कोरोना महामारीले बचतमा गिरावट
काठमाडौं : विश्वव्यापी फैलिएको कोरोना महामारीका कारण चालु आर्थिक वर्षमा कुल गार्हस्थ उत्पादनको अनुपातमा कुल राष्ट्रिय बचत घट्ने भएको छ । कोभिड–१९ ले नेपाल भित्रिने रेमिट्यान्स दरमा गिरावट आएपछि यो अनुपातमा कमी आउने अनुमान गरिएको छ ।
आर्थिक सर्वेक्षण २०७६-७७ अनुसार यो आर्थिक वर्षमा कुल गार्हस्थ उत्पादनको ४६ प्रतिशत पुग्ने अनुमान छ । २०७५-७६ मा कुल राष्ट्रिय बचत ४८.९ प्रतिशत थियो । पछिल्लो दश वर्षमा कुल गार्हस्थ उत्पादनसँग कुल राष्ट्रिय बचतको अनुपात ४३.४ प्रतिशत छ ।
कोभिड रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय उडानमा लगाएको रोकले पर्यटन आगमन र रेमिट्यान्समा आउनसक्ने कमीले कुल राष्ट्रिय बचत कम हुनेछ । आर्थिक वर्ष २०७५-७६ मा रेमिट्यान्सको वृद्धिदर उच्च रहेसँगै कुल राष्ट्रिय बचत वृद्धि भएको थियो । यो आर्थिक वर्षमा कुल राष्ट्रिय बचत १७ खर्ब ३३ अर्ब पुग्ने अनुमान छ । गत आवमा यो १६ खर्ब ९१ अर्ब थियो ।
चालु आवको फागुनसम्म रेमिट्यान्स आप्रवाह १.८ प्रतिशतले वृद्धि भए पनि चैतदेखि विश्वव्यापी लकडाउने वैदेशिक रोजगारी प्रभावित भएसँगै यसमा कमी आउने निश्चित छ । त्यस्तै कुल गार्हस्थ उत्पादनको अनुपातमा कुल गार्हस्थ बचत पनि घट्ने देखिन्छ । सर्वेक्षणले चालु आवमा कुल गार्हस्थ उत्पादनसँग यसको अनुपात १८.१ प्रतिशत पुग्ने अनुमान गरेको छ। गत आवमा यो अनुपात १८.९ प्रतिशत थियो ।
कुल गार्हस्थ उत्पादनमा उपभोग घटाएर कुल गार्हस्थ बचत गणना हुन्छ । उपभोग खर्च यसपाली ३० खर्ब ८५ अर्ब रुपैयाँ पुग्ने अनुमान छ । पोहोर यो २८ खर्ब दुई अर्ब मात्र थियो ।
लगानी र बचतको अन्तर घट्यो
विगतमा उच्च रहेको कुल गार्हस्थ बचत र लगानीको अन्तर यो आर्थिक वर्षमा कम हुने भएको छ । यो आर्थिक वर्षमा लगानी र बचतको अन्तरमा कमी आई ३२.१ प्रतिशत पुग्ने अनुमान छ । गत आवमा यो अन्तर ३७.६ प्रतिशत थियो ।
चालु आवमा कुल लगानीमा कमी आए पनि लगानीको तुलनमा कुल गार्हस्थ बचतमा वृद्धि भएकाले बचत र लगानीको अन्तर कम भएको हो । त्यस्तै कुल राष्ट्रिय आय र कुल लगानीबीचको अन्तर यसपाली पनि ऋणात्मक नै हुने देखिएको छ । गत आवमा ७.७ प्रतिशतले ऋणात्मक रहेको यो अन्तर चालु आवमा ४.२ प्रतिशत पुग्ने अनुमान छ । २०७३-७४ देखि निरन्तररुपमा यो ऋणात्मक रहँदै आएको छ।
तथ्यांक
कुल राष्ट्रिय बचत : १७ खर्ब ३३ अर्ब, पोहोर : १६ खर्ब ९१ अर्ब
कुल गार्हस्थ बचत : ६ खर्ब ८१ अर्ब, पोहोर : ६ खर्ब ५६ अर्ब
लगानी : १८ खर्ब ८९ अर्ब, पोहोर : १९ खर्ब ५६ अर्ब
कुल राष्ट्रिय खर्च योग्य आम्दानी : ४८ खर्ब १८ अर्ब, पोहोर : ४४ खर्ब ९६ अर्ब
उपभोग : ३० खर्ब ८५ अर्ब, पोहोर : २८ खर्ब दुई अर्ब