मानव—वन्यजन्तु बढ्दो द्वन्द्व
पोखरा : पश्चिमाञ्चलमा मानव र वन्यजन्तुबीच द्वन्द्वका घटना बढेको छ । गत आर्थिक वर्ष मानव र वन्यजन्तुबीचको घटना संख्या १ सय ३१ भएकोमा चालु वर्षमा घटना यो संख्या २ सय १० पुगेको छ । वन्यजन्तुसँग द्वन्द्वकै कारण पश्चिमाञ्चलमा चालु वर्षमा ४ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन् ।
अर्घखाँचीको सन्धिखर्ककी बालिका प्रशन्ना नेपालीले ०७४ असोज १६ गते चितुवाको आक्रमणमा परी ज्यान गुमाइन् । सन्धिखर्ककै ५ वर्षीया बालिका परी दमसेको ०७४ मंसिर ९ गते र सन्धिखर्ककै ७ वर्षीय बालक मनीष केसीको ०७४ भदौ २७ गते चितुवाको आक्रमणमा परी मृत्यु भएको पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय वन निर्देशनालय पोखराका सहायक वन अधिकृत शिव श्रेष्ठले जानकारी दिए । तनहुँको भानु नगरपालिका–३ का ६ वर्षीय बालक विशाल श्रेष्ठको २०७४ फागुन १ गते चितुवाको आक्रमणमा परी मृत्यु भएको उनले जानकारी दिए ।
साँझ र बिहानीपख चितुवाको आक्रमणमा बालबालिका धेरै पर्ने गरेका हुन् । सन्धिखर्ककी परी दमसेलाई चितुवाले दोस्रोपटक आक्रमण गर्दा ज्यान गएको सहायक वन अधिकृत श्रेष्ठले बताए । चितुवाको आक्रमणमा परी चालु वर्षमा पश्चिमाञ्चलमा ७ जना सख्त घाइते र ४ जना सामान्य घाइते भए । चितुवाको आक्रमणमा परी मृत्यु भएका अर्घखाँचीका ३ जना बालबालिकाका परिवारले १० लाख रुपैयाँका दरले क्षतिपूर्ति पाइसकेको र तनहुँको भानु नगरपालिकाका श्रेष्ठ परिवारलाई राहत दिने प्रक्रियामा छ ।
मानव वन्यजन्तु द्वन्द्वमा चितुवाको आक्रमणमा परी बालबालिका मृत्यु भएको हो । नवलपरासीमा गैंडाको आक्रमणमा परी १ जना र तनहुँमा भालुको आक्रमणमा परी १ जना घाइते भएको पनि सहायक वन अधिकृत श्रेष्ठले बताए । वन्यजन्तुको आक्रमणमा परी घाइते हुनेलाई अवस्था हेरी २० हजारदेखि पछिल्लो ऐनअनुसार २ लाख रुपैयाँसम्म उपचार खर्च दिने व्यवस्था छ ।
वन्यजन्तुसँगको द्वन्द्वमा किसानले पशुधन र अन्नबाली क्षति पनि व्यहोरेका छन् । पश्चिमाञ्चलमा चितुवाको आक्रमणमा परी १ भैंसी, १७ गाईगोरु र २ सय ९ वटा बाख्रा नोक्सान भएको पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय वन निर्देशनालय पोखराका उपसचिव माधव बरालले बताए । वन्यजन्तुको आक्रमणमा भैंसी, गाइगोरु मरे प्रतिगोटा ३० हजार र बाख्रामा क्षति पु¥याए १० हजार क्षतिपूर्ति दिइँदै आएको उपसचिव बरालको भनाइ छ ।
वन्यजन्तुबाट हुने क्षतिको राहत वितरण गर्न पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय वन निर्देशनालयले केन्द्रबाट ५५ लाख रुपैयाँ प्राप्त गरेकामा ५४ लाख ९८ हजार ५ सय ४४ वितरण गरिसकेको बरालले बताए । पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय वन निर्देशनालयलाई थप करिब १२ लाख ३० हजार क्षतिपूर्ति रकम दिन अपुग भएको छ । ०७५ वैशाख ९ गतेसम्म वन्यजन्तुबाट भएका १ सय ७२ घटनामा यो रकम दिइएको हो ।
वन्यजन्तुबाट भएको क्षतिका लागि ३८ जनाले दिएको निवेदनमाथि छानबिन भइसकेको र १२ लाख ३० हजार क्षतिपूर्ति रकम आवश्यक रहेको उनले जानकारी दिए । मानवीय क्षति १ जना, गाईगोरु क्षति २ र बाख्रा क्षति २० वटाको राहत वितरण गर्न बाँकी छ । पश्चिमाञ्चलमा सबभन्दा धेरै वन्यजन्तुबाट चौपायामा पुगेको क्षति स्याङ्जा जिल्लामा परेको छ । स्याङ्जामा चालु वर्षमा १ सय ५५ घटना भएको पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय वन निर्देशनालयको तथ्यांकमा छ ।