काठमाडौं : 'राजनीति उत्कृष्ट नीतिमध्ये एक हो,' रंगकर्मी अनुप बरालले महाभोजको परिचय दिँदै भन्छन्, 'जव भ्रष्ट सोचले राजनीतिलाई निर्देशित गर्छ त्यसले समाजको तस्विरलाई विद्रुप र विसंगत बनाउँछ । यसैको सजीव चित्रण हो, महाभोज ।’
मण्डला थियटर अनामनगरमा 'लाशमाथि महाभोज' नाटक चलिरहेको छ । हिन्दुस्तानी साहित्यकार मन्नु भण्डारीले चालिस वर्षअघि लेखेको यो नाटक नेपालको परिपेक्षमा आज पनि समय सान्दर्भिक छ । भदौ १४ गतेदेखि सुरु भएको यो नाटक अशोज १२ गतेसम्म मञ्चन हुन्छ । राजनीति, प्रहरी र मिडियाको कनेक्सनलाई चिरफार गर्न सफल छ नाटक ।
नाटकलाई एपिक शैलीमा प्रस्तुत गरेका छन् निर्देशक अनुप बरालले । एपिक शैलीको प्रयोगले नाटकमा विचारलाई प्रधानता दिन्छ । समाजको खास समस्या, गन्ने मान्ने र पहुचवालाले कसरी सिङ्गो गाउँलाई नै मुठ्ठीमा राख्न खोज्छन् ? भन्ने कुरालाई नाटमा देखाइएको छ ।
सितापुर घर भएको विसु एक रात पुलमुनि मृत भेटिन्छ । अनुसन्धानमा गएका प्रहरीले राजनीतिको चक्रव्युहमा परेर जनतामाथि दमन गरेको यथार्थलाई यहाँ देखाइएको छ । कन्चनपुरकी १३ वर्षीया बालिका निर्मला पन्तको हत्या भएको डेढवर्ष पुग्नै लाग्दा पनि हत्यारा अझै फेला परेका छैनन् । यस्तै विसुको हत्यालाई पनि प्रहरीले आत्महत्या हो भन्ने रिपोर्ट तयार पारेको छ नाटकमा । पुलिस अफिसर कसरी नेताको वरिपरी घुम्छन् र जनतालाई आफु अनुकुल बोल्न दवाव दिन्छन् भन्ने नाटकमा देखाइएको छ । आफ्नो दुनो सोझ्याउन र चुनावी नतिजा आफ्नो पोल्टामा पार्न नेताहरु कतिसम्म कुकृत्य गर्छन् भन्ने नाटकले प्रस्ट पारेको छ । स्वार्थका लागि जे पनि गर्ने नेता, पैसा र पद बढुवाका लागि झुठो फाइल तयार गर्ने प्रहरी र बिक्रीका लागि जे पनि लेख्ने पत्रिकाको आन्तरिक कनेक्सन पनि नाटकले चिरफार पार्छ ।
सीतापुर दलित र सीमान्तकृत मानिसको बसोबास भएको गाउँ हो । केही युवाहरु अन्यायको विरुद्धमा बोल्न थालेका छन् । सरकारले तोकेको न्युनतम ज्याला दिनुपर्छ भनेर उनीहरुले जमिन्दारसंग माग गरेका छन् । गाउँको जमिन्दार जुद्धबहादुरले राती सुतेका ९ जना गाउँलेहरुलाई आगो लगाएर हत्या गरेको छ । घटना गाउँमै सामसुङ पारिएको छ । दुईदिनसम्म प्रहरीस प्रशासनको नामनिशाना भेटिँदैन गाउँमा । निर्दोष गाउँलेहरु मारिएको यो घटनाले विसु, विनोद जस्ता युवाहरु आक्रोसित भएका छन् । उनीहरु घटनाको सत्य तथ्य बाहिर ल्याउन चाहन्छन् । केहि दिन पनि बिसु पनि मृत भेटिन्छ ।
