विराटनगर : मोरङमा वन्यजन्तुको अवैध चोरी सिकारीमा प्रहरीकै मिलेमतो रहेको आशंका गरिएको छ । पहिचान खुल्दा पनि सिकारी पक्राउ नपरेपछि प्रहरीको भूमिका शंकास्पद एवं विवादास्पद देखिएको हो । वन्यजन्तुको चोरी सिकारी एवं तस्करीमा प्रहरीकै मिलेमतो रहेको आरोप लागेको छ । पछिल्लो समय मोरङका जंगलबाट वन्यजन्तुको चोरी सिकारी गर्ने समूहलाई प्रहरीले सहयोग गरिरहेको आशंका गरिएको हो ।
मोरङको कानेपोखरीको भुल्के–सुन्तली सामुदायिक वन क्षेत्रबाट गत फागुन ४ गते बिहान भरुवा बन्दुकलगायत बरामद भएको थियो । कानेपोखरी गाउँपालिका–६ सीताधापस्थित केशरबहादुर कार्कीको घरनजिकको माचभित्रबाट लोड गरिएको बन्दुक बरामद भएको हो । कार्कीको घरको खाटमा ३ वटा टर्च लाइट, खुकुरी, गाडीको ब्यारिङ र भरुवा बन्दुकमा लाग्ने अन्दाजी १ सय ग्राम बारुद फेला प¥यो । घरभित्र चार्ज गरिरहेको अवस्थामा २ वटा मोबाइल भेटिए । घरधनी कार्कीले उक्त मोबाइल आफ्नो नभएको बताए । केही व्यक्तिहरू आफ्नो घरभित्र प्रवेश गरेर बसेको कार्कीले स्वीकार गरेका छन् । उनी त्यतिबेलै पक्राउ परेका थिए ।
तर, प्रहरीको जोडबलमा सरकारी वकिल कार्यालयले उनलाई हाजिर जमानीमा छाडिदिएको पाइएको छ । घरमा कार्की र उनकी श्रीमती मात्रै बस्ने गरेको खुलेको छ । वन्यजन्तुको सिकार गरेको प्रमाण फेला नपरेकाले यस घटनालाई हातहतियार खरखजना मुद्दासँग जोडेर अनुसन्धान गरिएको प्रहरीको भनाइ छ ।
सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिको गस्ती टोलीले बन्दुकसहितका सामान फेला पारेर इलाका प्रहरी कार्यालय पथरीको जिम्मा लगाएको थियो । गस्ती टोलीलाई देख्नासाथ ४ जना व्यक्तिहरू कार्कीको घरभित्रबाट निस्किएर फरार भएको वन उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष भीमराज लिम्बूले बताए । घर र वरपर खोजतलास गर्दा वन्यजन्तुको चोरी सिकारीमा प्रयोग गरिँदै आएको बन्दुकसहितका सामान फेला परेको जानकारी उनले दिए ।
‘वन छेउकै घरमा वन्यजन्तुको चोरी सिकारी गर्नेहरू लुकेर बसेका रहेछन् । गस्ती देखेपछि उनीहरू भागे,’ लिम्बू भन्छन्, ‘खोजतलास गर्दा बन्दुकसहितका सामान फेला पारेर त्यतिबेलै प्रहरीलाई बुझाइयो । तर, प्रहरीको भूमिका नै शंकास्पद छ ।’ उनका अनुसार चोरी सिकारीमा संलग्नको पहिचान खुल्ने आधार बरामद भएको मोबाइल हो । तर, अहिलेसम्म पक्राउ नगर्नु आश्चर्यको विषय भएको लिम्बू बताउँछन् । त्यतिबेला चोरी सिकारी गर्ने समूहलाई भेटिन्छ कि भनेर व्यापक खोजी गर्दा पनि फेला पार्न नसकिएको उनले बताए ।
