नेपालको संविधानको धारा ३५ मा प्रत्येक नागरिकलाई स्वास्थ्य सेवामा समान पहुँचको हक हुने उल्लेख छ । तर, नेपाली नागरिकलाई कुनै कुराको सबैभन्दा ठूलो दुःख छ भने त्यो स्वास्थ्यकै हो । बिरामी परेर अस्पताल पुग्दा उपचार पाइन्नभन्दा पनि हुन्छ । पाउन मुस्किल छ । अस्पतालहरू नभएका होइनन् । तर, सेवा गतिलो छैन । अस्पताल चाहे सरकारी वा निजी सबैतिर बिरामीहरूको उत्तिकै भीड हुन्छ । खुट्टा राख्ने ठाउँ नहुने गरी लागेको भीडबाट सेवा लिन जोकोहीलाई मुस्किल हुन्छ । सरकारी अस्पतालहरूमा उपचारका लागि बिहान उज्यालो नहुँदै लाइन लाग्नुपर्छ र दिनभरिमा पनि लाइनको लाइनमा लाग्दालाग्दै बिरामी झनै बिरामी हुने अवस्था छ । यो विषय संसद्मा हालै केही सांसद पनि उठाए । जुन ढंगले जनप्रतिनिधिले कुरा उठाए, जति विषय संवेदनशील हो, त्यसको सम्बोधन पनि उत्तिकै संवेदनशीलताका साथ गर्न जरुरी छ ।
अस्पताल र उपचार केन्द्रकै कुरा गर्ने हो भने लिच्छविकालमा अंशुबर्माकै पालामा आरोग्यशाला खुलेको थियो नेपालमा । राणाका पालामा आधुनिक चिकित्सा भित्रियो । तर, जनशक्तिका लागि भने छिमेकी भारतको भर पर्नु परेको थियो । अहिले त कम्तीमा सरकारले प्रत्येक पालिकामा आधारभूत अस्पतालको निर्माण अघि बढाएको छ । सहर बजारमा अस्पतालहरूको संख्या कमी छैन । केवल भएका अस्पतालहरूमा जनशक्ति र सेवा सुविधाको अभावचाहिँ छ । मेडिकल काउन्सिलमा दर्ता भएका चिकित्सकको संख्या ३२ हजारभन्दा बेसी छ । विशेषज्ञमात्रै १० हजारभन्दा बढी छन् । तर, तिनको समान वितरण वा व्यवस्थापन भएको छैन । विशेषज्ञ सेवा मूल सहरहरूमा केन्द्रित छ । साना सहरहरू विशेषज्ञविहीन छन् ।
सरकार छात्रवृत्तिमा चिकित्साशास्त्र पढाउँछ । दुई वर्ष नेपालकै स्वास्थ्य संस्थाको सेवामा पनि लगाउँछ । तर, छात्रवृत्तिमा पढेर केही समय सेवा गरेर पनि दक्ष जनशक्ति बिदेसिन्छन् । कारण सरकारी सेवामा भएको दरबन्दी पनि पूर्ति गर्न सरकार असक्षम छ । दरबन्दी थप्ने त परै । पछिल्लो समय चिकित्साशास्त्रमा स्नातक तहका पढाइ गराउने कलेज झनै थपेको छ सरकारले । तर, त्यसका उपत्पादनको उचित व्यवस्थापनका लागि कुनै नीति छैन । अर्काेतिर सरकारले सबैभन्दा कमजोरी गरेको भनेको स्वास्थ्य क्षेत्रका लागि बजेटमा कन्जुस्याइँ हो । जसकै कारण स्वास्थ्य संस्थाको सेवा कमजोर छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले बजेटको १० प्रतिशत स्वास्थ्यमा चाहिन्छ भन्छ तर नेपालमा त्यसको आधा पनि हुँदैन । अनि कसरी हुन्छ स्वास्थ्य सेवा गतिलो । अस्पतालकै मुख नहेरी मर्ने दिन गए पनि अस्पताल पुगेर पनि उपचार नपाउने दिन बाँकी नै छन् । यो रोगको उपचार जरुरी छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
