रासायनिक मल पर्याप्त

काठमाडौं : यस वर्ष वर्षे बालीका लागि रासायनिक मल पर्याप्त हुने भएकोछ । सरकारसँग ठूलो परिमाणमा मल मौज्दात रहेकाले धान र मकैका लागि अभाव नहुने भएको हो । कृषि विकास मन्त्रालयका प्रवक्ता योगेन्द्र कार्कीले यो वर्ष धान र मकैबालीका लागि रासायनिक मल अभाव नहुने जानकारी दिनुभयो ।

सहज रूपमा मल आपूर्ति भइरहेको र बिक्रीवितरण गर्ने निकायसँग पनि पर्याप्त परिमाणमा रासायनिक मल मौज्दात भएकाले भदौसम्मलाई अभाव नहुने मन्त्रालयले जनाएको छ । पछिल्लो समयमा केही राजनीतिक दलले गरेको तराई केन्द्रित बन्द हडतालका कारण समयमा ढुवानी हुन नसक्दा उपत्यकालगायत केही पहाडी जिल्लामा मल अभाव भएको थियो । ‘तर, बिहीबारदेखि पुनः सुरु भएको ढुवानी व्यवस्थाका कारण आगामी तीन दिनभित्रमा मल अभावको समस्या समाधान हुँदैछ', प्रवक्ता कार्कीले भन्नुभयो ।

यो वर्ष मनसुन निर्धारित समयमै सुरु भएकाले किसानले धान रोपाइँ गर्न सुरु गरिसकेका छन् । यसले गर्दा मलको माग सुरुमै बढेर गएको छ । धान र मकैबालीलाई करिब ७० हजार मेट्रिक टन युरिया, सोही अनुपातमा पोटास र करिब ३५ हजार मेट्रिक टन डीएपी माग छ । कृषि विकास मन्त्रालयअन्तर्गतको कृषि सामग्री कम्पनी र आपूर्ति मन्त्रालय अन्तर्गतको साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेसनसँग सबै प्रकारका मल गरी अहिले एक लाख ५९ हजार मेट्रिक टन मौज्दात छ ।

यसमध्ये कृषि सामग्री कम्पनीसँग युरियातर्फ ६० हजार मेट्रिक टन, डीएपी नौ हजार मेट्रिक टन र पोटास सात हजार मेट्रिक टन मल मौज्दात छ । कृषि सामग्री कम्पनीका प्रबन्ध सञ्चालक अमरराज खैरका अनुसार चीनबाट थप ३० हजार मेट्रिक टन युरिया आयात गरी कोलकाता बन्दरगाह आइपुगेको छ । ‘यो परिमाणको युरिया असार अन्तिमसम्ममा नेपाल आइपुग्छ', खैरले भन्नुभयो, ‘स्वदेशभित्रै अवागमनग र ढुवानीमा समस्या भएन भने यो वर्ष धान र मकैखेतीका लागि युरिया मल पर्याप्त हुन्छ ।'

कृषि सामग्री कम्पनीले चीनबाट थप ३० हजार डीएपी मल आयात गरी कोलकाता ल्याइपुर्‍याएको छ । यो मल पनि आगामी साताभित्रमा नेपाल भित्रिने जनाइएको छ । मल आपूर्ति र वितरणको जिम्मेवारी पाएको अर्को अर्धसरकारी संस्था साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेसनसँग अहिले युरिया १० हजार मेट्रिक टन र डीएपी १९ हजार मेट्रिक टन मौज्दात छ । यस्तै पोटास नौ सय मेट्रिक टन मौज्दात छ ।

कृषि सामग्री कम्पनीका अनुसार नेपालमा बर्सेनि करिब सात लाख मेट्रिक टनको परिमाणमा रासायनिक मलको माग छ । सरकारले भने तीन लाख मेट्रिक टनमा अनुदान सुविधा उपलब्ध गराएको छ । आर्थिक सर्वेक्षण प्रतिवेदनअनुसार चालू आर्थिक वर्ष २०७३/७४ को पहिलो आठ महिनामा एक लाख ८७ हजार एक सय ३१ मेट्रिक टन रासायनिक मल बिक्री भएको थियो । प्रतिवेदनले चालू आर्थिक वर्षमा वर्षेबाली लगाउने समय यथावतै रहेकाले मलको खपत दर थप वृद्धि हुने उल्लेख छ ।

अघिल्लो आर्थिक वर्ष भने भारतको अघोषित नाकाबन्दी र आन्तरिक रूपमा भएको बन्द हडतालका कारण दुई लाख ५८ हजार नौ सय १३ मेट्रिक टन मल बिक्री भएको थियो । आर्थिक वर्ष २०७१/७२ मा भने दुई लाख ९८ हजार ६ सय ७७ मेट्रिक टन रसायनिक मलको बिक्री भएको थियो । मन्त्रालयका अनुसार चालू आर्थिक वर्षमा मलको प्रयोग दर पनि घटेको छ । यो नर्षमा प्रतिहेक्टरमा ४५ किलोग्राम मल प्रयोग भएको पाइएको छ । आव २०७१/७२ मा ९७ किलोग्रामको परिमाणमा मल प्रयोग भएको थियो । २०६९/७० र २०७०/७१ मा भने क्रमशः ५७ किलोग्राम र ७५ किलोग्राम प्रतिहेक्टरका दरले मलको प्रयोग भएको थियो ।