र्याफ्टिङ रफ्तार
स्विडेनकी जेनिया मारियाको नेपालसँगको साइनो बिछिट्टैको छ । चार वर्षअघि पहिलोपटक नेपाल आएकी जेनियालाई त्यसपछि नेपालले मोहनी लगायो ।
‘सगरमाथाको देश नेपालमा थुप्रै नदीनाला पनि रहेछन् । सानैदेखि र्याफ्टिङ खेलमा रमाउने मलाई यहाँको नदीले झनै मोहित बनायो । यहाँको नदीमा र्याफ्टिङ गर्दै हिमाल हेर्न पाउँदा स्वर्ग पुगेको अनुभूति हुन्छ', २७ वर्षीया मारिया भन्छिन् ।
हरेक वर्ष नदीको बहाव बढ्ने समयमा मारिया नेपाल आउने गरेकी छन् । विशेष गरी नेपालको त्रिशूली नदीमा उनलाई र्याफ्टिङ गर्न मन लाग्छ । त्रिशूलीमा र्याफ्टिङ गर्ने क्रममा यहाँका र्याफ्टर र खेलाडीको प्यारो मित्र बनिसकेकी छिन् मारिया ।
‘हरेक साल दुई/तीन महिना नेपाल बसेर त्रिशूलीजस्तै अरू नदीमा र्याफ्टिङ गरेर फर्कने गरेकी छु । नेपाली र्याफ्टरले जस्तो नदीमा बोट खियाउने क्षमता विश्वका कुनै देशमा छैनन्', मारिया भन्छिन् ।
मारिया नेपाली नदीमा र्याफ्टिङ गर्न रुचाउने साहसिक विदेशी प्रतिनिधि खेलाडीमात्र हुन् । मारियालाई जस्तै हजारौं विदेशीलाई नेपालका नदीनालाले लोभ्याउने गरेको छ ।
ओलम्पिक खेलकुदमा समावेश यस खेलको अभ्यास गर्न बर्सेनि हजारौंको संख्यामा विदेशी खेलाडी नेपाल आउने गरेको नेपालका चर्चित र्याफ्टर महेन्द्र थापाले बताए । ‘नेपालले आफ्नो सम्पदालाई नचिन्दा यसको महत्व ओझेलमा परेको हो । नेपालको पर्यटन व्यवसाय हिमालले धानेको भ्रम छ । तर, यहाँका नदीमा खेलिने साहसिक खेलमा रमाउने विदेशी र स्वदेशी कम छैनन्', ५५ वर्षीय थापा भन्छन् ।
थापाका अनुसार नेपाली र्याफ्टर प्राविधिक रूपले विश्वमै उत्कृष्ट मानिन्छन् । नेपाली र्याफ्टरले अहिले जापान, नर्वे, भारत, आइसल्याड, चीनलगायत देशको र्याफ्टिङ उद्योग धानेका छन् । ‘नेपाली नदीमा र्याफ्टिङ गाइड गर्नेमा अधिकांश युवा छन् ।
त्यसमाथि एकजना ‘खैरिनी गर्लफ्रेन्ड' नभएको कुनै युवा छैनन् । यो खेल र पेसामा लागेकाले विदेशमा समेत इज्जतका साथ राम्रो कमाइ गरिरहेका छन्', थापा भन्छन् । नेपालमा अहिले तीन सयको संख्यामा खेलाडी र्याफ्टर छन् ।
सबै र्याफ्टर युवा भएकाले एसियाली खेलकुद र ओलम्पिकमा समेत यस खेलमा सहभागी गराएर पदक जित्न सकिने थापाले बताए । सोलुखुम्बुका बासिन्दा थापाले सुरुमा सोलुखुम्बुमा पर्यटकको भरिया र गाइडको काम गर्दै आएका थिए । उनी पछि हिमाललाई चटक्कै माया मारेर नदीतिर झरे ।
लामो समयदेखि चितवनको फिस्लिङस्थित त्रिशूली नदीमा र्याफ्टिङ खेल र व्यवसाय सञ्चालन गर्दै आएका थापासँग नेपालका सबै नदीमा र्याफ्टिङ गरेको अनुभव छ । ‘जस्तोसुकै भेल र छाल भए पनि मलाई डर लाग्दैन । मेरै बुटमा प्रशिक्षण गर्न रुचाउने खेलाडी र विदेशीलाई सेवा दिन नभ्याउँदा अलि खिन्न हुन्छु', उनी भन्छन् ।
सन् १९८१ देखि निरन्तर र्याफ्टिङ खेलमा रमाउँदै आएका थापा नेपाली र्याफ्टिङका भीष्मपितामहको नामले प्रख्यात छन् । थापाले साहसिक खेल र्याफ्टिङलाई व्यावसायिक रूपले अगाडि बढाउन सिन्धुपाल्चोकको भोटोकोसीमा सुकुटे बिच सञ्चालनमा ल्याएका छन् ।
नेपालमा सन् १९९६ देखि र्याफ्टिङ खेलको सुरुआत भएको हो । सरकारले हाल नेपालका १५ वटा नदीमा र्याफ्टिङ खेल सञ्चालनका लागि अनुमतिसमेत दिएको छ । तर, १० वटा नदीमा यो खेल खेलिँदै आएको छ । नेपालको त्रिशूली, भोटेकोसी, कर्णाली, सुनकोसी, मस्र्याङ्दी, कालीगण्डकी, सेती, राप्ती, भेरीलगायत नदी यस खेलका लागि विश्वकै उत्कृष्ट मानिन्छन् ।
ओलम्पिक खेलकुदमा समावेश र्याफ्टिङमा नेपालले पदक जित्ने सम्भावना रहेको नेपाल र्याफ्टिङ एन्ड क्यानोइङ संघका अध्यक्ष मनबहादुर न्यौपाने बताउँछन् । ‘प्रकृतिले नेपाललाई गरिखाउ भनेर दिएको छ तर नेतृत्व तहमा रहेका व्यक्तिले यस खेलको प्रवद्र्धन गर्न सकेका छैनन्', न्यौपाने भन्छन् ।
उनका अनुसार र्याफ्टिङलाई ओलम्पिक र एसियाड खेलमा सहभागी गराउन सरकार, राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् र नेपाल ओलम्पिक कमिटीको पनि सहयोग आवश्यक छ । संघले सन् २०२० मा टोकियोमा आयोजना हुने ओलम्पिक खेलकुदमा नेपालबाट र्याफ्टिङ खेलको सहभागिताका लागि ओलम्पिक कमिटी अफ एसियासँग पहल गरिरहेको छ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस !
