आवश्यकता बन्दै एसी
काठमाडौं : बढ्दो तामक्रमले पछिल्लो समय नेपालमा एयर कन्डिसनर(एसी) को प्रयोग सोखका लागि भन्दा पनि आवश्यकता बन्दै गएको छ । सहरमा बन्दै गएका नयाँ र सुविधायुक्त भवनको वृद्धि तथा आधुनिक जीवनशैलीमा प्रविधिको बढ्दो प्रभावले एसीको बजार वृद्धि भएको छ । हरेक वर्ष नेपालमा एसीको बजार १५ देखि २० प्रतिशत हाराहारीमा वृद्धि भइरहेको व्यवसायीको भनाइ छ ।
कुनै समय बाँसको पंखा हल्लाएर आउने हावामा रमाउने आममानिस आज एसीले फ्यालेको चिसो हावामा रमाउन थालेका छन् । यो क्रममा ठूलो परिवर्तन आएको छ । बाँसको पंखाबाट फ्यान र फ्यानबाट आज एसी सम्मको यात्रामा भएको परिवर्तन अपरिहार्य पनि हो । प्रविधिले ल्याएको परिवर्तनलाई यो क्षेत्रले पनि आत्मसात गरेको छ । जसरी प्रविधिको विकास भएको छ त्यहीअनुरूप आममानिसको जीवनशैलीमा परिवर्तन आएको छ ।
मानिस बढी भौतिकवस्तुमा आधारित भएका छन् । ‘बाँसको पंखा घुमाएर हावा लिँदा पनि मानिस खुसी थिए', नवीन बन्साली बताउनुहुन्छ, ‘आज एसीले अझ सहज जीवनयापन प्रदान गरेको छ ।' एयर टेक इन्डस्ट्री प्रालिका प्रबन्ध-निर्देशक बन्सालीका अनुसार यो मानिसको आवश्यकतामा आएको परिवर्तन हो । हाते बाँसको पंखा पछि बजारमा छिरेको विद्युतीय पंखाको पनि अझै बजार बाँकी नै छ । तर, सहरमा त्यो पनि नयाँ-नयाँ बनेका भवन र कार्यालयमा एसी जडान भएका छन् । एयर टेक इन्डस्ट्रीले नेपालमा माइडिया ब्रान्डको एसी बिक्री गरिरहेको छ ।
बन्सालीका अनुसार अहिलेको अवस्थामा एसीको प्रयोग कार्यालय प्रयोजनमा बढी भइरहेको छ । ८० प्रतिशत एसी कार्यालय प्रयोजनमा खपत भएका छन् । तर, पछिल्लो समय एसी घरायसी प्रयोजनमा पनि बढेको छ । उहाँका अनुसार नेपालमा हरेक वर्ष गर्मीमा गर्मी र जाडोमा जाडो बढिरहेको छ । जाडोमा न्यानोका लागि र गर्मीमा चिसोका लागि एसीको प्रयोग बढेको छ । जसको सकारत्मक प्रभाव बजारमा देखिएको छ । त्योभन्दा पनि लोडसेडिङको अन्त्य बजार वृद्धिको सबैभन्दा ठूलो पक्ष हो । लोडसेडिङ अन्त्यले एसी बजारमा साधारण अवस्थाको तुलनामा १५ प्रतिशत थप बजार सिर्जना गरिदिएको छ ।
यसका साथै विकासको क्रममा रहेको नेपालजस्तो देशमा नयाँ संरचाना निर्माणका काम तीव्र रूपमा अघि बढिरहेका छन् । नयाँ बनेको भवन र बन्दै गरेको भवनमा पनि एसीको माग बढ्ने गरेको छ । बन्सालीका अनुसार एसीको प्रयोग बढ्नुको कारण सहजता हो । एसी नभएको अवस्थमा गर्मीका लागि पंखाको व्यवस्था गरियो भने जाडोयाममा त्यसलाई थन्क्याएर हिटर किन्नुपर्ने बाध्यता हुन्छ । तर, दुवै समयका लागि उपयुक्त र सहज उपकरणका रूपमा एसी बनेको छ । तर, तुलनात्मक रूपमा जाडोभन्दा गर्मी मौसममा एसीको माग बढी हुने गरेको व्यवसायी बताउँछन् ।
