृत्य देखाउने गर्दछन् । यस्ता महोत्सवले संरक्षणमा सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएके छ ।

छलिया हाम्रो संस्कृतिको धरोहर हो यसको गरिमालाई बचाउन यस्ता महोत्सव बेलाबेलामा हुनुपर्छ । यसको संरक्षणका लागि युवा वर्ग सचेत हुनु पर्छ ।

पहिले पाइक (बलवान) पुरुषहरूले छलिया नृत्य देखाउने चलन थियो । पोसाक पनि छुट्टै हुन्थ्यो । बाइसेचौबिसे राज्यमा राजाहरूले आफूले गर्ने गरेका ठूला कार्यमा छलिया नृत्य देखाउने चलन थियो । तर पछि विवाह, व्रतबन्धलगायतका शुभ समारोहमा छलिया देखाउने चलन चल्यो । हिजोआ त्यो चलन पनि हराउन थालेको छ । त्यसैले यो नृत्यको प्रवद्र्धनका लागि छलिया महोत्सव आयोजना गरिएको गायक भण्डारीको भनाई छ । महोत्सवमा जिल्ला तथा जिल्ला बाहिर रहेका छलिया जोडीहरूको उत्साहजनक सहभागिता थियो ।

उनीहरूले महोत्सवमा आफ्ना कला प्रदर्शन गरेका थिए । महोत्सव हेर्न गाउँगाउँबाट स्थानीयको पनि उल्लेख्य सहभागिता थियो । छलिया नृत्यको संरक्षण गर्न आयोजना गरेको महोत्सवमा बालबालिकादेखि वृद्धवृद्धा समेतको सहभागिता रहेको थियो । ‘छलिया हाम्रो संस्कृतिको धरोहर हो यसको गरिमालाई बचाउन यस्ता महोत्सव बेलाबेलामा हुनुपर्छ', बैतडीका तेजबहादुर चन्दले भने, ‘छलिया नृत्य अहिले फाट्टफुट्ट रूपमा देख्न सकिन्छ । यसको संरक्षणका लागि युवा वर्ग सचेत हुनु पर्छ ।'