भत्किएला भक्तपुरमा नेमकिपाको पहाड ?, यस्तो छ अंकगणित

भक्तपुर : भक्तपुर निर्वाचन क्षेत्र नं १ मा वाम तथा लोकतान्त्रिक गठबन्धनलाई नेपाल मजदुर किसान पार्टी टाउको दुखाइ बन्दै आएको छ । नेमकिपाले यस क्षेत्रमा २०४८ सालदेखि जित दर्ता गर्दै आएको छ ।

क्षेत्र निर्धारण आयोगले नेमकिपालाई झन् सहज हुने गरी निर्वाचन क्षेत्र निर्धारण गरेपछि नेमकिपालाई पराजित गर्न वाम तथा लोकतान्त्रिक गठबन्धनलाई फलामको च्युरा चपाउनुसरह भएको छ । नेमकिपाको किल्ला भत्काउन वाम र लोकतान्त्रिक दुवै गठबन्धन जीउज्यानले लागिपरेका छन् ।

‘नेमकिपाले विकास गरेन’

क्षेत्र नं १ मा मात्रै होइन सिंगो भक्तपुरमै नेमकिपाले विकास निर्माण नगरेको आरोप लाग्ने गरेको छ । यो आरोप निर्वाचनताका अझ बढी चर्चामा आउँछ । निर्वाचनमा कांग्रेस, एमाले र माओवादी केन्द्रलगायत सबै दलको नेमकिपाविरुद्ध भक्तपुरको विकास नगरेको, संसद्मा जितेर भक्तपुरको विकासका ठूल्ठूला योजना नल्याएको आरोप लगाउने गरेका छन् । नेमकिपा आफू सरकारमा नजाने तर सरकारमा जाने दलको विरोध र आलोचना मात्र गर्ने आरोप पनि नेमकिपामाथि लाग्दै आएको छ।

भक्तपुर निर्वाचन क्षेत्र १ मा लोकतान्त्रिक तथा वाम गठबन्धनका उम्मेदवारको मुख्य चुनावी नारा पनि नेमकिपाले विकास गरेन हामी गर्छौं भन्ने नै हो । भक्तपुर नगरलाई मात्र हेर्‍यो, साविकका गाविस र हालको चाँगुनारायण नगरपालिकाका बासिन्दाको जीवनस्तर उकास्न केही नगरेको आरोप नेमकिपामाथि अरू दलले लगाएका छन् ।

‘यस क्षेत्रको विकासमा यहाँबाट निरन्तर जित्दै आएका प्रतिनिधिले कुनै भूमिका निर्वाह गरेनन्’, कांग्रेस उम्मेदवार बाबुराजा जोशीले भने, ‘त्यसै कारण यसपटक कांग्रेसले चुनाव जित्दै छ ।’ उनले यस क्षेत्रको समग्र विकास आफ्नो प्रतिबद्धता भएको सुनाए ।

‘पूरै क्षेत्र सडक सञ्जालले जोड्ने, विकास निर्माणमार्फत व्यवस्थित नगर र उपनगर बनाउने, भक्तपुर–नगरकोट–चाँगुनारायणको पर्यटक सर्किट निर्माण, सम्पदा संरक्षण, घरेलु उद्योगको विकास, प्राविधिक शिक्षा र व्यावसायिक तालिम दिएर युवालाई स्वरोजगार बन्न सुलभ ऋण उपलब्ध गराउने नीति निर्माण मेरो प्रतिबद्धता हो’, जोशीले थपे, ‘कृषि र भूमिसूधारमार्फत किसानको जीवनस्तर सुधार्न र पर्यटन एवं सांस्कृतिक क्षेत्रको विकास गर्न मैले उम्मेदवारी दिएको हुँ ।’

वाम गठबन्धनका उम्मेदवार मिलन सुवालले पनि भक्तपुरलाई सिंहदरबारसँग सीधा सम्पर्क गराउने आफूहरूको प्रतिबद्धता रहेको सुनाए । ‘भक्तपुर राजधानीसँगै रहेर पनि विकासमा कर्णाली बन्दै आएको छ । यसको जिम्मेवार यहाँ कब्जा जमाउँदै आएको नेमकिपा हो’, उनले भने, ‘अब भक्तपुरलाई सिंहदरबारसँग जोडेर विकास निर्माण तीव्र बनाउन गठबन्धनको जित आवश्यक छ ।’