एसी जुन रूपले सहज र उपयुक्त उपकरणको रूपमा आममानिसमाझ देखिएको छ, त्यहीअनुरूप कम्पनीले पनि यसलाई अझ प्रभावकारी बनाउन लागेका छन् । सुरुमा जापानिज एसीको मात्र बजार रहेको नेपालमा आज चिनियाँ, कोरियन र भारतीय ब्रान्डका एसीले बजार लिएका छन् । अहिले नेपाली बजारमा राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय गरी दर्जनभन्दा बढी ब्रान्डका एसी उपलब्ध छन् । साधारण एसीबाट सुरु भएको एसीको बजारमा आज इन्भटर एसी, सेन्ट्रल एसीका साथै विभिन्न प्रकारका एसीले नेपाली बजारमा प्रवेश पाइसकेका छन् ।
यो क्रममा एसीमा आएको प्रविधिको परिवर्तनले ग्राहकलाई अझ सहुलियत प्रदान गरेको छ । जसले गर्दा सम्भ्रान्त परिवारले मात्र प्रयोग गर्ने एसी मध्यमवर्गीय नेपालीको समेत पहुँचमा पुगेको छ । यसको कारण हरेक दिन यसको मूल्यमा आएको कमी पनि हो । सीजी इलेक्ट्रोनिक्सका जेनरल म्यानेजर सञ्जय राजभण्डारीका अनुसार पर्यटन आगमनमा वृद्घिले पनि यसको बिक्री बढाउन सघाउ पुर्याएको हो । सीजी इलेक्ट्रोनिक्सले नेपालमा सीजी, एलजी, गोदरेज, टीसीएल ब्रान्डका एसीको बिक्री गर्दै आएको छ । उहाँका अनुसार पछिल्लो समय एसीको प्रयोग गर्मीमा चिसो र जाडोमा न्यानो प्रदान गर्नु मात्र नभएर कोठामा उपयुक्त वातावरण कायम राख्न हुने गरेको छ ।
एसी बजारमा आएको परिवर्तनलाई कुरा गर्ने हो भने आज एसी साधारण सिलिङ एसी, क्यासेट एसी, इन्भर्टर एसी हुँदै सेन्ट्रल एसीको रूपमा विकास भएको छ । नेपालमा अहिले सबैभन्दा बढी साधारण एसीको प्रयोग भएको छ । साधारण एसीले नेपालको कुल एसी बजारमा ९५ प्रतिशत र इन्भटर एसीले ४ प्रतिशत बजार ओगटेको बताउनुहुन्छ प्रबन्ध-निर्देशक बन्साली । उहाँका अनुसार मानिसले साधारण एसी मूल्यको आधारमा सस्तो भएको कारण प्रयोग गरिरहेका छन् । तर, साधारण एसीभन्दा इन्भटर एसी नेपालका लागि प्रभावकारी हो । इन्भटर एसी विद्युत् खपतका लागि बढी प्रभावकारी हुन्छ । यो जडानको समयमा खर्चिलो भए पनि यो दीर्घकालीन रूपमा यो बढी फलदायी हुने बन्सालीको भनाइ छ ।
पछिल्लो समय नेपालका ठुल्ठूला महल बनेका छन्, ती ठूला भवनमा सेन्ट्रल एसीको प्रयोग भएको छ । विशेषगरी ठूला व्यावसायिक भवन, कर्पोरेट हाउस, बैंक अस्पताल तथा औद्योगिक कारखानामा यो बढी प्रभावकारी हुने एलजी इलेक्ट्रोनिक्स नेपालका नायब प्रबन्धक विवेक ज्ञवाली बताउनुहुन्छ । उहाँका अनुसार सेन्ट्रल एसीका लागि घरको छत, बगैंचा वा अन्य कुनै पनि स्थानमा आउटडोर राखेर पाइपमार्फत भित्र सयभन्दा बढी कोठामा एकै पटक एसी सञ्चालनमा ल्याउन सकिन्छ । आउट डोरमा राखिएको केन्द्रीकृत युनिटबाटै सबै कोठाको तापक्रमको सन्तुलन मिलाउन सकिने उहाले बताउनुभयो । यसको पाइपलाई एक हजार मिटर परसम्म पनि पुर्याउन सकिने उहाँको भनाइ छ ।
सरकारले एसीलाई विलासी वस्तुको सूचीमा राखेको छ । तर, यी वस्तुको प्रयोग दैनिक जीवनमा अनिवार्य बन्दै जाँदा यो उपयुक्त नभएको व्यवसायीको धारणा छ । एसी अपरिहार्य बन्दै जाँदा कम्पनीले बजारमा विभिन्न प्रविधिका साथै आकर्षण डिजाइनका साथ एसी भित्र्याएका छन् । एसीमा फास्ट कुलिङ, सराउन्डिङ एयर फ्लो, ब्यालेन्स कुलिङजस्ता विशेषता रहेका छन् भने फलो मी, स्विट ड्रिम, मनसुन कम्फोर्ट, हिमालयन कुलजस्ता मोड