नाटकमा खास घटना यति नै हो । तर घटनाका वरिपरि जोडिने परिघटना, दृष्य, संवादले नाटकलाई पुर्ण बनाएको छ । सहि काम गर्ने प्रहरी अफिसरलाई निलम्वन गरिएको छ । चाकडी गर्ने डिएसपी बढुवा भएको छ । राजनीतिमा कुटिल चाल चल्न खप्पिस अर्थमन्त्रि बनेको रमेशकै निर्देशनमा बिसुको हत्यामा निर्दोष विनोदलाई हत्यारा बनाइएको छ । प्रहरीको क्रुर यातनाले हिरासतमै उसको मृत्यु भएको छ । गरिवहरुको पक्षमा कानुनको धारा पनि प्रतिवादी बनेर कसरी यातना दिन्छन् भन्ने प्रस्ट पारिएको छ ।
निर्धन, गरिव तथा विपन्न वर्गलाई सदैव राजनीतिको गोटी बनाउने नेताहरुकै आन्तरिक धन्दालाई महाभोज नाटकले खुलस्त पारिदिएको छ । प्रहरी दमनले गाउँलेलाई कसरी आतंकित पार्छ र सत्य कुरा ढाकछोप हुन्छ नाटक हेरिसकेपछि छर्लङ्ग हुन्छ । विसुको लास नै अटलबहादुर नेताको राजनीतिको मुद्धा बनेको छ । रमेशको छोरा सिजापतिको विजयको कारण बनेको छ । विनोदको मृत्युको कारण पनि विसुको लास नै हो । नाटकको अन्त्यमा गरिने महाभोजको खुसियाली पनि विसुको लासबाटै प्राप्त भएको छ ।
मिडियाको प्रवृति, प्रभाव र असरलाई पनि नाटकले खोतल्ने प्रयास गरेको छ ।
आगोलागीको घटनामा गाउँलेका कुरा उचालेर लेख्ने मसान पत्रिका विसु घटनामा भने चुप बसेको छ । प्रहरी, राजनीति जस्तै अहिले फस्टाउँदै गएको विकृत पत्रकारितालाई पनि नाटकले उदाङ्गो बनाएको छ । पत्रिकाको पेज कसरी बन्छ, कस्ता मुद्धाले ठाउँ पाउँछ ? हेडलाइन, र सप्लिमेन्ट्री कसरी तयार हुन्छ ? प्रकाशकको बाध्यता, सोझो पत्रकारिताबाट पैसा कमाउन नसकिने यर्थाथको पनि चित्रण गरिएको छ । विज्ञापनको लोभ र सत्ताको चाकडीमा परेर पत्रिका प्रकाशक कसरी व्यापारी बन्छ नाटकले खोतलेको छ ।
नाटकमा करिव दूई दर्जन कलाकारको अभिनय छ । रमेश बुढाथोकी, राजन खतिवडा, सिर्जना सुव्वा, राज न्यौपाने, रन्जना ओली, विप्लव प्रतिक, बुद्धि तामाङ, दयाहाङ राई लगायत तीन पुस्ता भित्रका कलाकारहरुकै बेजोडको अभिनय छ नाटकमा । नाटकले बौद्धिक दर्शकको माग गर्छ । नाटक करिव दूई घण्टा लामो छ । नाटक सकिएपछि कलाकारसँगै दर्शक पनि थकित भएर निस्किन्छन् ।
नाटकका निर्देशकको दर्शकप्रति छुट्टै अपेक्षा छ । भन्छन्, 'नाटक हेरेर घर फर्कने दर्शकहरु भावनाको कैदी भएर होइन, मानशिक रुपमा अधिक शिक्षित भएर फर्किउन् भन्ने चाहना छ ।’ नाटकको बीचबीचमा मधुर संगीत बज्छ । कलाकारहरु घटना सुहाउँदो गीत गाउँदै बाहिरिन्छन् । यसले दर्शकलाई उर्जा दिन्छ । दर्शक तानेर राख्छ । संवाद, पृष्ठभुमिको संगीत, लाइटिङ, साजसज्जा र कलाकारको पहिरनले नाटकलाई जीवन्तता दिएको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