उनले आफ्नो क्षेत्रका लागि छुट्टै प्रतिबद्धतापत्र ननिकाले पनि यहाँको समग्र विकास नै आफ्नो प्रमुख चुनावी मुद्दा भएको बताए । उनले भक्तपुर र भक्तपुरवासी नेमकिपापीडित भएकाले त्यो उत्पीडनबाट यसपटक मुक्त हुने ठोकुवा गरे ।

नेमकिपाका उम्मेदवार प्रेम सुवालले क्षेत्र नं १ मा जित्दै आएका पार्टी अध्यक्ष बिजुक्छेको सांसद कोष तथा निर्वाचन क्षेत्र विकास कार्यक्रमको सम्पूर्ण बजेट चाँगुनारायण नगरपालिकाका जनताको माग र आवश्यकताअनुसार खर्च गरेको दाबी गर्दै नेमकिपाले विकास गरेन भन्नु झुट भएको बताए ।
भक्तपुरमा नेमकिपाले इमानदारीपूर्वक गरेको जति विकास निर्माण सरकारमा जाने कांग्रेस, एमाले र माओवादी केन्द्रले गरेको भए यतिन्जेल देशको धेरै ठाउँ विकसित भइसक्नुपर्ने उनको भनाइ थियो ।

‘देशमा प्रजातन्त्र आएपछि कांग्रेसले १०, एमालेले चार र माओवादी केन्द्रले तीन पटक देशको नेतृत्व गरिसके । खोइ त उनीहरूले कहाँ देश विकास गरे ? ’, उम्मेदवार सुवालले प्रश्न गरे । उनले सैद्धान्तिक र वर्ग संघर्ष हुने निर्वाचनमा विकासको नाउँमा जनतामा क्षेत्रीयता र जातीयताको विभाजन ल्याउनु अराजनीतिक काम भएको आरोप लगाए ।

यस्तो छ अंकगणित

राजनीतिक विश्लेषकहरूका अनुसार वाम र लोकतान्त्रिक गठबन्धनलाई यहाँ नेमकिपाको किल्ला भत्काउन सहज छैन । गत स्थानीय तह निर्वाचनअन्तर्गत भक्तपुर नगरपालिकामा नेमकिपाका मेयरले २५ हजार मत पाउँदा दोस्रो भएको कांग्रेसले ६ हजार, तेस्रो भएको एमालेको चार हजार, चौथो भएको माओवादीले दुई हजारभन्दा बढी मत पाएका थिए । यस आधारमा वाम र लोकतान्त्रिक गठबन्धनको मत बराबर भए पनि नेमकिपा निकै अगाडि देखिन्छ ।

पूरै भक्तपुर नगरपालिका अहिले निर्वाचन क्षेत्र नं १ मा परेको छ । नेमकिपा पनि आफ्नो किल्ला नभत्किनेमा निश्चिन्त छ । क्षेत्र नं १ मै परेको सिंगो चाँगुनारायण नगरपालिकामा स्थानीय तह निर्वाचनमा नेमकिपा चौथोमा सीमित भएको थियो । पहिलो बनेको एमालेका मेयरले आठ हजार मत ल्याएका थिए । दोस्रो भएको कांग्रेसले ६ हजार र तेस्रो राप्रपाले पाँच हजार मत ल्याए । चौथो भएको नेमकिपाका मेयरका उम्मेदवारले चार हजार मात्रै मत पाए भने अहिले वाम गठबन्धनमा सामेल माओवादी केन्द्रले सात सय मतमै चित्त बुझाउनुपरेको थियो ।

यस आधारमा यहाँ लोकतान्त्रिक भन्दा वाम गठबन्धन कमजोर देखिन्छ । लोकतान्त्रिकको ११ हजार मत देखिन्छ भने वामको नौ हजार हाराहारी । यहाँ नेमकिपाबाहेक अन्य दलले पाएको कुल मत १९ हजार हुन आउँछ । चाँगुनारायण र भक्तपुर नगरपालिकाको मत जोड्दा वाम र लोकतान्त्रिक गठबन्धनको मत करिब ३१ हजार हुन आउँछ । नेमकिपाको भने २९ हजारमात्रै पुगे पनि वाम र लोकतान्त्रिक गठबन्धन छुट्टाछुट्टै भएकाले नेमकिपा सहज जित हासिल गर्नेमा ढुक्क देखिन्छ ।

