एउटा गाउँ: जहाँ १० वर्षदेखि भएन दुई सय युवाको बिहे, यस्तो छ कारण
पुष २, २०७४ आइतबार १५:२:०
एजेन्सी । पूर्वाधार विकासले मानवीय जीवनमा कतिसम्म असर गर्न सक्छ उदाहरण भारतमा भेटिएको छ । भारतको राजस्थानस्थित कोटाकत्त ताकली नहरको डुबान क्षेत्रका बासिन्दा १० वर्षदेखि पुनर्वासको प्रतिक्षामा छन् ।
विकासका लागि कति ठुलो मूल्य गाउँलेले चुकाउनुपरिरहेको छ भन्ने यो ज्वलन्त उदाहरण हो । राजस्थानको रामगन्जमन्डी इलाकाका ७ गाउँका मानिसले यस्तै कष्टकर जीवन बिताइरहेका छन् ।
यहाँको ताकली बाँधको डुबान क्षेत्रमा बसिरहेका मानिस १० वर्षदेखि पुनर्वासका लागि मुआब्जाको आशमा रहेका छन् । यही आशमा मानिसले न त घरको मर्मत गरेका छन् न त कुनै नयाँ घर नै बनाएका छन् ।
यही बाँधका कारण उनीहरुको खुशीमा ग्रहण लागेको ५ । बाँधकै कारण यहाँका गाउँमा १० वर्षदेखि बिहेको बाजा बज्न सकेको छैन । यो गाउँका करिब २ सय युवा बिहेको प्रतिक्षामा छन् । बाँधले उब्जाएको समस्यका कारण ती युवाहरुको बिहे गर्ने उमेर नै गुज्रिसकेको ५ ।
२० वर्षअघि निर्माण सुरु
समाचार अनुसार ताकली नदीमा बनाइँदै गरेको बाँधका लागि करिब २० वर्षअघि सर्वे भएको थियो । तर, यो बाँध निर्माणको अनुमति सन् २००७ मा आएको वसुन्धरा सरकारको समयमा मिलेको थियो । बाँध बनेको क्षेत्रमा ३१ गाउँका ७३८६ हेक्टर जमीनमा सिँचाइ हुनेछ । तर समयमा काम हुन नसक्दा त्यसको पीडा भने गाउँलेले भोगिरहेका छन् ।
अहिले बाँध तयार भएको छ तर यो नहरका कारण डुबानमा पर्ने ७ गाउँको पुनर्वास हुन सकेको छैन । बाँधको पानीका कारण १२ गाउँको ८५० हेक्टर जमीन डुबानमा परिरहेको छ। यी गाउँमा सोहनपुरा, सारनखेड़ी, रघुनाथपुरा, तालियाबरडी, दडिया, दुडकली, तमोलियाको अहिलेसम्म पुनर्वास हुन सकेको छैन ।
गाउँका बासिन्दाले बितेका १० वर्षमा नयाँ घर त परको कुरा, पुराना घरको मर्मत पनि गरेका छैनन् । उनीहरुले घर-खेत सबै डुब्ने ८रका कारण यसो गरेका हुन् । अर्कातिर सरकारले मुआब्जा पनि नदिँदा उनीहरु तनावमा छन् ।
छोरीहरुको बिहे
तमोलियास्थित चौपाल गाउँमा बसिरहेका छितरलालले गाउँकी छोरीको बिहे भए पनि छोराका लागि कुनै केटी नमिलेको बताए । यहाँका देवकरण गुर्जरले सरकारले दिने मुआव्जा धेरै कम भएकाले नलिएको बताएका छन् ।
डुबान क्षेत्रमा रहेका बिशनलाल, सीतारामका अनुसार बाँधले जमीन र घर पानीमा डुब्न लागेको बताए । यसका कारण कसैले छोरी दिन तयार नहुँदा ७ गाउँमा करिब २०० भन्दा धेरै युवा कुमार नै बस्न बाध्य भएका हुन् । गाउँमा रामस्वरूप (४५), मगनराम (३५), नैनाराम (४०), रमेशचन्द (३०) समेत करिब ३५ युवाको उमेर बिहे नगरी गुज्रिँदैछ ।
थोरै छ मुआब्जाको रकम
डुबान क्षेत्रका तालियाबरडी गाउँका रामसिंह, नैनसिंहका अनुसार न मर्ने न त बाँच्ने अवस्थामा बस्न बाध्य भएको पीडा सुनाए । उनले सरकारबाट एकदमै थोरै मुआव्जा पाएको गुनासो गरे । कसैलाई ४० हजार दिइएको छ भने कसैलाई ५० हजार मात्रै
डुबान क्षेत्रका किसानले जमीनको मुआवंजा त लिए तर घरको मुआब्जा पाएकै छैनन् । सरकारले डुबान क्षेत्रका ५५६ परिवारका लागि केही वर्षअघि ७.२९ करोड भारतीय रुपैयाँ बाँड्ने अनुमति दिएको थियो । तर यहाँका बासिन्दाले घरका लागि कम्तिमा १० लाख मुआव्जा मागेका छन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
