लकडाउनमा ७५ प्रतिशतले घट्यो मुक्तिनाथ मन्दिरको आम्दानी
जोमसोम: कोभिड नियन्त्रणका लागि सरकारले जारी गरेको लकडाउनका कारण मुस्ताङको प्रसिद्ध धार्मिक स्थल मुक्तिनाथ मन्दिरको आम्दानी ७५ प्रतिशतले घटेको छ ।
कोरोना कहरअघि सामान्य अवस्था भन्दा कोरोना कहरपछिको निरन्तर लकडाउनले मुक्तिनाथ विकास समितिको आम्दानी ७५ प्रतिशतले घट्न पुगेको बताइएको छ ।
हिन्दू तथा बौद्धमार्गीको साझा तिर्थस्थल मुक्तिनाथमा हरेक वर्ष लाखौँको संख्यामा स्वदेशी तथा विदेशी भक्तजनको घुइँचो लाग्ने गर्छ । मुक्तिनाथ दर्शनका लागि पुगेका स्वदेशी तथा विदेशी भक्तजनले मुक्तिनाथ मन्दिरमा भेटी चढाउनेदेखि मुक्तिनाथ विकास समितिले राखेको दानपेटीका बाकसमा र चन्दा संकलन काउन्टरमा आफ्नो गच्छ्य अनुसार चन्दा भेटीदान चढाउने गर्छन् ।
चालु आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा मुक्तिनाथ मन्दिरमा संकलन गरिएको मुक्तिनाथ विकास समितिको आम्दानी ४ करोड ९९ लाख ७२ हजार ६ सय रुपैयाँ मौज्याद रहेको जिल्ला प्रशासन कार्यालय मुस्ताङका लेखापाल गंगाबहादुर थापाले जानकारी दिए ।
उनका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा मुक्तिनाथ विकास समितिको कोषमा ४ करोड १२ लाख ४९ हजार ५ सय रहेकोमा आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा समितिको कोषमा ४ करोड ६९ लाख मौज्याद रहेको छ ।
कोरोना कहरअघि र कोरोना कहरपछिको अवस्थामा मुक्तिनाथ विकास समितिको आम्दानीमा गत वर्ष ५० प्रतिशत र चालु वर्ष ७५ प्रतिशतले घट्न पुगेको लेखापाल थापाले बताए । मुक्तिनाथ विकास समितिको आम्दानी आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ को अनुपातमा आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ सालमा ५२ लाख २१ हजार ६ सय र आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ सालमा ७७ लाख २४ हजार ९ सय रुपैयाँ आम्दानी घटेको लेखापाल थापाले उल्लेख गरे ।
कोरोना कहरअघि आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ सालमा मुक्तिनाथ विकास समितिको काउन्टरमा रसिद काटेको भेटी ७९ लाख ७६ हजार ४ सय ३३ रुपैयाँ जम्मा भएको थियो भने चन्दा बाकसमा २३ लाख २० हजार ९ सय ८८ रुपैयाँ जम्मा भएको थियो ।
रसिद र बाकस गरी सो वर्ष १ करोड २ लाख ९७ हजार ४ सय रुपैयाँ आम्दानी भएको थियो । कोरोना कहरपछिको आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ सालमा रसिद काटेको रकम ३१ लख ७८ हजार ८ सय १० रुपैयाँ र चन्दा बाकसमा १८ लाख ९७ हजार रुपैयाँ जम्मा भएको थियो । त्यस वर्ष समितिलाई दुबै गरी ५० लाख ७५ हजार ८ सय रुपैयाँ आम्दानी भएको थियो ।
