मन्त्रीज्यू ! मेरो लासको मूल्य कति हो ?

'तिम्रो रगत रगत रे हाम्रो रगत पानी
नालीको कीरा हो र हाम्रो जिन्दगानी ? '

यतिखेर माथिको गीतको गेडाले खुबै सताइरहेको छ । यो गीत अझ राम्ररी मिलेको छैन सायद । नमिले पनि यसमा अभिव्यक्त भाव हाम्रो नियति हुन पुगेको छ । देशमा तरकारीवालीको तस्बिर भइरल भएको छ । क्यान्सरवाली सुजु दिदीको क्यान्सरले पनि काठमाडौंको पारो चढेको छ । सायद यसले धेरैको प्रेसर पनि बढेको छ । लोकमानमय भएको छ लोकतन्त्र । यस्तो बेलामा एउटा निमुखा, टुहुरो र झारपात नेपालीको कुरा गौण हुन पनि सक्छ ।

या यस्ता कुराहरू महत्त्वहीन हुन पनि सक्छन् । सुजु दिज्युलाई क्यान्सरको उपचारका लागि मन्त्री/प्रधानमन्त्रीज्यूले सहयोग रकम ५० लाख उपलब्ध गराउने निर्णय गर्नुभन्दा केही दिन अघि अर्थात् कात्तिक १९ गते शुक्रबारको दिन थियो त्यो । भक्तपुर क्यान्सर अस्पतालको बेड नं २०३ । आँसुले टल्केका एक जोर आँखा । कपाल झरेको एक थान खप्पर ।

ख्याउटे अनुहार । हातभरि स्लानइनका तार र घुँडामा लोहोरो जत्रो मासुको डल्लो । यस्तै अवस्था थियो महेश बस्नेतको । उसका आँखामा चिन्तै चिन्ताका रेखा दौडिरहेका थिए । भविष्यको चिन्ता । पढाइको चिन्ता । आमाको चिन्ता । भाइको चिन्ता । सबैभन्दा ठूलो आफ्नै उपचारको चिन्ता । कक्षा १० मा अध्ययनरत मेरो एउटा ज्ञानी विद्यार्थी महेश बस्नेत क्यान्सर लागेर अस्पतालको बेडमा लडिरहेको कुरा सुनेर भेट्न पुगेको थिएँ म । ऊ केमोथेरापीको डोजले शिथिल, जीर्ण र दर्दनाक देखिन्थ्यो । महेशका बारेमा मलाई थप कुरा जान्न मन लाग्यो । ऊ पनि दुःख बाँड्ने कोही खोजिरहेको थियो सायद ।

यस्तो थियो महेशको कथाः

हाम्रो घर दोलखाको चरीकोटमा हो । कुरा २०६१ साल फागुन १६ गतेको हो । म पाँच वर्षको थिएँ । घरमा ज्यादै नराम्रो खबर आयो । बुबा बारामा अवस्थित अमलेखगन्जको प्रहरी शिक्षालयमा कार्यरत हुनुहुन्थ्यो । माओवादी आक्रमणमा परी बुवाको मृत्यु भएछ । तीन वर्षको भाइ र म टुहुरा भयौं । आमाको सिउँदो लुटियो । बाबाको याद आउँदा हामी धेरै रुन्थ्यौं । आमाले हामीलाई धेरै सम्झाउनु हुन्थ्यो । अलि ठुलो हुँदै गएपछि कहिलेकाहीँ आमाले सान्त्वना दिने क्रममा भन्नुहुन्थ्यो-'धेरै पढेर बाबाको सपना अब तिमीले पूरा गर्नुपर्छ ।' तर पढ्ने कसरी ?

सायद हाम्रो आर्थिक अवस्था ज्यादै नाजुक थियो । यसबीचमा ममीले गर्नुभएको दुःखको हामीलाई राम्रै अन्दाज छ । ममीले के गर्नु भएन हाम्रा लागि ? गिटी कुट्नुभयो । इँटा बोक्नु भयो । बालुवा चाल्नु भयो । प्लास्टर गर्ने ठाउँमा मसला घोल्ने काम गर्नुभयो । गाडामा तरकारी बेच्नेदेखि निजी अफिसमा झाडु लगाउने कामसम्म गर्नुभयो । ममीले यी सबै काम हामीलाई हुर्काउन र पढाउनका लागि गर्नुभएको थियो । यस्तो दुःख गरेर ममीले मलाई कक्षा १० र भाइलाई कक्षा ८ मा पुर्‌याउनु भयो ।

यसै वर्ष म १० कक्षामा पुगेँ । आगामी चैत महिनामा हुने एसएलसी परीक्षाका लागि सुरुदेखि नै म मेहनत गरिरहेको थिएँ । असारको १५, १६ गतेदेखि मेरो देब्रे घुँडामा पीडा महसुस भयो । सानो डल्लो दुख्दै र बढ्दै गयो । साउन महिना लाग्दा नलाग्दै हामी जचाउन गयौं । सबै रिपोर्ट हेरेपछि डाक्टरले ममीलाई अलि पर बोलाउनुभयो । डाक्टरले ममीलाई विस्तारै भनेको कुरा मेरो कानमा आएर ठोक्कियो । 'सुन्ने हिम्मत गर्नुहोस्, तपाईंको छोरालाई क्यान्सर भइसकेको छ । खुट्टो काट्नुपर्ने पनि हुन सक्छ ।'

यति सुनेपछि मलाई अस्पताल पूरै घुमेजस्तो लाग्यो । चक्कर लागेर आयो । बसौं कि उठौँ या चिच्याऊँ जस्तो भयो । मैले ममी उता सुँक्कसुँक्क गरेको सुनेँ । मैले अब ममीलाई सम्झाउनु कि आफैं रुनु ? आफ्नो कर्म सम्झेँ । भाग्य सम्झेँ । मारिएका बुवाको मुहार सम्झेँ । आफैंलाई चिथोर्न कोपर्न मन लाग्यो । तर मैले त्यसो गर्न सकिनँ । कम्तीमा भाइ र ममीका लागि भए पनि मैले धैर्य गर्नुपर्छ भन्ने लाग्यो ।

एक छिनपछि ममी हाँसेजस्तो गर्दै भित्र छिर्नुभयो । 'कान्छा तँलाई निको हुन्छ रे । जाऊँ हिँड घर । अब तँलाई अर्कै अस्पतालमा लैजाने ।' यसोभन्दा ममीको आवाज काँपेको थियो । मैले एकचोटि मेरो खुट्टेलाई हेरेँ । अनि ममीको मुहारलाई । घाउ मेरो खुट्टामा थियो तर पीडाचाहिँ ममीको मुहारमा ।

हो म क्यान्सर रोगी हुँ । घाउ खप्नै नसक्ने गरी चरचरी दुख्छ । बुबाको याद बेस्कन आउँछ । अस्पतालको बेडमा छटपटाइरहेको बेलामा घाउले भन्दा बुवाको यादले बढी पीडा हुँदो रहेछ । हुन त मेरा बुबा कुनै शोषक, सामन्त र भ्रष्ट व्यक्ति हुनु हुन्थेन । न त ठग र लुटेरा नै । हामीलाई पाल्ने र पढाउने समस्याबाट मुक्ति दिलाउनका लागि नै सायद प्रहरीमा जागिर खानु भएको थियो । यस्तो बेलामा झन् बाबाको याद आउँदो रहेछ । 'बाबु कस्तो छ तिमीलाई' भनेर मेरो टाउको मुसार्ने बुनाको हातको झल्को लाग्छ मलाई ।

