शिक्षितबाटै महिनावारी संस्थागत

तुलसीपुर : विकृतिको रुपमा रहेको महिनावारी (छाउ) पर्थाको शिक्षितबाटै संस्थागत हुँदै गएको सरोकारवालाहरुले बताएका छन । उनीहरुले महिनावारीको बढी समस्या शिक्षित र शहरिया परिवारबाटै भएको भन्दै शिक्षितले नै यो विकृतीलाई संस्थागत गरिरहेको बताए ।

 

छाउको विकृतिको अन्त्यका लागि आफैबाट अभियान सुरु गरे मात्रै समाजबाट हट्ने उनीहरुको भनाई थियो । अधिकारकर्मी तथा छाउपर्थाविरुद्धको अभियानमा सक्रिय राधा पौडेलले शिक्षित परिवार र व्यक्तिमा यो समस्या आन्तरिक रुपमा रहेको भन्दै शिक्षितले नै समस्यालाई संस्थागत गरेको वताइन् । ‘ठूला सहर र शिक्षित परिवारमा यो समस्या बढी छ ', पौडेलले भनिन्, तर देखिने गरि छैन घुमाउरो पारमा संस्थागत नै भएको छ ।'

उनले महिनावारीको धारणा परिवर्तन आफैबाट गर्नुपर्ने बताइन् । ‘हामी समस्या छ भन्छौ, तर मबाट यसलाई समाधान गर्छु अभियान थाल्छु भनेर भन्दैनौ' उनले भनिन,‘अब मबाटै अभियान थालौ ।' सबै जना एक नहुँदा सम्म यो समस्या यथावत रहने उनको भनाई थियो । उनले म र मेरो अभियान भनेर सबै सरोकारवाला एकसाथ अभियानमा सरिक भएमा अभियानले सफलता पाउने उनले बताइन् । उनले आफुले महिनावारीका विकृतिमा लड्दा घर सुध्रिएको भन्दै पहिले आफु अनि आफनो, समुदाय र राष्ट्रलाई नै यो सुधारमा ल्याउनु पर्ने बताइन् ।

जिल्ला शिक्षा कार्यालय दाङको आयोजना तथा स्वीस रेडक्रसको व्यस्थापनमा गरिएको महिनावारी स्वच्छता व्यवस्थापन सम्बन्धी विद्यालय पाठ्यक्रम निर्माण जिल्ला स्तरीय कार्यशालामा उनले त्यस्तो बताएकी हुन् । कार्यशालामा सहभागी सरोकारवालाले महिनावारीको परम्परागत धारणा तथा स्वच्छताका लागि आफूबाटै अभियान चलाएमा विकृति न्यूनीकरण तर्फ लैजान सकिने बताए ।

नेपाल रेडक्रस सोसाइटी सिइएचपीका कार्यक्रम उप निर्देशक राजकुमार क्षेत्रीले महिनावारी स्वच्छताका लागि पहिलो पटक दाङबाट राष्ट्रिय स्तरको अभियान सञ्चालन गरिएकाले अबविद्यालयको पाठ्यक्रममा पनि यसको आवश्यकता देखेर कार्यक्रमको आयोजना गरिएको बताए । उनले महिनावारीको धारण फेर्न सबै एक हुनुपर्ने र भूमिका खेल्नु पर्ने बताए । उनले शिक्षा र चेतना बाटै यसमा स्थापित भएका नकारात्मक कुराहरुलाई समाधान गर्न सकिने भन्दै त्यसका लागि विद्यालयमा महिनावारी शिक्षाको पहुँच बढाउने प्रयास भएको बताए ।

कार्यक्रममा क्षेत्रिय शिक्षा निर्देशनलाय सुर्खेतका निर्देशक डम्बर श्रेष्ठले नकारात्मक धारणा अन्त्यको लागि शिक्षित परिवार व्यक्ती र समुदाय सक्रिय हुनुपर्ने भन्दै विद्यालयस्तरमा यसको व्यवस्थापन जरुरी रहेको बताए । उनले विशेष पाठ्यक्रम तयार गरेर विद्यालयमा महिनावारी स्वच्छता व्यवस्थापन गर्न सकिने बताए ।

जिल्ला शिक्षा कार्यालय दाङका उप जिल्ला शिक्षा अधिकारी रबिन्द्र क्षेत्रीले यसलाई जिल्लाबाट सुधार गरेर लिन सकिने बताए । उनले विद्यालयस्तरबाट सुधार गर्न सकेमा प्रभावकारी हुने वताए । श्रेत्रीले महिलाको सशक्तिकरणले मात्रै यो समस्याको समाधान सार्थक हुने बताए । दाङमा सञ्चालन भएको कार्यशालाले विद्यालयस्तरमा कक्षा ४ देखि १० कक्षा सम्मको महिनावारी स्वच्छता व्यवस्थापन सम्बन्धि पाठ्यक्रम समेत निर्माण गर्ने छ ।