एसीमा उपलब्ध छन् । एसीलाई बढीभन्दा बढी ग्राहकमैत्री तुल्याउन एसीलाई स्वास्थ्य र वातावरणमैत्री पनि बनाएका छन् । एसीलाई मौसम र कोठाको तापक्रमअनुसार पनि प्रयोगमा ल्याउन सकिनेछ । नेपाली बजारमा भएका एसीमा ड्युल प्युरीफिकेसन प्रणाली, अटोमेटिक सेल्फ क्लिन, हाइडेन्सिटी फिल्टर, कोल्ड क्याटलिस्टजस्तो प्रविधि छन् । यसका साथै कतिपय कम्पनीको एसीमा फलो मीजस्ता प्रविधिलाई प्रयोगमा ल्याइएको छ ।
यसरी एसीमा आएको परिवर्तन आममानिसको जीवनयापनमा अझ सहज बनाएको छ । अहिले नेपालमा पनि नयाँ-नयाँ प्रविधिबाट निर्माण गरिएका एसी भित्रिएका छन् । त्यसमा पनि वातावरणलाई कुनै असर नपार्ने एसीको प्रयोग बढ्दै गएको व्यवसायीको भनाइ छ । नेपाल प्रयोगमा आएका एसी शून्य दशमलव ७५ टनदेखि ५ सय टन क्षमतासम्म रहेका छन् । एसीको क्षमतालाई टनमा नापिने गरिन्छ । नेपालमा शून्य दशमलव ७५ टनभन्दा माथिका एसी उपलब्ध छन्।
सामान्यतया एक सय २० वर्ग फिटदेखि १ सय ५० वर्गफिटसम्मको कोठालाई एक टन क्षमताको एसी आवश्यक पर्ने प्रबन्ध-निर्देशक बन्साली बताउनुहुन्छ । उहाँका अनुसार विशेषतः एसी भित्तामा झुन्ड्याउने तथा सिलिङमा राख्न मिल्ने हुन्छ । केही उत्पादन बिजुली गएपछि पनि इन्भर्टरले जस्तै काम गर्ने खालका छन् । त्यसैले कोठाको आकारका साथै त्यहाँ रहेको झ्यालको संख्या, बैठक कोठा, मिटिङ हल, सुत्ने कोठा आदिका आधारमा यसको क्षमता निर्धारण गरिन्छ । एसीको बजारमूल्यको कुरा गर्दा सामान्यतया ब्रान्ड, आकार र क्षमताले फरक पार्ने गरेको छ । जेनरल म्यानेजर राजभण्डारीका अनुसार बजारमा न्यूनतम २८ हजार रुपैयाँसम्मका एसी उपलब्ध छन् ।
एलजीको एसी :ड्युल कुल इन्भटरमनसुन कमर्फट हिमाल कुलअटो क्लिनस्टेबलाइजर फ्रि अप्रेसनइनर्जि सेभरअन÷अफ टाइमरस्लिप मोडफास्ट कुलिङआवाज रहितदश वर्ष वारेन्टी
माइडीया एसी : १७ डिग्री सुपर कुलथ्रिडी सराउन्डीङफेवरेट कुलफलो मीस्विट ड्रिमहाई डेन्सीटीकोल्ड क्याटलिस्ट फिल्टरअटोमेटिक सेल्फ क्लिनिङड्युल प्युरिफिकेसन स्टिम
सीजीको एसी : इन्रीचींङ फिल्टरक्याटेचिन फिल्टर९९ प्रतिशत एन्टी ब्याक्टेरियाफ्लोरल प्यार्टनठुलो एलइडी डिस्प्लेपस्टर कुलिङ/हिटिङआवाज रहितवातावरण मैत्री३६ महिना वारेन्टी
टीसीएलको एसी : टाइटन गोल्डभिटामिन फिल्टरकार्बोन फिल्टरपाँच वर्ष वारेन्टीअटो प्रोटेक्सनटाइमर मोडएन्टी कोल्ड एयरफास्ट कुलिङ/हिटिङफिल्टर मेसएलइडी डिस्प्लेकपर पाइप
पानासोनिक एसी : सुपरडाइमजस्तो बलियोमेटल स्टिलले बनेकोकिटाणुरहित सिस्टमअटो पावर मोडफोर वे ब्लोअरफास्टेस्ट कुलिङ÷हिटिङइनर्जी सेभिङ
सिम्फोनी एयर कुलर
कम विद्युत् खपतइन्भर्टरमा पनि चल्नेबाहिर-भित्र जहाँ पनि प्रयोग गर्न सकिनेस्वच्छ हावा प्रदान गर्नेआई पियोर प्रविधिएलर्जी फिल्टरब्याक्टेरिया फिल्टरस्मेल फिल्टरपीएम २.५ वास फिल्टर
एयरटेकको कुलर : थ्री-साइड हनिकम्बो कुलिङ मिडियानिरन्तर पानी प्रवाहवाटर प्रोटेक्सन सिस्टम५२ लिटर वाटर ट्याङ्ककार्वन डस्ट फिल्टरकपर मोटर