एक वर्षमा दुई हजार किलोमिटर सडक निर्माण

काठमाडौं : एक वर्षमा करिब दुई हजार किलोमिटर सडक निर्माण भएको छ । आर्थिक वर्ष २०७३/७४ मा स्थानीय विकास र भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयमार्फत यो सडक निर्माण भएको हो । राष्ट्रिय राजमार्गसँग जोड्ने र ग्रामीण क्षेत्रमा समेत गरी दुई हजार किमि सडक निर्माण गरिएको सडक विभागले जानकारी दिएको छ ।

सडक विभागले बनाएका आठ सय र स्थानीय पूर्वाधार विकास तथा कृषि सडक विभाग (डोलिडार)ले बनाएका करिब १२ सयवटा सडक गत आवमा थपिएका हुन् । सडक विभागका प्रवक्ता दयाकान्त झाले रणनीतिक सडक, राष्ट्रिय राजमार्गसम्म जोडिने र प्रमुख स्थानीय सडकलाई भौतिक मन्त्रालयअन्तर्गतको सडक विभागले बनाउने जानकारी दिए । विभागले गत आवमा जम्मा सात सय किलोमिटर सडक बनाउने लक्ष्य राखेको भए पनि आठ सय किलोमिटर बनाउन सफल भएको छ ।

सडक विभागले गएको एक वर्ष नौ सय ९२ किलोमिटर सडक ग्राभेल गरेको छ र ६ सय ३० किलोमिटर कालोपत्रे गरेको छ । विभागले गत वर्ष प्रमुख राष्ट्रिय राजमार्गका सडक र १२ महिनै सञ्चालन हुने ग्रामीण सडकमध्ये नौ हजार पाँच सय किलोमिटर सडकको नियमित र नौ हजार दुई सय किलोमिटरको पटके मर्मत गरेको तथ्यांकले देखाएको छ । विभागले आवधिक मर्मत गरेका सडक भने जम्मा एक सय ९५ किलोमिटर मात्रै छ ।

सडक मर्मत नयाँ सडक निर्माण र स्तारोन्नति गर्ने स्थानीय तहको जिम्मा पाएको डोलिडारले बर्सेनि १२ सय किमि नयाँ बनाउने र सोहीको अनुपातमा ग्राभेल तथा कालोपत्रै गर्ने गरेको डोलिडारका महानिर्देशक जीवनकुमार श्रेष्ठले बताए । श्रेष्ठले भने, ‘हामीलाई स्थानीय र कृषि सडककको मात्रै जिम्मा दिएकोले सोही क्षेत्रमा काम गर्ने गरिएका छौं ।'

संघीयता कार्यान्वयनमा आइसकेपछि स्थानीय तहबाटै डोलिडार अन्तर्गतगका अधिकांश सडक सम्बन्धित स्थानीय तहले नै निर्माण गर्न थालेका छन् ।
डोलिडारले बनाएका स्थानीय सडक सञ्जालको दूरी करिब ५८ हजार आठ सय किमि पुगेको छ । सडक विभागले बनाएका आठ सयसहित यसको राष्ट्रिय सडक सञ्जाल १३ हजार सात सय किलोमिटर पुगेको छ ।

एक सय ८७ वटा पुल सडक विभागले राष्ट्रिय राजमार्ग र स्थानीय तहका सडकमा गरी गत वर्ष ७२ वटा पुल निर्माण गरेको छ । विभागले एक सयवटा पुल बनाउने लक्ष्य राखेको भए पनि अझै २८ वटा भने निर्माणाधीन अवस्थामा रहेको सडक विभागले जानकारी दिएको छ । डोलिडारले बनाएका स्थानीय सडकका मोटरेवल एक सय १५ सहित गएको एक वर्षमा देशैभर एक सय ८७ वटा पुल निर्माण भएका छन् ।

डोलिडारका अनुसार स्थानीय सडकमा बनाएको झोलुंगे पुलको संख्या एक वर्षमा पाँच सय ५८ पुगेको छ । यो संख्याअनुसार दैनिक एकदेखि दुई वटासम्म झोलुंगे पुल निर्माण हुन थालेको श्रेष्ठको भनाइ छ । हाल देशैभर सात हजार ८४ वटा पुल डोलिडारअन्तर्गत बनेका छन् । सडक विभागले बनाएको पुलको संख्या २३ सय वटा छ । डोलिडारका अनुसार तुइन विस्थापन गरेर सोही स्थानमा बनेका पुलको संख्या गत वर्षसम्ममा पहिचान भएका एक सय ४८ वटा स्थानमध्ये ६२ वटा निर्माण सम्पन्न भैसकेका र ८६ वटा निर्माणाधीन रहेको श्रेष्ठले जानकारी दिए ।

बजेट खर्च उच्च, उपलब्धि निरासाजनक

भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय मातहतमा सञ्चालित राष्ट्रिय गौरवका आयोजनामा परेका विभन्नि पाँचवटा पूर्वाधारमध्ये अधिकांशको वार्षिक बजेट खर्च प्रगति उत्साहजनक छ । वार्षिक भौतिक प्रगति शत्प्रतिशत र वित्तीय प्रगति पनि ९९ प्रतिशतसम्म हुने गरेको भए पनि यसको उपलब्धि भने निराशाजनक छ । मन्त्रालय मातहतको रेल विभाग तथा मध्यपहाडी लोकमार्गको वार्षिक प्रगति शत्प्रतिशत छ भने यसबाट हुने उपलब्धि भने अझै निराजाशनक छ । हुलाकी राजमार्गको ९१ प्रतिशत छ । उत्तरदक्षिण लोकमार्गको प्रगति ९५ प्रतिशत छ । यी निकायबाट गरेको वास्तविक भौतिक प्रगति हालसम्मको भने उत्साजनक नभएको भौतिक मन्त्रालयका प्रवक्ता राजेन्द्रराज शर्माको भनाइ छ ।

उनका अनुसार वार्षिक लक्ष्य सानो राख्ने र काम थोरै गरेर बजेट सक्ने योजनामा मात्रै प्रगति भएको देखिएको छ । वास्तविक भौतिक प्रगति भने निकै कम रहेको उनको बुझाइ छ । यी निकायमध्ये मध्यपहाडी लोकमार्गमा ५५ किमि कालोपत्रे, ९५ किमि ग्राभेल र नौवटा पुल निर्माण भएका छन् । यस्तै हुलाकी राजमार्गमा पनि पाँच किमि कालोपत्रे, ३० किमि ग्राभेल र १० वटा पुल बनेका छन् । यी आयोजनको कुल प्रगति भने १० प्रतिशत पनि नभएको मन्त्रालयको भनाइ छ । रेल विभागले बर्दिबास सिमराखण्डमा २० किमि ट्र्याक बेड निर्माण गर्ने बाहेक प्रगति गर्न सकेको छैन । प्रगति शून्य हुनेमा काठमाडौं द्रुमार्ग र बाहिरी चक्रपथ आयोजना पनि रहेको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ । इन्प्mोराष्ट्रिय राजमार्गसँग जोड्ने र ग्रामीण क्षेत्रमा समेत गरी गत वर्ष दुई हजार किमि सडक निर्माण गरिएको छ ।