ममी भन्नुहुन्छ, बुवा मरेपछि उहाँको ज्यानको मूल्य साढे सात लाख आएको थियो रे । त्यो साढे सात हामीलाई 'साढे सातको दशा' बोकेर आएको रहेछ । अहिले मेरो उपचार गर्न १८-२० लाख लाग्ने अनुमान डाक्टरले गरेका छन् । हाम्रो अन्य जायथेथा पनि केही छैन । गाउँमा भएको घर पनि भूकम्पले भत्किएको छ ।

ममी भन्नुहुन्छ, बुवा मरेपछि उहाँको ज्यानको मूल्य साढे सात लाख आएको थियो रे । त्यो साढे सात हामीलाई 'साढे सातको दशा' बोकेर आएको रहेछ । अहिले मेरो उपचार गर्न १८-२० लाख लाग्ने अनुमान डाक्टरले गरेका छन् । हाम्रो अन्य जायथेथा पनि केही छैन । गाउँमा भएको घर पनि भूकम्पले भत्किएको छ । स्कुलका सर मिस, साथी र गुरूहरूले केही रकम चन्दा उठाएर पठाउनु भएको छ । त्यसले एकदुई चोटीलाई केमो दिन पुग्छ होला । हो म बाँच्न चाहन्छु । पढ्न चाहन्छु । अझै पनि केही गरेर देखाउने आँट मरेको छैन तर उपचार गर्न आवश्यक पर्ने यो खर्चको पहाड हामीले कहाँबाट जम्मा गर्ने होला ?

अहिले मलाई लाग्छ गल्ती मेरै बुवाको हो । मेरो बुवा पनि डन, लुटेरा, ठग, तस्कर या दलाल भएको भए यो देशमा उहाँको इज्जत हुन्थ्यो होला । उस्तै परे कुनै पार्टीले सांसद पदको टिकट नै दिन्थ्यो होला । कि त खाडीतिर गएको भए पनि यसरी मर्नु पर्ने थिएन होला । आखिर हामीलाई यो दुःखको भुमरीमा पारेर बुवा जानुभयो । मैले सहयोगको आशाले माननीय स्वास्थ्यमन्त्री गगन थापाज्यूलाई पनि पत्र पठाएको थिएँ । त्यसको केही जवाफ आएन ।

बिचरा उहाँलाई पनि समस्या छ । भीआईपी र ठूलाबडालाई हेर्ने कि हामीजस्ता झारपात र कीराफट्याङ्ग्रालाई । हे प्रचण्ड सरकार ! मेरो बुवा तपाईंहरूकै कारणले मर्नुभएको हो । जनयुद्धमा मेरो बाबाजस्तै धेरै गरिब कमरेडहरू पनि मरेका थिए । मलाई उदाहरण दिन सक्नुहुन्छ कि त्यहाँ हुनेखाने कुन कामरेडको मृत्यु भयो ? चाहे आर्मी पुलिस होस् या चाहे माओवादी होस् मर्ने भनेका सबै गरिबका छोराछोरीहरू नै हुन् ।

अनि त्यसको मूल्य हामीजस्ता टुहुराले कहिलेसम्म चुकाउनुपर्ने हो ? हे सरकार ! म पनि यो देशको नागरिक हुँ । म निको हुन चाहन्छु । एसएलसी दिन चाहन्छु । अब म के गरौं, मरौं कि बाँचौं ? मेरा बुवा मर्दा प्राप्त भएको रकमले पनि मेरो उपचार गर्न पुग्दैन । हे प्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री र स्वास्थ्यमन्त्रीज्यू ! म मरेँ भने मेरो लासको मूल्य कति हो ? मेरो लासमा तपाईं कीराफट्याङ्ग्राको ट्याग लगाउन चाहनुहुन्छ कि मानिसको ? उत्तर पर्खिरहेको छु । कृपया समय छोटो छ, उत्तर छिट्टै पाऊँ ।'

महेशले रुँदै भनेको थियो- 'सर यति कुरा सबैलाई सुनाई दिनुहोला है प्लिज !' मैले सुनाइदिएँ । आगे सरकारको निगाहा ।