खाडी जाने कामदारसँग बढी रकम असुल्ने तयारी

काठमाडौं : वैदेशिक रोजगारीका लागि खाडी जाने युवाले स्वास्थ्य परीक्षणपूर्व अनलाइनमा व्यक्तिगत विवरण भर्नुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ । यसबापत कामदारलाई थप १० डलर आर्थिक भार थापिएको छ । साउदी, कतार, ओमन र बहराइन जाने कामदारका लागि स्वास्थ्य परीक्षण गर्दै आएको गाम्का नेपालले अनलाइन विवरणका नाममा यो रकम असुल्न लागेको हो । गामका नेपालले यही साउनदेखि अनलाइन फारम अनिवार्य भन्दै म्यानपावर व्यवसायीलाई पत्राचार गरिसकेको छ ।

वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाले गाममा नेपालका १२ वटा आधिकारिक मेडिकल संस्थामार्फत स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्ने गरी सिन्डिकेट गरिएको छ । साउदी, कतार, बहराइ र बराइन जाने युवाले स्वास्थ्य परीक्षणका लागि ५५ सय रुपैयाँ तिर्दै आएका छन् ।

गामका नेपालले सन् २०१७ को जनवरी देखिनै नाम दर्ता गरेबापत भन्दै १० डलर लिने लागेको थियो । तर, म्यानपावर व्यवसायीले उक्त शुल्क कामदारलाई आर्थिक भारपर्ने भन्दै विरोध गरेका थिए । व्यवसायीले थप शुल्कको विरोध गर्दै दुई साताभन्दा बढी समय कामदारको स्वास्थ्य परीक्षण नै गराएका थिएनन् । त्यस लगत्तै श्रम तथा रोजगार मन्त्रालय र परराष्ट्र मन्त्रालयले थप शुल्क लिन नपाउने निर्णय गरेको थियो ।

वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष रोहन गुरुङले फेरि सात महिनापछि गामका नेपालले गल्फ हेल्थ काउन्सिलबाट अनलाइन नाम दर्ता गर्दै स्वास्थ्य परीक्षण गराउन पत्राचार गरेको जानकारी दिए । म्यानपावर व्यवसायीले भने घुमाउरो तरिकाले थप रकम लिने गामकाको निर्णयको विरोध गरेका छन् ।

‘कामदारलाई आर्थिक भार थप्ने विषयमा व्यवसायीले कसैसँग पनि सम्झौता गर्दैन्, अध्यक्ष गुरुङले भने, ‘बरु खाडीमा कामदार पठाउन बन्द गरिदिए हुन्छ ।'
व्यवसायीले काम गरेबापत एक महिनाको सेवा शुल्क लिने नपाउने व्यवस्था लागू गर्ने सरकारले कामदार लागि आर्थिक भार पर्ने विषयमा पनि सोच्नुपर्ने उनको भनाइ छ । हाल मलेसिया जाने युवालाई विभिन्न संस्थाका नाममा १७ हजारभन्दा बढी आर्थिक भार थपिएको छ । गामकाले विदेश जान आएका युवाले मेडिकल संस्थामा जानुपूर्व पाँच पक्रिया पूरा गर्नुपर्ने भन्दै अतिरिक्त १० डलर असुल्न खोजेको हो ।

यसमा पहिलो नम्बरमा युवाले सबै विवरणसहित अनलाइनमा फारम भर्नु पर्नेहुन्छ । फारम सबमिट भएपछि कामदारले आफूलाई सहज हुने नजिकको मेडिकल सेन्टरको नाम छनोट गर्ने व्यवस्था गरेको छ ।

तेस्रो प्रक्रियामा भने क्रेडिट कार्डमार्फत युवाले १० डलर अनलाइन पेमेन्ट गर्नुपर्ने हुन्छ । पेमेन्ट भएको भौचर प्रिन्ट गर्दै पाँच नम्बरमा भने मेडिकल सेन्टरलाई ६० डलर तिर्नुपर्नेछ । अनलाइन विवरण दर्ता र स्वास्थ्य परीक्षणका लागि अब यो नियम लागू भएको अवस्थामा कामदारले ७० डलर अर्थात् सात हजार रुपैयाँभन्दा बढी खर्च गर्नु पर्ने हुन्छ ।

वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाले गाममा नेपालका १२ वटा आधिकारिक मेडिकल संस्थामार्फत स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्ने गरी सिन्डिकेट गरिएको छ । साउदी, कतार, बहराइ र बराइन जाने युवाले स्वास्थ्य परीक्षणका लागि ५५ सय रुपैयाँ तिर्दै आएका छन् । गामकाले विदेश जान आएका युवाले मेडिकल संस्थामा जानुपूर्व पाँच पक्रिया पूरा गर्नुपर्ने भन्दै अतिरिक्त १० डलर असुल्न खोजेको हो।

व्यवसायीले भने बरु यी देशमा कामदार नपठाइ अन्य गन्तव्य खोजी गर्नुपर्ने बताएका छन् । मलेसिया जाने युवासँग वन स्टेप, इमिग्रसन सेक्युरेटीका नाममा लिँदै आएको रकम बन्द गर्ने गृह मन्त्रालयले आग्रह गरे पनि मन्त्रालयकै कर्मचारीको मिलोमतोका बन्द हुन सकेको छैन । त्यही सिको गर्दै अब गल्फ जाने युवासँग पनि विभिन्न वहानामा रकम असुल्न लागिएको गुरुङले बताए । कतार र साउदी कामदार बढी जान थालेपछि कमाउन धान्दाका लागि चलखेल सुरु भएको उनको अरोप छ । नेपाली कामदारका लागि कतार अहिले पहिलो गन्तव्य मुलुक हो भने साउदी दोस्रो÷तेस्रोमा नै पर्छ । यो वर्ष मात्रै नेपालबाट दुई लाख पाँच हजारभन्दा बढी युवा कतार पलाएन भएका थिए ।

म्यानपावर व्यवसायीसँग समेत डलर कार्ड नभएको अवस्थामा वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवासँग कार्डमार्फत रकम तिर्नसक्ने अवस्था नरहेको व्यवसायीको भनाइ छ । गामका नेपालले थप रकम लिने विषयका श्रम तथा रोजगार मन्त्रालयमा पनि सूचना दिएको छैन । गामकाले अनलाइन विवरणका लागि लिने रकम पठाउने गरी नेपाल राष्ट्र बैंकले पनि स्वीकृत दिएको छैन । म्यानपावर व्यवसायीले आफ्नो व्यावसायिक प्रयोजनका लागि दिएको कार्डबाट पनि कामदारको मेडिकलमा प्रयोग गर्न नमिल्ने राष्ट्र बैंकका अधिकारीले बताए । यसरी कारोबार गरे अवैधानिक हुने बैंकको भनाइ छ । यस विषमा गामका नेपालका अध्यक्ष डा.राजेशध्वज जोशीले अहिलेसम्म पुरानै पक्रियाबाट काम भइरहेको बताए ।

उनले भने, ‘गामकाले पैसा संकलन गर्ने पनि होइन । जीसीसीको पेजमै कामदारले रकम तिर्नेहुँदा यसमा हाम्रो सम्बन्ध छैन ।' स्वास्थ्य परीक्षणका ६० डलरसम्म लिन पाउने भए पनि ५५ डलरको हाराहारीमा मात्रै लिएको उनले बताए । जीसीसीले एकैपटक पुरानो पेज बन्द गरेको अवस्थामा डलर पेमेन्ट गरी अनलाइन विवरण पेस भएको अवस्थामा मात्रै मेडिकल गर्ने जनकारी दिए । व्यसायी र कामदार दुवैले एक साता अगाडिदेखि सूचना पाए पनि रकम तिर्न नपरेको उनको भनाइ छ ।