पातालकी चेलीको आस्था
क्रिस्टिना नाम हो उनको । अविवाहित अमेरिकी नागरिक । मेरो छोरा सर्यातको कलेज सहपाठी । कलिलो उमेरदेखि नै क्रिस्टिनाको जीवनलाई भित्रभित्र धमिराले खाइरहेथ्यो । यानी १८ वर्षदेखि उनको शरीरभित्र काल हुर्किंदै थियो । जडिबुटीमा विश्वास राख्ने अमेरिकीमध्येमा उनी पनि एक थिइन् । प्राकृतिक चिकित्सक एक चाइनिज डाक्टरसँग उनले उपचार गराउँदै आएकी थिइन् । आत्मबल र आयुर्वेदिक औषधिमाथिको अगाध विश्वासका कारण उनी असाध्य रोग क्यान्सरसँग पौंठेजोरी खेल्दै जीवनका घडी तन्काउँदै थिइन् । विदेशीहरूको यो एउटा विशेष गुण मान्नैपर्छ । यस्तो रोगले ग्रस्त पार्दा पनि उनीहरू निराश बनी कमजोर भएको देखाउन चाहँदैनन् र पहिलेजस्तै साधारण जीवन बिताउँछन् । कसैको सहानुभूतिका भोका रहँदैनन् । कसैले विशेष चासो राखेको पनि मन पराउँदैनन् ।
दुई वर्षअघि छोराको विवाहमा उनी त्यति टाढादेखि खुसी साट्न नेपाल आइन् र अरूले जस्तै रमाइलो गरिन् । रोगग्रस्त जस्तो कुनै छनक देखिएन । लामो समयदेखिको रोगी भनिए पनि उनमा त्यस्तो केही देखिएन र कसैले पनि त्यो थाहा पाएनन् । विवाहपछि छोराले साथीहरूलाई चितवनको टाइगर टप्स घुमाउन लग्यो, त्यसमा उनी पनि सामेल थिइन् । उनले खुब रमाइलो मानिन् रे । त्यहाँबाट फर्किएपछि अरू साथीहरू आआफ्नो स्थानमा फर्किए पनि उनी फर्किन चाहिनन् । प्रकृतिप्रेमी उनी नेपालको प्राकृतिक सुन्दरताको रसपान गर्न चाहन्थिन् ।
त्यसैले उनी सबभन्दा पहिला पोखरा गइन् । नेपालमा बसुन्जेल उनको ख्याल गर्नु हाम्रो जिम्मेवारी हो भन्ने सोचेर छोराले उनी कहाँ बसेकी छिन्, के गर्दैछिन् भनी बुझ्न खोज्यो । पोखरा छँदा नजिकै पैदल यात्रामा पनि गइन् रे । पोखराबाट फर्किएर हाम्रै घरमा बसिन् । उनी उतैबाट ल्याएको जडिबुटी औषधि दैनिकजसो खान्थिन् । उनी पहिरनमा सारी, लेहंगा लगाउन मन पराउँथिन् । छोराको विवाहमा त्यस्तै लुगा लगाएकी थिइन् । खानामा खासै बन्देज थिएन ।
छोराको सल्लाहअनुसार उनी दस दिनको लागि विपश्यना गइन्, ध्यानमा बसिन् । ध्यान गर्दा उनलाई कुनै दैवी शक्तिको संयोजन भएजस्तो भयो रे, अर्कै जगत्मा पुगेजस्तो लाग्यो रे, मन र शरीर फूलको थुंगाजस्तो हलुंगो भयो रे, जीवनको अर्थ बुझेजस्तो लाग्यो रे । उनलाई अलौकिक आनन्दको अनुभूति भयो रे । अझ आफूभित्र रहेको रोगसँग लड्न सक्ने हिम्मत र आत्मबल बटुलेको उनले अनुभव गरिन् रे । विपश्यनाबाट फर्किंदा उनी निकै प्रसन्न र तरोताजा देखिन्थिन् । अमेरिका फर्किने बेला गहभरि आँसु पार्दै उनले भनेकी थिइन्, नेपाल असाध्य रमाइलो लाग्यो । प्राकृतिक सुन्दरतासँगसँगै यहाँका मानिसको व्यवहारले मलाई मोहित बनायो । चाँडै फेरि नेपाल आउँछु- फर्किने बेलामा उनले वाचा पनि गरिन् ।
