कोरियाले कामदार फिर्ता पठाउने समय तोक्यो

काठमाडौं: कोरियाले गैरकानुनी बसेका नेपाली कामदारलाई आगामी सेप्टेम्बरसम्ममा स्वदेश फर्किन समय दिएको छ । अवैध कामदारको संख्या ह्वात्तै बढ्न थालेपछि कोरियाले नयाँ रणनीति अख्तियार गरेको हो । सेप्टेम्बरसम्म फर्किने अवैध कामदारलाई पुनः कोरिया जान पाउने छुटसमेत दिइएको छ ।

यसअघि अवैध कामदारलाई फेरि कोरिया छिर्न बन्देज गरिएको थियो । फेरि जान पाउने सुविधा दिएपछि गैरकानुनी हिसाबले बसेका कामदार आफ्नो देशमा सहजै फिर्ता हुने कोरियाको बुझाइ छ । दक्षिण कोरियाले अवैध कामदारलाई दिएको नयाँ सुविधाबारे नेपाललाई गत बुधबार जानकारी दिएको हो । अब कोरियामा गैरकानुनी रूपमा बसिरहेका नेपाली कामदार फर्किएर केही समय नेपालमा बसेपछि फेरि त्यहाँ जान पाउनेछन् । नयाँ कामदारसरह परीक्षामा सामेल भई सबै प्रक्रिया पूरा गरेर जान पाउने बाटो खुला भएको हो ।

कोरियाले वैधानिक प्रक्रियाबाट फर्किएका कामदारलाई कम्प्युटरमा आधारित विशेष परीक्षा (सीबीटी) लिएर फास्ट ट्रयाक प्रक्रियाबाट पुनः लिने गरेको छ । अवैध कामदारले यो फास्ट ट्र्याक विधि प्रयोग गर्न पाउने वा नपाउने भन्नेमा चाहिँ कोरियाले अहिलेसम्म कुनै औपचारिक जानकारी गराएको छैन ।

हाल कोरियामा एक हजारभन्दा बढी नेपाली कामदार गैरकानुनीरूपमा बसिरहेका छन् । चार वर्ष १० महिनाभन्दा बढी बस्ने बित्तिकै स्वतः गैरकानुनी हुने प्रावधान छ । चार वर्ष १० महिना बितेपछि कोरियाको कानुन तथा मानव अधिकारका विभिन्न प्रावधानअनुसार विदेशी कामदारलाई त्यहीँको नागरिकसरह सेवा सुविधा दिनुपर्ने भएकाले कोरियाले यसमा विशेष कडाइ गर्दै आएको छ ।

ईपीएस कोरिया शाखाका प्रमुख डिल्ली बास्तोलाले आगामी सेप्टेम्बरभित्र फर्किने गैरकानुनी कामदारलाई कोरियाले प्रक्रिया पूरा गरेर फेरि फर्किने अवसर दिएको बताए । ‘बुधबार कोरियाले अनौपचारिकरूपमा यमे जानकारी गराएको छ ।

‘सेप्टेम्बरसम्म फिर्ता हुनेलाई अब अवैधको सूचीमा राखिनेछैन', उनले भने । कोरियाले गएको अप्रिलदेखि सेप्टेम्बरबीचमा फर्किनेलाई फेरि दोहोर्‌याएर जान पाउने सुविधा दिएको हो । अप्रिलदेखि फिर्ता हुनेले यो सुविधा पाउने भए पनि कोरियाले भने अहिले आएरमात्र यस्तो खुलासा गरेको हो ।

कोरियाले नेपालसहित ईपीएस प्रणालीबाट कामदार लिने १६ वटै मुलुकका अवैध कामदारलाई घर फिर्ती सुविधा दिएको हो । तोकिएको समयमा फिर्ता हुनेलाई गैरकानुनीको रेकर्डमा नराख्ने कोरियाले जानकारी दिएको छ । कोरियामा सबैभन्दा धेरै चिनियाँ अवैध कामदार छन् । अवैधरूपमा बस्ने चिनियाँ कामदारको संख्या ६० हजारभन्दा बढी भएको अनुमान छ । कोरियामा काम गर्न गएका चिनियाँ कामदारको संख्या पनि निकै ठूलो छ ।