यस्तै चालु वर्ष रसिद काटेका भेटी १५ लाख १२ हजार २ सय ४५ र चन्दा बाकसमा १० लाख ६० हजार ३ सय रुपैयाँ जम्मा भएको थियो । चालु वर्ष समितिलाई २५ लाख ७२ हजार ५ सय रुपैयाँ आम्दानी भएको मालपोत कार्यालय मुस्ताङले जनाएको छ ।
मुक्तिनाथ मन्दिरमा उठेको चन्दा भेटी बर्सेनी असार महिनामा एडिट हुने गर्छ । मुक्तिनाथामा भक्तजनबाट रसिद काटेको भेटी हप्तैपिच्छे त्यहा खटिएका कर्मचारी बैंकमा दाखिला गर्ने प्रचलन छ । विधान बमोजिम मुक्तिनाथ विकास समितिमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी अध्यक्ष र सदस्य सचिवमा मालपोत कार्यालयका प्रमुखसहित सरोकावाला निकायहरुलाई सदस्यमा राखिएको छ ।
सोमबार समितिकी अध्यक्ष प्रजिअ हिरादेवी पौडेलसहित समितिका सदस्य र मन्दिरमा कार्यरत आनी झुमाहरुको रोहबरमा सीसी क्यामेराको निगरानीमा चन्दा बाकसको आम्दानी गणना गरिएको लेखापाल थापाले जानकारी दिए ।
मुक्तिनाथ मन्दिरको संरक्षण तथा सम्वद्धनमा १ जना पूजारी, एक जना कार्यालय सहयोगी र २ जना सरसफाईकर्मी गरी कुल ४ जना कर्मचारी समितिले खटाएको छ । उनीहरुको तलबमा मासिक ६२ हजार खर्च हुने गर्छ । उनीहरुलाई दशैँ भत्ता स्वरुप थप एक महिनाको बोनसहित १३ महिनाको ८ लाख ६ हजार रकम खर्च हुने मालपोत कार्यालय मुस्ताङले जनाएको छ ।
यस्तै, मुक्तिनाथ विकास समितिले मुक्तिनाथ संरक्षण तथा व्यवस्थापनका लागि आवश्यकता र औचित्यताका आधारमा कोषको बजेट खर्च गर्ने गर्छ । समितिको कोषमा रहेको बजेटमा बैंकले केही रकम कर कट्टी गरेको लेखापाल थापाले जनाए । गत वर्ष मुक्तिनाथ विकास समितिको मौज्याद ४ करोड ६९ लाख ७२ हजारको बैंक ब्याज १ लाख ३५ हजार ८ सय कोषमा थपिएको थियो ।
मुक्तिनाथामा बर्सेनी उठ्ने चन्दा भेटीको अनुपातमा ठूलो रकम मन्दिरमा चढाइने गरिएको सो रकम मन्दिरमा कार्यरत आनीझुमाको खल्तीमा जाने गरेको एक स्थानीयले जानकारी दिए । मुक्तिनाथमा चढाइने भेटी एकद्धार प्रणालीबाट आर्थिक संकलन नहुँदा भक्तजनले मन्दिरमा चढाएको भेटीको सही सदपयोग हुन नसकेको ती स्थानीयले नाम नबताउने शर्तमा जानकारी दिए ।
"मुक्तिनाथ मन्दिर भित्र चढाइने पैसा, गरगहना मुख्य हकदार त्यहाँ कार्यरत आनीझुमाकै अधिनमा हुने हुदा अपेक्षा गरिए अनुसार मुक्तिनाथ विकास समितिको कोषको रकम वृद्धि हुन नसकेको हो" ती स्थानीयले बताए ।
मुक्तिनाथमा बर्सेनी लाखौँ भक्तजनले भेटीदान गर्ने भए पनि मुक्तिनाथ विकास समितिको कोष ४ वर्षको अनुपातमा उस्तै पाइएको छ । समितिले मुक्तिनाथको आंशिक मर्मतसम्भार गर्ने भए पनि मुक्तिनाथको विकासमा पर्यटन मन्त्रालय र पुरातत्व विभागले आर्थिक बजेट बिनियोजन गरी गुरुयोजना समेत अघि बढाइएको छ ।