धार्मिक पर्यटकका लागि नेपाल आउनेको संख्या बढ्दै

काठमाडौं: नेपालमा पछिल्लो समय धार्मिक पर्यटकको संख्या बढ्न थालेको छ । नेपालमा आउने विदेशी पर्यटक मध्ये वार्षिक दुईदेखि साढे दुई लाख पर्यटकको रुचि धार्मिक पर्यटनमा हुने गरेको पाइएको छ । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको नेपालको पर्यटकीय तथ्यांक २०१५ मा धार्मिक पर्यटकको चाप नेपालमा हरेक वर्ष बढ्दै गएको उल्लेख छ ।

मन्त्रालयका अनुसार नेपालको प्रमुख धार्मिक आस्थाको केन्द्र पशुपति आउने पर्यटक सबैभन्दा बढी हुने गरेका छन् । धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्यको पहिलो रोजाइ पनि पशुपतिनाथ नै रहेको मन्त्रालयको भनाइ छ । सरकारले धार्मिक पर्यटकलाई प्राथमिकता दिन सुरु गरेको र धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य पनि पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्र हुन थालेकोले यसतर्फ पर्यटक बढ्न थालेको मन्त्रालयले जनाएको छ ।

गत वर्षको भूकम्प र आपूर्तिको असहजताले आर्थिक क्षेत्रमै नकारात्मक असर परेको छ । यसमध्ये पर्यटन क्षेत्र पनि सबैभन्दा बढी प्रभावित हुने अर्थतन्त्रको एउटा पाटो बनेको छ । भूकम्पका कारण सन् २०१५ मा नेपाल आउने विदेशी पर्यटक वार्षिक तथ्यांकबाट पाँच लाखमा सीमित हुन पुगेको छ । यस अघि वार्षिक करिब आठ लाख पर्यटक नेपाल आउने गरेका थिए ।

नेपालमा धार्मिक पर्यटकीय गतिविधिका लागि आइपुग्ने पर्यटक पशुपति क्षेत्र बाहेक नै करिब एक लाख पुग्न थालेका छन् । पशुपति क्षेत्र धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्यको सबैभन्दा पहिलो र पर्यटकीय रोजाइको क्षेत्रसमेत हुने गरेको छ । यो क्षेत्रमा सन् २०१५ मा ७८ हजार विदेशी पर्यटक पुगेका छन् । सन् २०१४ मा पशुपति क्षेत्रमा मात्रै एक लाख ६६ हजार पर्यटक पुगेका थिए । यो वर्ष समग्रमा धार्मिक पर्यटकको संख्या दुई लाख ६५ हजार छ ।

नेपालमा आउने विदेशी पर्यटकले धार्मिक विमानस्थलबाट प्रवेश गर्दै धार्मिक रुचि राख्ने पर्यटक वार्षिक रूपमा नै करिब एक लाख पुग्न थालेका छन् । पशुपति क्षेत्र पनि धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्य भएकोले यो क्षेत्रसमेत जोड्दा बर्सेनि साढे दुई लाखभन्दा बढी धार्मिक पर्यटक नेपाल भित्रिरहेका छन् ।

विगत पाँच वर्षमा नेपालमा आउने धार्मिक पर्यटकको वृद्धिदर निकै सकारात्मक रहेको पशुपति क्षेत्र विकास कोषले जानकारी दिएको छ । पछिल्लो सयम नेपाल आउने विदेशी पर्यटक मध्ये सबैभन्दा बढी भारतीय र चिनियाँ छन् । यीमध्ये अधिकांश पशुपति पुग्ने गरेको कोषको भनाइ छ । विकास कोषको तथ्यांक अनुसार सन् २०११ मा जम्मा एक लाख ४३ हजार पर्यटकले पशुपति क्षेत्रको भ्रमण गरेका थिए । सन् २०१४ मा यो संख्या एक लाख ६६ हजार पुगेको देखिएको छ ।

पशुपति क्षेत्र प्रवेश गर्ने हरेक विदेशीले एक हजार रुपैयाँ शुल्क तिर्नुपर्ने व्यवस्था छ । सोही शुल्क तिरेका आधारमा सन् २०१५ मा पशुपति क्षेत्र विकास कोषले पर्यटक प्रवेश गरेवापतको शुल्क पनि सात करोड ८६ लाख ८० हजार रुपैयाँ संकलन गरेको कोषले जानकारी दिएको छ ।

कोषका अनुसार यस्तो शुल्क अघिल्लो वर्ष १६ करोड ६१ लाख रुपैयाँ थियो । पर्यटक प्रवेशबाट मात्रै पनि कोषले निकै राम्रो आम्दानी गरेको देखिएको छ । समग्र धार्मिक पर्यटकको खर्च भने सरकारले संकलन गर्न सकेको छैन ।

सरकारले बुद्धिष्ट सर्किटसँग जोडेर हिन्दू सर्किटलाई प्रवद्र्धन गर्न सके अझै धार्मिक पर्यटक बढ्ने पर्यटन व्यवसायी बताउँछन् । नेपालमा बुद्ध र हिन्दू सर्किट दुवै क्षेत्र धार्मिक पर्यटनका लागि उपयुक्त माध्यम हुन् । नेपाललाई धार्मिक पर्यटकीय गन्तव्यको अस्तित्व दिलाउन र पर्यटकीय प्रवद्र्धन सरकारी प्राथमिकतामा पर्न सके यो क्षेत्रको पनि विकास हुने नेपाल पर्यटन बोर्डको भनाइ छ ।

बोर्डले कुनै एक क्षेत्रलाई केन्द्रित नगरी समग्र नेपालक प्रवद्र्धन गर्ने गरेको छ । पर्यटन व्यवसायीले धार्मिक पर्यटन प्रवद्र्धनको प्याकेज बनाएर प्रवद्र्धन गर्न सके अझै यो क्षेत्रले गति लिन सक्ने बोर्डका एक अधिकारी बताउँछन् ।