नेपाल सरकारले दुई वर्षअघि कोरिया सरकारसँग अवैध कामदार स्वतस्फूर्त रूपमा फिर्ता भएमा नकारात्मक सूचीबाट हटाएर फेरि जान पाउने व्यवस्था गर्न माग गरेको थियो । सोही मागलाई दुई वर्षपछि कोरियाले पूरा गरिदिएको हो । नेपालले तोकिएको अवधि पूरा गरी फिर्ता हुन कामदारलाई बारम्बार अनुरोध गर्दै आएको छ । फर्किएका कामदारलाई विभिन्न सीपमूलक तालिम दिने योजना बनाएपछि अहिलेसम्म कार्यान्वयन हुन भने सकेको छैन ।

अब कोरियामा गैरकानुनीरूपमा बसिरहेका नेपाली कामदार फर्किएर केही समय नेपालमा बसेपछि फेरि त्यहाँ जान पाउनेछन् । नयाँ कामदारसरह परीक्षामा सामेल भई सबै प्रक्रिया पूरा गरेर जान पाउने बाटो खुला भएको हो ।

दक्षिण कोरिया नेपाली कामदारका लागि रोजगारीको आकर्षक गन्तव्य मुलुक हो । एकपटक काम गरेर वैधरूपमा फर्किएकालाई फेरि पठाउन प्रत्येक तीन महिनामा सीबीटी परीक्षा लिने चलन छ । फर्किएकालाई प्राथमिकता दिँदा एकातिर अनुभवी कामदार पाइने भयो भने अर्कोतिर गैरकानुनी घटाउनसहयोग पुग्ने कोरियाको विश्वास छ ।

काम गरेर फर्किएको व्यक्तिले नेपालमा ६ महिना बसेपछि पुनः कोरिया जान आवेदन दिन सक्छ । फर्किएका व्यक्ति फेरि जान पाउने भएपछि अवैध बस्नुको सट्टा नेपाल आउने र ६ महिनापछि पुनः जान कोशिस गर्ने रोजगारदाताको बुझाइ छ । हालसम्म ईपीएस प्रणालीबाट कोरिया गएका ६ हजार नेपाली कामदार फर्किसकेका छन् ।

यसमध्ये कतिपय फेरि दोहोर्‌याएर कोरिया गइसकेका छन् । कोरियाले गैरकानुनी कामदारको संख्या बढेपछि बारम्बार गम्भीर चासो व्यक्त गर्दैआएको छ । अवैधको संख्या नघटाए नेपाली कामदार कटौती गर्ने चेतावनीसमेत दिइएको छ । गत वर्षको भूकम्पपछि कोरियामा अवैध बस्ने नेपालीको संख्या बढ्दो क्रममा छ । गैरकानुनी बस्नेको संख्या पाँच प्रतिशत नाघेपछि कोरियाले गम्भीर चेतावनी दिने गर्छ ।

कोरिया वैदेशिक रोजगारीको आकर्षक गन्तव्य मुलुक हो । त्यहाँ हाल ३१ हजार नेपालीले काम गरिरहेका छन् । उद्योग, उत्पादन तथा कृषि क्षेत्रमा नेपालीले काम पाएका छन् । जाने बित्तिकै प्रशिक्षार्थी कामदारले न्यूनतम एक लाख ३० हजार कमाई गर्न सक्ने भएकाले त्यहाँको आकर्षण अधिक छ । हालैमात्र कोरियाले न्यूनतम तलब वृद्धि गरेको हो । उच्चशिक्षा हासिल गरेका, जागिरे अनि व्यापारव्यवसाय गरेर बसेकासमेत कोरिया जान इच्छुक देखिएका छन् ।