‘घटना भएको १ महिना हुन लाग्दासमेत सिकारीको पहिचान गरेर पक्राउ गर्नुपर्नेमा प्रहरीले चासो दिएन । अनुसन्धान गर्दैछौं र खोज्दैछौं भन्ने जवाफ मात्रै दिन्छ,’ उनी भन्छन्, ‘घटनाको अनुसन्धान प्रभावकारी देखिएन । न त अहिलेसम्म सिकारी नै पक्राउ परे ।’ उनका अनुसार वन्यजन्तुको चोरी सिकारीमा संलग्नले वन छेउको घरलाई आश्रयस्थल बनाउने गरेको सूचना केही समयदेखि आइरहेको थियो ।
‘सिकार खेल्न आउनेहरू कार्कीको घरमा नियमितजस्तो बस्दा रहेछन् । वन्यजन्तुको चहलपहललाई ध्यान दिएर सिकार गर्न निस्किने गरेको पाइयो । बँदेल, मृगलगायतका वन्यजन्तुको सिकार गरेपछि त्यही घरमा मासु बाँडफाँट गर्ने गरेको पनि थाहा भयो,’ अध्यक्ष लिम्बू भन्छन्, ‘पछिल्लो समय वन क्षेत्रमा वन्यजन्तुको अवैध चोरी सिकारी गर्ने समूह सक्रिय छ । तर, पक्राउ भने पर्दैनन् । यसमा प्रहरीको मिलेमतो हुनसक्ने देखिन्छ ।’ उनका अनुसार प्रहरीकै मिलेमतोमा चोरी सिकारी व्यापक भइरहेको जनगुनासो आउने गरेको छ ।
चोरी सिकारी रोक्नैपर्छ भनेर उपभोक्ता समिति सक्रिय हुँदासमेत प्रहरीलगायतका निकायबाट साथ नपाउने गरिएको गुनासो लिम्बूको छ । ‘सिकारी खोज्न आग्रह गर्दा प्रहरीले उल्टै तेल (इन्धन) र खाजा माग्छन् । बसेको ठाउँ पत्ता लगाएर जाँदा पनि भेटिँदैन,’ उनले भने, ‘सूचना चुहिँदो रहेछ । मान्छे पक्राउ गर्न जाँदा प्रहरीले नै भगाइदिन्छन् भन्ने सुनिन्छ ।’
यस घटनामा सुरुदेखि नै प्रहरीको भूमिका शंकास्पद देखिएको थियो । इलाका प्रहरी कार्यालय पथरीका प्रमुख डीएसपी गणेश श्रेष्ठ त्यतिबेला बिदामा थिए । इन्सपेक्टर सुशील पाण्डे निमित्तको जिम्मेवारीमा थिए । घटनाको अनुसन्धानका लागि इन्सपेक्टर ब्रह्मदेव साहलाई अनुसन्धान अधिकृत तोकिएको थियो । साह नेतृत्वको टोलीले घटनास्थलमै पुगेर बन्दुकलगायतका सामान बरामद गरेको हो ।
प्रहरीले त्यतिबेला यो कुरालाई गोप्य राख्ने प्रयास ग¥यो । इन्सपेक्टर पाण्डेले केही हैन भनेर टार्ने प्रयास गरेका थिए । अहिलेसम्म सिकारी पक्राउ नपरेपछि इन्सपेक्टर पाण्डे र साहको भूमिका एवं कामकारबाहीमाथि प्रश्न उठेको छ ।
पाण्डेले चोरी सिकारीमा संलग्नमध्ये हालसम्म १ जनाको पहिचान खुलेको बताए । ‘पहिचान खुलेका व्यक्ति लेटाङका रमेश मगर हुन्,’ प्रहरी स्रोतले भन्यो, ‘बरामद भएकोमध्ये एउटा मोबाइल उनकै हो ।’ वन्यजन्तु ‘सुटर’ भनेर चिनिने मगर भारततिर भागेकाले पक्राउ गर्न नसकिएको पाण्डेले बताए । ‘खोजी गरिरहेका छौं पक्राउ गर्न सकिएको छैन,’ उनले भने ।
‘२ वटा मोबाइल अलगअलग व्यक्तिको हो भन्ने थाहा भइसकेको छ । तर, अहिलेसम्म १ जनाको मात्रै पहिचान खुल्यो भन्नु नै शंकास्पद छ,’ उपभोक्ता समिति एक सदस्य भन्छन्, ‘मिलेमतो भएकाले प्रहरीले अरु व्यक्तिका बारेमा खुलाउन नचाहेको हो ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