अमेरिका फर्किने बेलामा गहभरि आँसु पार्दै क्रिस्टिनाले भनेकी थिइन्, ‘प्रकृतिको देश नेपाल असाध्य रमाइलो लाग्यो । यहाँका मानिसका व्यवहारले मोहित बनायो । म चाँडै नेपाल आउनेछु ।' तर उनको सपना पूरा हुन पाएन ।
उनी मेरा छोराबुहारीसँग सम्पर्कमा रहिरहन्थिन् । एक वर्षअघि उनले निराश भएर फोन गरेकी थिइन् । उनको उपचार गर्ने आयुर्वेदिक डाक्टरको परिवारलाई कसैले हत्या गरिदिएछ । अब उनले पाइरहेको त्यो प्राकृतिक चिकित्सा नपाउने भइन् । त्यही औषधिले उनको आयु तन्किएको थियो । अब त्यो नपाएपछि के हुन्छ होला ? उनी निराश र हतोत्साह हुन थालिन् ।
एक महिनाअघि एक दिन क्रिस्टिनाको आमाले मेरो छोरालाई फोन गरिन् । क्रिस्टिनालाई आईसीयूमा राखेको छ । मुटुको चारैतिर क्यान्सर फैलिएर शल्यक्रिया गर्नुपर्यो । उनकी आमाले रुँदै भनिन्, ‘नेपालबाट फर्किएपछि भन्ने गर्थिन्, ‘अहिलेसम्म घुमेको देशमध्ये नेपालजस्तो सुन्दर अरू कुनै देश छैन । नेपालीहरू साह्रै सहयोगी, दयालु र मायालु हुँदा रहेछन् । एकपटक फेरि जसरी भए पनि म नेपाल जान्छु । उनी जीवनका अविस्मरणीय रमाइला क्षण भनेको नेपालमा बिताएका दिनहरू नै हो भन्छे । उसको जीवनको केही क्षण रमाइलो गराइदिएर ठूलो गुन लगायौ, त्यसको लागि तिमीलाई धन्यवाद ! अर्को कुरा, तिमीहरूको धर्मप्रति पनि उसलाई अगाध आस्था छ ।'
कालको मुखमा पुगिसकेका जोकोहीलाई भगवान्ले पनि के गर्न सक्छन् र ? तैपनि मनलाई सन्तोष पार्न क्रिस्टिनाको स्वास्थ्यलाभको कामना गर्दै हामीले घरमा पूजा लगायौं । फोटो र भिडियो पठाइदियौं । पृथ्वीको अर्को पाटोमा बसेका हामीले उनको नाममा भावनात्मक अभिव्यक्ति प्रकट गर्यौं, जसलाई हार्दिकताका साथ ग्रहण गर्दै उनले सनदेश पठाइन्, ‘तिमीहरूको हार्दिकता र आफ्नोपनले ममा सकारात्मक शक्ति प्राप्त भइरहेको छ । धेरै-धेरै धन्यवाद ! अब म पनि चाँडै घर फर्कनेछु ।'
हामी पनि अत्यन्त खुसी भयौं, अन्त्यमा बिरामी क्रिस्टिनालाई अलिकता मात्र भए पनि खुसी र सन्तोष दिन सकेकोमा । निकै दिनपछि एक दिन उनको आमाले फोन गरिन् । उनले रुँदै भनिन्, ‘क्रिस्टिना यस संसारमा रहिनन्, उनको फेरि नेपाल आउने धोको अधुरै रह्यो । उनलाई नेपालको रीतिरिवाज धर्मसँग आस्था थियो । मिल्छ भने उनको आत्माको शान्तिको लागि पूजा लगाइदिन सक्नुहुन्छ कि ?
पाताल देशकी क्रिस्टिना हाम्रो धर्म-संस्कृतिसँग जोडिन पुगिन् । जात, धर्म, वर्ग, देशको आधारमा उनी पृथक देखिए पनि आखिर हामी सबै यही धराका समान प्राणी हौं । आत्मा सबैको एउटै हो अनि हामी सबैको आत्मा पुग्ने ठाउँ पनि एउटै हो । मैले सम्झिएँ, ‘प्रिय क्रिस्टिना, तिमीलाई यस धरामा फेरि जन्म लिनु छ भने नेपालमै जन्म लिनू ! तिम्रो आत्माको चिरशान्तिको कामना गर्दै अवश्य पूजा लगाउनेछौं र तिम्रो आत्माले पनि शान्ति पाउनेछ !'