नेमकिपाको ‘पपुलर’ मतमा आँखा

भक्तपुर क्षेत्र नं १ मा २०४८ देखि २०७० सम्म पाँच पटक नेमकिपा अध्यक्ष बिजुक्छेले जित्दै आएका थिए । तर यसपटक उनले उम्मेदवारी नदिएकाले नेमकिपालाई जाने गरेको ‘पपुलर’ मत आफूतिर तान्ने दाउमा वाम र लोकतान्त्रिक गठबन्धन छन् ।

बिजुक्छेले उम्मेदवारी नदिएकाले हिजो नेमकिपाले पाएको मत अहिलेका उम्मेदवार सुवालले नपाउने लोकतान्त्रिक गठबन्धनका कांग्रेस उम्मेदवार जोशी दाबी गर्छन् । वाम गठबन्धनका माओवादी केन्द्रका उम्मेदवार सुवालको पनि त्यही विश्वास छ । ‘नारायणमान बिजुक्छेले ल्याएबराबर मत प्रेमले ल्याउन सक्दैनन्’, जोशी र सुवालको एउटै भनाइ थियो ।

हाम्रो यताउता हुँदैन : नेमकिपा

तर नेमकिपाका उम्मेदवार प्रेम भने मत यताउता नहुने ठोकुवा गर्छन् । ‘हाम्रो मत सैद्धान्तिक हो, यताउता हुँदैन । बरु बढ्छ’, उनले भने, ‘देश र जनताको पक्षमा हामीले गरेको निःस्वार्थ सेवाको मूल्यांकन जनताले मतबाट व्यक्त गर्ने निश्चित छ ।’

३० हजार मत ल्याएर जित्छौं : कांग्रेस गठबन्धन

तर लोकतान्त्रिक गठबन्धनका उम्मेदवार जोशी एक्लैले ३० हजार मत ल्याएर यसपटक नेमकिपाको किल्ला भत्काउने दाबी गरेका छन् । उनले चाँगुनारायण नगरपालिकाको कुल मतको ७० देखि ७५ प्रतिशत अर्थात् २० हजार मत आफूले पाउने ठोकुवा गरे । ‘हामीले चाँगुनारायणबाट मात्रै २० हजार मत ल्याउँछौं’, उनले भने, ‘भक्तपुर नपाबाट १० हजार मात्रै आए पुग्छ । तर हामी त्योभन्दा बढी ल्याउँछौं ।’

हामी भत्काउँछौं : वाम

वाम गठबन्धनका उम्मेदवार मिलनले पनि यसपटक नेमकिपालाई हराएरै छाड्ने दाबी गरे । ‘मत यति नै ल्याउँछौं भन्ने छैन’, उनले भने, ‘यसपटक नेमकिपाको किल्ला भत्किन्छ ।’ उनले नेमकिपाको उत्पीडन अब भक्तपुरमा धेरै नटिक्ने ठोकुवा गरे । २०६४ सालमा भक्तपुरमा पहिलोपटक चुनावमा उत्रेको माओवादी अप्रत्याशित रूपमा दोस्रो स्थानमा आएर टक्कर दिएको थियो । त्यही इतिहास दोहोर्‍याउने रणनीतिमा माओवादी केन्द्रसँगै एमाले लागेको छ ।

मतदाता ९४ हजार १ सय ६४

भक्तपुर क्षेत्र नं १ मा कुल ९४ हजार एक सय ६४ मतदाता छन् । यस क्षेत्रका दुई नगरपालिका भक्तपुर र चाँगुनारायणमा क्रमशः ५५ हजार एक सय ८८ र ३८ हजार नौ सय ७६ मतदाता छन् ।राजनीतिक विश्लेषक भने स्थानीय तहमा पाएको मतको आधारमा अहिले दलहरूको शक्ति र प्रभाव मूल्यांकन गर्न नसकिने बताउँछन् । स्थानीय निर्वाचनमा मतदाताले उम्मेदवार हेर्ने तर प्रदेश र प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा एजेन्डासँगै दलहरूको योगदान हेर्ने भएकाले मत तलमाथि हुने उनीहरूको तर्क छ ।