समानुपातिक नजिता शुक्रबारसम्म

 

काठमाडौं : संघ र प्रदेशसभा प्रत्यक्षतर्फको मतगणना सकिएको छ। सुनसरी ३ को मतगणना बुधबार सकिएपछि प्रतिनिधिसभाका सबै क्षेत्रको नतिजा सार्वजनिक भइसकेको छ ।निर्वाचन आयोगले प्रत्यक्षतर्फ चार दिन र समानुपातिकतर्फ आठ दिनमा मतगणना सक्ने लक्ष्य राखेको थियो । समानुपातिकतर्फको नतिजा शुक्रबारसम्म आइसक्ने आयोग प्रवक्ता नवराज ढकालले जानकारी दिए ।

प्रतिनिधिसभामा एमाले ८० सिट, माओवादी केन्द ३६, कांग्रेस २३, राष्ट्रिय जनता पार्टी (राजपा) नेपाल ११ र संघीय समाजवादी फोरम नेपालका १० प्रतिनिधि निर्वाचित भएका छन् । यसैगरी, नयाँ शक्ति पार्टी १, नेपाल मजदुर किसान पार्टी १, राष्ट्रिय जनमोर्चा १ र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी १ तथा स्वतन्त्र १ सिटमा विजयी भएका छन् ।

प्रदेशसभा प्रत्यक्षतर्फका ३३० वटै क्षेत्रको परिणाम सार्वजनिक भएको छ । प्रदेशसभा प्रत्यक्षतर्फ एमाले १६८, माओवादी केन्द ७३, कांग्रेस ४१, संघीय समाजवादी फोरम २४, राष्ट्रिय जनता पार्टी १६, स्वतन्त्र ३, नयाँशक्ति पार्टी २, राष्ट्रिय जनमोर्चा २, नेपाल मजदुर किसान पार्टी १ स्थानमा विजयी भएको छ । प्रतिनिधिसभातर्फ ६ र प्रदेशसभातर्फ १७ महिला उम्मेदवार विजयी भएका छन् ।

यसैबीच, प्रतिनिधिसभाको समानुपातिकतर्फ ५६ लाख ८९ हजार ८५९ मतगणना सम्पन्न हुँदा एमालेले १९ लाख ८९ हजार ५०० मत, कांग्रेसले १९ लाख ४ हजार २०८, माओवादी केन्द्रले ७ लाख ६८ हजार ३७८ गरेका छन् ।

संघीय समाजवादी फोरमले २ लाख ५२ हजार ६९८, राष्ट्रिय जनता पार्टी, नेपालले १ लाख ८९ हजार २०४, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीले १ लाख ३२ हजार ५००, विवेकशील साझा पार्टीले १ लाख २३ हजार ६२, नयाँशक्ति पार्टी, नेपालले ५६ हजार ५८४, राष्ट्रिय प्रजातान्त्रिक पार्टी (प्रजातान्त्रिक) ले ४४ हजार १७५ र राष्ट्रिय जनमोर्चाले ३५ हजार ९७ र अन्य दलले १ लाख ९४ हजार ४५३ मत प्राप्त गरेका छन् ।

क्लस्टर मिलाउन पत्राचारको तयारी

दुवै तहको परिणाम आएपछि सदरमतको ३ प्रतिशतभन्दा कम प्राप्त गर्ने दलले राष्ट्रिय दलको मान्यता पाउने छैनन् ।३ प्रतिशतभन्दा बढी मत पाउने दलका हकमा कुन दलले के-कति सिट पाउने भन्ने हिसाब गरी आयोगले संघ र प्रदेशसभामा सम्बद्ध दलले पाउने सिटको संख्या तोकेर क्लस्टर मिलाउन पत्राचारको तयारी आयोगले गरेको छ । सम्बन्धित दलले केन्द्रीय कार्यसमितिको निर्णयसहित क्लस्टर छुट्ट्याई पठाउनुपर्ने हुन्छ ।

महिलाका लागि ३३ प्रतिशत अनिवार्य गरिएको छ भने बाँकी सिटमा मधेसी, थारू, जनजाति, आदिवासी, दलित, अल्पसंख्यक, लोपोन्मुखलगायतलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने हुन्छ ।

क्लस्टरसहितको दलका सूचीलाई आयोगले छानबिन गरी घोषणा गर्नेछ । आयोग स्रोतका अनुसार १० दिनभित्र समानुपातिकतर्फका परिणाम घोषणा गर्ने उद्देश्यले काम गरिरहेको छ ।

आयोगका प्रवक्ता ढकालले सम्बन्धित दलहरूले क्लस्टरसहित पठाएको सूचीअनुसार निर्वाचित सांसदलाई प्रमाणपत्र दिने, राष्ट्रपतिसमक्ष नामावली पठाउने र राजपत्रमा छापाउने कार्य गरिनेछ ।

प्रमुख निर्वाचन आयुक्त डा. अयोधीप्रसाद यादवले दलहरूले समानुपातिक तर्फको बन्दसूचीमा राखेका उम्मेदवारका नामलाई नै क्लस्टरको क्रमसंख्यामा राख्नुपर्ने बताए ।

उनले अन्नपूर्णसँग भने, ‘दलहरूले आयोगमा बुझाएको बन्दसूचीअनुसार नै क्रमशः पहिलो, दोस्रो र तेस्रोको क्रममा रहेका नामलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ । सबैको प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गर्न दलहरूले यसलाई अनिवार्य रूपमा फलो गर्नुपर्छ ।’

उनले समानुपातिक बन्दसूचीका नामावलीलाई तलमाथि गर्न नपाइने स्पष्ट पारेका छन् । उनका अनुसार ५.१८ प्रतिशत मत बदर भएको छ । समानुपातिक तर्फको नतिजा ७ वटै प्रदेशको छुट्टाछुट्टै तयार पारी सूची प्रदेश प्रमुखसमक्ष बुझाइनेछ ।

सरकारका निर्णय रोक्न माग

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले प्रदेश प्रमुख नियुक्तिका लागि गरेको गृहकार्यप्रति एमालेले चासो व्यक्त गरेको छ । उसले कामचलाउ सरकारले प्रदेश प्रमुख र अस्थायी राजधानी तोक्न नसक्ने भन्दै खबरदारी पनि गरेको छ । सरकारले बिहीबार प्रदेश प्रमुख र अस्थायी राजधानी तोक्ने तयारी गरेको छ । सरकारले शिक्षाविद् तथा पूर्वराजदूत केदारभक्त माथेमा, पूर्वप्रधानसेनापति रुक्मांगद कटवाल, सर्वोच्चका अवकाशप्राप्त न्यायाधीश नगिना सिंह तथा माइती नेपालकी अध्यक्ष अनुराधा कोइरालालगायतलाई प्रदेश प्रमुख पदमा नियुक्ति गर्न गृहकार्य थालेको हो ।

एमाले वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालले भने, ‘जतिबेला गर्नुपर्ने हो, त्यतिबेला नगर्ने। चुनावले नयाँ म्यान्डेट दिइसकेपछि अहिले प्रदेश प्रमुख नियुक्तलगायत निर्णय गर्दा ताजा जनादेशको उल्लंघन हुन्छ।’

नेपालले काठमाडौं २ को साँखु क्षेत्रमा आयोजित कार्यक्रममा भने, ‘ वर्तमान सरकारले दीर्घकालीन प्रभाव पार्ने प्रदेश संयोजक, प्रतिनिधिलगायत नियुक्ति गर्न नैतिक रूपमा समेत मिल्दैन।’