छानबिन समितिका संयोजक ईश्वरराज पौडेलले सुन तस्करीको खतरनाक जालो रहेको बताएका छन् । सुन तस्करको ‘नेक्सस’ राजनीतिक नेतृत्वसम्ममा रहेको हुन सक्ने उनको अनुमान छ । यसै विषयमा अन्नपूर्णकर्मी सागर पण्डितले पौडेलसँग गरेको संक्षिप्त कुराकानी:
सुन तस्करीको जालोमा को-को रहेको पाउनु भयो ?
अनुसन्धानको क्रममा धेरै जालोहरू रहेको पाइयो । अनुसन्धानबीच गन्तव्यमा पुग्दै गर्दा यसमा संलग्न भएका विभिन्न पक्षहरूको जालोलाई यसरी लिन सकिन्छ । पहिलो दुबईको जालो । दुबईमा बसेर व्यापार व्यसाय गरी राम्रै हैसियत बनाएका र भिजिटिङ भिसामा जानेहरू ‘इजी मनी’ खोज्ने क्रममा यो जालोमा सहभागी भएको देखिन्छ । दोस्रोमा नेपाल र दुबईमा रहेर हुन्डीको कारोबार गर्ने पनि यो जालोमा संलग्न रहेको पाइयो ।
तेस्रो नेपालको एयरपोर्टको जालो सबैभन्दा खतरनाक जालो हो । जहा थाई एयरवेजमा काम गर्ने नेपाली कामदार, फ्लाइट दुबई र एयर अरेबियाको व्यवस्थापन गर्ने नेपाली एयरलाइन्सका कर्मचारी पनि यो जालोमा परेको देखियो । अर्को जालो हो एयरपोर्टमा सुरक्षा दिने प्रहरीको जालो । प्रहरीको मिलिमतो नभई तस्करी हुनै सक्दैन । त्यसपछि सुनमा लगानी गर्ने व्यापारीको जालो । यी सबै जालोको समायोजन गर्ने भुजुङ, छिरिङ र एमकेको जालो सबैभन्दा ठुलो छ, जसको सम्बन्ध राजनीतिक नेतृत्वसँग पनि रहेको हुन सक्छ । विगतमा राजनीतिक नेतृत्वसँग सेटिङ मिलाउने मुख्य जालो भुजुङहरूकै रहेको पाइयो । पेशेवर डाँकाहरू पनि यो जालोमा सहभागी भएको पाइयो ।
नेपाल सुन तस्करको लागि उर्वर भूमि रहेको देखियो होइन ?
हो, सुन तस्करका लागि नेपाल उर्वरभूमिजस्तो देखियो । यो निकै दु:खलाग्दो अवस्था हो । तस्करहरूको बयानले पनि नेपालमा ०४० सालदेखि नै विभिन्न वहानामा सुन तस्करी हुने क्रम बढेको देखिएको छ । एयरपोर्टको अथोरिटी सुधार्ने हो भने तस्करी धेरै हदसम्म नियन्त्रण हुन सक्छ । त्यसैले एयरपोर्टमा व्यापक सुधार र अप्रेसन गर्न जरुरी छ ।
हिजो काठमाडौंको न्यूरोडमा रहेका चाकु, गुदपाक र चकलेट पसलहरू आज सबै विस्थापित भएर एकाएक सुन पसल किन बनिरहेका छन् ?
यस्तै अवस्था मुलुकका अन्य प्रमुख सहरहरूमा पनि छ । त्यसैले ती सुन पसलहरूको बारेमा पनि छानबिन र अनुसन्धान हुन जरुरी छ ।
हाम्रो राज्य संयन्त्र र सुरक्षा निकायलाई तस्करहरूले पंगु नै बनाएका हुन् ?
राज्य संयन्त्र र सुरक्षा निकायलाई कमजोर बनाउने प्रयास पक्कै भएको हो । राज्यका जिम्मेवार निकायमा रहेकाहरू नै लोभलालचमा फस्न पुगेकाले समस्या भएको हो । अब त्यस्तो स्थिति आउन नदिन राज्यका सबै संयन्त्रहरू जिम्मेवार, इमान्दार र संवेदनशील बन्न सक्नु पर्छ । राज्यका सबै संयन्त्र सच्चिनै पर्छ । राज्यका सबै संयन्त्रमा टालटुले होइन, गम्भीर खालको अप्रेसन र सुधार अत्यावश्यक भइसकेको देखिन्छ ।
३३ केजी सुन चाहिँ अब कहिले फेला पर्छ त ?
-समितिको म्याद थपिएको छ जेठ मसान्तसम्म । हामीले हाम्रो अनुसन्धानलाई अझै व्यापक र सशक्त बनाउदै अघि बढाएका छौं । हाम्रो अथक प्रयासले गोरे समातिएको छ । अब बिस्तारै बिस्तारै सबै जालोहरू हामी पत्ता लगाएरै छोडछौं । यही क्रममा त्यो लुटिएको सुन पनि हामी पत्ता लगाएरै छोड्छैाँ ।
अनुसन्धानमा कतिको स्वतन्त्र हुनुहुन्छ ? कुनै दबाब छ कि ?
-हामी पूर्ण रूपमा स्वतन्त्र र निर्भीक भएर अनुसन्धानमा लागिरहेका छौं । हामीलाई कुनै किसिमको दबाब र प्रभाव छैन । फेरि हामी कसैको दबाब र प्रभावलाई स्वीकार पनि गर्दैनांै । त्यसैले कसैले दबाब दिने हिम्मत नै गरेका छैनन् । संकलित प्राप्त प्रमाण र तथ्यका आधारमा हामी बिना आग्रह र पूर्वाग्रह अनुसन्धान गरिरहेका छौं ।
अनुसन्धान टुंगोमा पुग्छ त ?
हामी अनुसन्धानलाई टुंगोमा पुर्याएर आगामी दिनमा नेपालमा हुने सुन तस्करीलाई पूर्ण रूपमा निस्तेज गर्न सफल हुनेछौं भन्नेमा पूर्ण विश्वस्त छौं।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
