मोबाइल बजारमा चिनियाँ ब्रान्ड

काठमाडौं: मोबाइलको नेपाली बजार अकासिएको छ । यसको प्रमुख कारण चिनियाँ ब्रान्डको सहज उपलब्धता र सहुलियत मूल्य पनि हो । जुन रूपमा पछिल्लो समय नेपाली बजारमा चिनियाँ ब्रान्ड भित्रिरहेको छ त्यसले नेपालको मोबाइल बजारलाई नै चाइनामय बनाइरहेको छ ।

यसले ग्राहकलाई रोजीछाडीको अवस्था त सिर्जना गरेकै छ, साथै बजारमा चिनियाँ ब्रान्डबीच नै प्रतिस्पर्धाको माहोल पनि बनाएको छ । अवस्य पनि सामसुङ नेपाली बजारका साथै अन्तर्राष्ट्रिय मोबाइल बजारको हिरो हो । उसले नेपाली मोबाइल बजारको आधा भाग नै ओगटेको छ र बाँकी आधा भागमा चिनियाँ ब्रान्डका साथै अन्य अन्तर्राष्ट्रिय ब्रान्डको उपस्थिति छ ।

नेपाली बजारमा मात्र नभएर विश्वव्यापारमा चिनियाँ ब्रान्डले बिस्तारै आफ्नो प्रभाव बढाउँदै लगेका छन् । विश्व मोबाइल बजारमा पनि सामसुङ र एप्पलपछि चिनियाँ ब्रान्ड हुवावे, ओप्पो र साओमी छन् भने बिक्री हुने प्रमुख १० स्मार्टफोनमध्ये धेरैजसो चिनियाँ ब्रान्डकै छन् । अहिले नेपालको कुल मोबाइल बजारमध्ये झन्डै ४० प्रतिशत चिनियाँ ब्रान्डले ओगटेको व्यापारीको भनाइ छ ।

संख्यात्मक रूपमा हेर्ने हो भने त नेपालको मोबाइल बजारमा चाइनिज ब्रान्ड नम्बर वानमा नै रहेको छ । नेपालमा ५० जति ब्रान्डले स्मार्टफोन बिक्री गरिरहेका छन्, जसमध्ये एकदर्जन चिनियाँ ब्रान्ड नै छन् । मार्केट सेयरको आधारमा पनि सामसुङपछि नेपाली बजारमा चाइनिज ब्रान्डको उपस्थिति छ । अहिलेको नेपालको मोबाइल बजारलाई हेर्ने हो भने सामसुङपछि बजारमा हुवावे छ ।

हुवावे मोबाइलका बजार व्यवस्थापक सुमित प्रधानांगका अनुसार अहिले हुवावेको २० प्रतिशत मार्केट हिस्सा छ । त्यसपछि जियोनी र साओमीको बजार छ । ओप्पो, मेजु, जेडटीई भर्खरै नेपाली बजारमा भित्रिएका ब्रान्ड हुन् । यूएमआई र एचटीसी भित्रिने तयारीमा छन् भने जोपो, लेटिभीजस्ता ब्रान्ड पनि नेपाली बजारमा उपस्थितिका लागि अवसर खोजिरहेका छन् ।

व्यापार तथा निकासी प्रवद्र्धन केन्द्रको आव २०७२÷७३ को तथ्यांकअनुसार नेपालमा चीन, भारत, दक्षिण कोरिया, भियतनाम, हङकङ, स्पेनलगायत ६१ देशबाट मोबाइल आयात हुने गरेको छ । नेपालमा आयात भएका ४९ लाख ९० हजार मोबाइल सेटमध्य ९० प्रतिशत हिस्सा चीनको छ । मूल्यका आधारमा चीनबाट आउने मोबाइलले ७६ प्रतिशत ओगटेको छ । चीनबाट मात्र १३ अर्ब ९२ करोडको मोबाइल गत आवमा भित्रिएको निर्देशक खनालले बताए । यो तथ्यांकले नेपालमा चिनियाँ मोबाइलको प्रभुत्वलाई दर्शाएको छ ।

हुवावे मोबाइलका बजार व्यवस्थापक प्रधानांगका अनुसार यस्तो अवस्था आएको चाइनिज ब्रान्ड अब चाइनिज नरहेर हो । यसको अर्थ ग्राहकमा चिनियाँ ब्रान्डप्रतिको नकारात्मक सोचको अन्त्य भएको छ । उनका अनुसार पछिल्लो समय चिनियाँ स्मार्टफोन गुणस्तरीयका साथै सहुलियत मूल्यमा बजारमा आएकाले पनि चिनियाँ ब्रान्डलाई बजार लिन सहज भएको छ ।

यसरी चिनियाँ ब्रान्डका मोबाइल बजारमा भित्रिरहँदा सबैले नेपालमा आफ्नो स्थान बनाउन सक्छन् भन्ने छैन । सोओमी स्मार्टफोनका रिजनल म्यानेजर अभिषेक सिंहका अनुसार चिनियाँ ब्रान्ड आफ्नो उपस्थिति जनाउने क्रममा अहिले विश्व बजारमा प्रवेश गरिरहेका छन् । नेपालमा पनि त्यसैको प्रतिफल हो । यहाँ आएका सबै ब्रान्डले आफ्नो स्थान बनाउन सक्दैनन् ।

मार्केटिङमात्र मोबाइलको व्यापारका लागि ठूलो कुरो होइन, त्यसका लागि उत्पादन गुणस्तरीय हुनुका साथै आकर्षक पनि हुन जरुरी हुन्छ । एकपटक किनेर फेरि पनि त्यही कम्पनीको फोन किन्न बाध्य नगराउन्जेल नेपालमा कुनै कम्पनीले आफ्नो स्थान बनाउन सक्नेछैनन् । 'त्यसैले नेपाली बजारमा अहिलेको अवस्थासम्म केही ब्रान्डबाहेक सबैललाई डर रहेको छ', प्रधानांगले थपे । नेपालमा चिनियाँ ब्रान्डबीच नै अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा छ । ९० प्रतिशत ग्राहकले मोबाइलबारे बुझेर भन्दा पनि लहैलहैमा लागेर किन्ने गरेकाले यस्तो अवस्था आएको हो ।

युविक्युटी प्रालिका जनरल म्यानेजर अनमित्र शर्माका अनुसार नेपालमा अहिले चिनियाँ ब्रान्डबीच चर्को प्रतिस्पर्धा छ । विशेष गरी गुणस्तरीयतामा चिनियाँ ब्रान्डबीच प्रतिस्पर्धा छ । नेपालमा भएका सबै चिनियाँ ब्रान्डसँग सबै रेन्जका स्मार्टफोन छैनन् । हुवावे र जियोनीले सबै रेन्जका स्मार्टफोन ल्याएका छन् भने अन्य ब्रान्डले सीमित सेग्मेन्टमा स्मार्टफोन ल्याएका छन् ।

बजारमा ल्याइएका सेग्मेन्टमा कम्पनीले आफ्नो उत्पादनलाई प्रयोग गरिएको प्रविधि, गुणस्तर र मूल्यका आधारमा उत्कृष्ट तुल्याउने कोसिस गरिरहेका छन् । शर्माका अनुसार जसले सहुलियत दाममा गुणस्तरीय उत्पादन ग्राहकलाई दिन सकेका छन्, उनीहरूले नेपाली ग्राहकलाई तान्न सकेका छन् । तर, बजारमा कतिपय यस्ता ब्रान्डका चिनियाँ स्मार्टफोन पनि आएका छन् जुन अन्यत्रको बजारमा असफल भइसकेका छन् । यसले चिनियाँ ब्रान्डको बजारका साथै ग्राहकमा समेत नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्ने खतरा छ ।